Barbitürat nedir? Barbitüratların özellikleri ve kullanım alanları nelerdir? Barbitürat bağımlılığı nasıl oluşur ve Barbitüratlar nasıl sınıflandırılır?
Barbitürat, tıpta yatıştırıcı, uyku verici ya da anesteziye yardımcı olarak kullanılan, barbitürik asitten türetilmiş organik bileşiklerin ortak adı. Merkez sinir sistemini baskı altına alarak etki yapan barbitüratların büyük bir bölümü, küçük dozlarda alındığında yatıştırıcı, yüksek dozlarda alındığında ise uyutucu etki gösterir.
Barbitüratlar etki sürelerine göre sınıflandırılır. Barbital ve fenobarbital gibi uzun etkili olanlar, sara gibi istem ve bilinç dışı çırpınma nöbetlerine yol açan hastalıklann tedavisinde uzun süreli yatıştırıcı etki sağlayabilmek için başka ilaçlarla birlikte kullanılır. Amobarbital ve sodyum bütabarbital gibi orta etkili barbitüratlar uykusuzluğu gidermek, pentobarbital ve sekobarbital gibi kısa etkili olanlar da uykuya dalma güçlüğünü yenmek için kullanılır. Sodyum tiyopental ve tiyamilal gibi çok kısa etkili barbitüratlar ise, hızlı ve tam bilinç yitimi sağlayan damar içi anesteziklerdir.
Karaciğeri iyi çalışmayan hastalarda barbitüratların vücutta birikmesini önlemek için, bu ilaçları çok dikkatli kullanmak gerekir.
Barbitüratlann dokularda birikmesinden ya da ister kazayla, ister bilinçli olarak yüksek dozlarda alınmasından ileri gelen barbitürat zehirlenmesi, oksijen yetersizliğine bağlı beyin hasarı sonucunda ya da merkez sinir sisteminin uzun süre baskı altında tutulmasından ve hareketsizlikten kaynaklanan çeşitli yan etkiler (örn. zatürree) sonucunda ölüme yol açabilir.
Özellikle sekobarbital ve pentobarbital gibi bazı barbitüratlann uzun süreli kullanımı, hastada ilaca karşı direnç yaratarak, başlangıçtaki tedavi dozunun artırılmasını gerektirebilir.
Barbitürat grubundan herhangi bir ilacı kullanmayı alışkanlık haline getirmiş kişilerin ilacı birdenbire bırakması, fizyolojik bağımlılığın göstergesi olan ve ölümcül sonuçlara varabilen ağır belirtilere (ilaçtan kesilme sendromu) yol açar. Bu nedenle, barbitürat bağımlılığının tedavisinde, hastayı doktor gözetimi altında tutarak ilacı aşamalı olarak kesmek ve hemen ardından bir rehabilitasyon programı uygulamak gerekir.
