Çöktürme Yöntemi Nedir? Çöktürme İle Ayırma Nasıl Yapılır?

Homojen karışımların çöktürme yöntemi ile ayrılması nedir, nasıl yapılır? Çöktürme yöntemi ile ayırma örnekleri, hakkında bilgi.

Karışımlarda çöktürme yöntemi, çözünmüş veya süspansiyon halindeki katı parçacıkların çökeltilerek ayrıştırılması işlemidir. Bu yöntem, bir çözeltinin içindeki katı maddeleri ayırmak veya bir sıvı içindeki katı ve sıvı bileşenleri ayrıştırmak için kullanılır.

Çöktürme yöntemi, çözeltinin içine bir çöktürücü ajan ekleyerek veya sıvı içindeki partiküllerin yoğunluğunu artırarak çalışır. Bu işlem sonucunda, partiküller daha yoğun hale gelir ve çözeltinin dibine çöker. Çökeltilen partiküller daha sonra, filtrasyon veya santrifüj gibi başka bir yöntemle ayrıştırılabilir.

Örneğin, şekerli bir çayda çöktürme yöntemi kullanarak çay telvesi ayrıştırılabilir. Şekerli çayın içine biraz limon suyu eklenir. Limon suyu, çay telvesindeki tanenlerin çökmesine ve ayrışmasına neden olur. Çayın dibindeki çökeltilen taneler daha sonra çayın üzerindeki sıvıdan ayrıştırılabilir.

Çöktürme yöntemi, kimya, gıda endüstrisi, ilaç endüstrisi ve çevre mühendisliği gibi birçok alanda kullanılır.

Çöktürme Yöntemi İle Ayırma Nedir?

Bazen çözeltilerde istenmeyen iyonlar bulunabilir. Örneğin, içme suyunda kalsiyum, magnezyum ve demir gibi bazı iyonların belirli değerlerin üzerinde bulunması istenmez. Böyle durumlarda çözeltiye bu iyonlarla birleşerek suda çözünürlüğü az olan tuz bileşiği meydana getirecek iyon katılır. Oluşan yeni tuz bileşiğinin çözünürlüğü düşük olduğundan kristalleşerek katı hâlde kabın dibine çöker.

Çözeltide bulunan bir iyonun uygun başka bir iyon eklenerek suda az çözünen bir tuz oluşturmasının sağlanması ve bunun sonucunda iyonun tuz hâlinde çöktürülmesine çöktürme denir.

Çöktürme sonucu elde edilen katıya çökelek denir.

Çözeltideki kurşun iyonları ( $\displaystyle P{{b}^{2+}}$ ) üzerine iyot iyonu ( $\displaystyle {{I}^{-}}$ ) eklendiğinde kurşun (II) iyodür ( $\displaystyle Pb{{I}_{2}}$ ) tuzu oluşur. Bu tuzun çözünürlüğü az olduğu için sarı renkli kristaller oluşturarak katı hâlde çöker.

Eğer çöktürme işleminde oluşan katı kristaller dibe çökecek kadar büyük değil ve çözeltide asılı hâlde kalmışsa bu katı taneciklerini çözeltinin dibinde toplamak için santrifüj aletleri kullanılır. Bu aletlere konan karışımdaki kristaller santrifüjün dönmesiyle oluşan merkez kaç kuvvetinin etkisiyle kabın dibine toplanır.

Çöktürme yöntemi sanayide ve laboratuvarlarda birçok farklı alanda yaygın olarak kullanılır. Örneğin, çöktürme yöntemiyle deniz suyundan magnezyum metali elde edilir. İçme suları istenmeyen iyonlardan temizlenir.

Magnezyum metali çöktürme yöntemi ile çözeltiden ayrılarak elde edilir.
Santrifüj cihazı karışımda asılı hâlde duran katı taneciklerinin kabın dibinde toplanmasını sağlar