Cumhuriyet nedir, özellikleri nelerdir? Cumhuriyetin nitelikleri, demokrasi ile ilişkisi nedir, maddeler halinde açıklamalarının yer aldığı sayfamız.
Cumhuriyet Nedir ve Özellikleri Nelerdir?
Cumhuriyet, egemenliğin kaynağının millet olduğu, yönetme yetkisinin belli sürelerle ve seçim yoluyla halkın seçtiği temsilciler aracılığıyla kullandığı yönetim şeklidir. Atatürk “Türk Milleti’nin tabiatına ve geleneklerine en uygun olan yönetim Cumhuriyet yönetimidir.” diyerek 29 Ekim 1923’de Cumhuriyeti ilan etmiştir.
Seçim esasına dayanan bir yönetim olan Cumhuriyette seçim hakkı belli bir gruba, zümreye ve kişiye ait değil, bütünüyle millete aittir. Cumhuriyet rejimi kamu yararını ön planda tutan bir anlayışa sahiptir. Bu anlayış gücünü kişi veya sınıftan değil geniş halk kitlelerinden almaktadır.
Cumhuriyet rejiminin bütün vatandaşları eşit sayması, onlar arasında hiçbir ayrıcalık tanımaması, onların devlet yönetimine eşit olarak katılımını sağlaması, vatandaşların temel hak ve özgürlüklerini devlet teminatı altına alışı, milli birlik ve beraberliğimiz açısından pekiştirici olmuştur. Bu düşünce sınırlarımız içinde ayrıcalıksız ve kaynaşmış toplum yapısı oluşturmaya büyük katkı sağlamıştır.
Cumhuriyet yönetimi; insana verdiği değer, insan hak ve özgürlüklerine gösterdiği saygı nedeniyle çağdaşlaşmanın gerçekleştirilmesine büyük katkılar sağlamıştır. Türkiye’mizin çağ atlaması, milletimizin Atatürk önderliğinde her türlü engeli aşarak uygar bir toplum haline gelmesi laik, demokratik Cumhuriyet rejimi sayesinde olmuştur.
Cumhuriyet Bayramı sebebi ile hazırlanmış olan kareografiden bir görüntü
Cumhuriyetin benimsendiği devletlerde;
- Ulus; özgürlüğe, eşitliğe ve yönetime egemen olur.
- Özgürlüklere ve kişi haklarına değer verilir.
- Temel hak ve özgürlükler korunur.
- Demokrasi en iyi şekilde uygulanır.
Cumhuriyetin Nitelikleri Nelerdir?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının: “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.” şeklinde yer alan 2. maddesi Cumhuriyet rejiminin niteliklerini ortaya koymaktadır.
Bu madde doğrultusunda aşağıdaki çıkarımlarda bulunabilir.
- Cumhuriyet yönetimlerinin temel ilkelerinden biri de devletin yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmasıdır. Bu anlayışa güçler ayrılığı adı verilmektedir.
- Cumhuriyet yönetimlerinde herkesin eşit söz hakkına sahip olması, yönetime eşit katılması sınıfsız ve kaynaşmış bir toplum oluşturmada etkili olmuş bu ise toplumsal huzurun sağlanmasına ortam hazırlamıştır.
- Cumhuriyetçilik anlayışında devlet yönetimi; sınıfların, kişilerin, bir zümrenin eline bırakılmaz. Milletin tüm bireyleri yönetime katılabilir. Bu anlayış toplumda adalet anlayışının gelişmesine ve milli dayanışmanın artmasına neden olur.
DEMOKRASİ İLE CUMHURİYETİN İLİŞKİSİ
- Demokrasi toplum içinde değişik düşünce ve fikirlerin serbestçe temsil edilmesi ve kişilerin bunlardan istediğini benimsemesi esasına dayanır. Bu anlayışın uygulanabildiği en iyi yönetim şekli Cumhuriyettir.
- Cumhuriyet ve demokrasi fikri içiçedir. Fakat her cumhuriyet demokratik olmadığı gibi her demokrasinin olduğu yerde Cumhuriyet yönetimi olmayabilir.
- Cumhuriyet, demokrasiyi geliştiren en iyi sistemdir. Kişinin hak ve özgürlükleri ancak bu sistem içinde güvencede olabilir.
Devletler vatandaşları arasında hiç bir ayrım yapmadan, eşitlikçi anlayışla, insan haklarının bir gereği olarak bir takım haklar tanımıştır. Bu haklar; sosyal haklar, ekonomik haklar ve siyasal haklar olarak üç grupta değerlendirilmektedir.
Anayasamızda yer alan bu haklardan siyasi haklar bölümü demokrasinin yaşaması ve korunması ile ilgili haklarımızı içerir.
