Merinos ve dağlı. nasıl bir koyun cinsidir? Merinos koyunu ve dağlıç koyununun özellikleri, yaşam koşulları, yetiştiği bölgeler hakkında bilgi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Merinos Koyunu
Merinos; bir koyun ırkı ve bu koyundan elde edilen yündür. Merinosun yünü sık bol, ince beyazdır. Yapağısının bolluğu ve özellikle yününün inceliği nedeniyle zamanla yün üretimi için kullanılan tek koyun tipi durumuna geldi ve tüm dünyaya yayıldı. Anayurdunun Kuzey Afrika olduğu ve buradan İspanya’ya geçtiği sanılır. Merinos yüzyıllarca İspanya’nın tekelinde kaldı ve ülkenin doğal kaynaklarından biri oldu.
18. yüzyılda İspanya’dan Fransa’ ya getirilen merinoslar, Rambouillet adlı bir çiftliğe yerleştirildi. Bu çiftlikte çok titiz bir bakımla çoğaltıldı ve özenle yapılan bir ayıklanmadan sonra yün koyunlarının örnek tipi olan rambouillet merinosu elde edildi. Rambouillet merinosundan elde edilen yapağı, hayvanın ağırlığının % 10’u kadardır. Merinos yünü düzgün ve çok kıvırcık tutamlardan oluşur. Merinosların et verimi de iyidir. Merinos koyunu Türkiye’ye ilk kez İspanya’dan getirildi. Önce 1841’de Hayrabolu’ya, 1843 te Mihaliç Çiftliği’ne (= şimdiki Karacabey Harası) getirildi. Ancak 19. yüzyılın ikinci yarısında kumaş dışalımının serbest bırakılması, hem yerli dokumacılığın gelişimini önledi, hem de merinos yetiştiriciliğini baltaladı.
Cumhuriyet döneminde merinos yetiştiriciliği planlı bir biçimde yeniden ele alındı. Önce 1928-1930 arasında Macar yapağı merinoslarından 325 koç, 1.399 koyun getirildi. Çok ince ve kıvırcık yapağılı olan bu koyunlar, süt ve et bakımından çok yetersiz olduğundan tutulmadı. 1934’te bu kez Almanya’dan üretilen et-yapağı cinsi merinoslardan 360 koç ve 500 koyun getirildi. Bu koyunlar bir yandan saf olarak üretildi, bir yandan da yerli koyunlarla melezleştirildi. Merinos koçlarla çiftleştirilen kıvırcıklardan Türk merinos koyunu elde edildi. Bursa ve Balıkesir’deki merinos üretme çiftliklerinde yürütülen 20-25 yıllık çalışmalardan sonra yapağı, et, süt ve kuzu verimi oldukça yüksek bir yerli merinos tipi üretildi. Yerli merinosların yapağı verimi, ortalama olarak dişilerde 3 kg, koçlarda ise 5 kg kadardır.
DAĞLIÇ KOYUNU
DAĞLIÇ KOYUNU, Batı Anadolu kökenli, kuyruğu yağlı koyun ırkı, Türkiye koyunlarının % 15-17’sini oluşturur.
Beyaz tüylü, göz, ağız ve bacakların alt kısımları açık kahverengiden siyaha kadar değişen renkte olur. Dişileri boynuzsuz, erkekleri boynuzludur. Beden yapısı kıvırcığı andırırsa da yağlı, yassı oval kuyruk ayırıcı özellik gösterir.
Çok yerde kuyruk yaralanıp kurtlandığı için kesilir. Eti karamandan daha lezzetlidir. 40-50 kg ağırlıkla et verimi açısından da aranır. Süt verimi 30 ila 50 kg arasındadır. Yapağısı kaba yapağı grubuna girer.
