Dalgıçlık nedir? Dalgıç kime denir? Dalgıçlığın kuralları ve dalgıçların kullandığı aletler nelerdir? Dalgıç ve dalgıçlık ile ilgili bilgiler.
DALGIÇLIK türlü amaçlar ile denizlerin derinliklerine dalma işidir. Bunu meslek edinmiş kimselere de «dalgıç» denir.
Dalgıçlığın «sığ dalgıçlığı» ve «derin su dalgıçlığı» olarak iki çeşidi vardır. Sığ sularda çalışan dalgıçlar 10-12 metreye kadar dalarlar. Dalgıçlığın asıl güç ve tehlikeli olanı derin su dalgıçlığıdır. Çünkü derinlere indikçe artan su basıncı dalgıcın bütün vücut düzenine etki yapar.
Basıncın Etkileri
Bir dalgıç ağır ağır denizin derinliklerine İnerken havanın basıncı suyun basıncı ile eşit hale getirilir. Bu hava basıncı aynı anda onun bütün vücuduna yayılır. Bu şekilde ciğerlerden giren fazla oksijeni dokular kullanırlarsa da nitrojeni, tıpkı bir gazı sıvının emmesi gibi kan emer.
Dalgıcın yukarı çekilmesi hızlı olursa bu nitrojen dışarı atılamaz, habbecikler meydana getirir. Bu habbecikler damarları tıkayıp, dalgıcın ciddî surette rahatsızlanmasına yol açar. Buna «vurgun» denir. Bu rahatsızlıklar aşırı yorgunluk duygusu, solunum güçlükleri, sinir bozuklukları şeklinde kendini gösterir. Bazan pek şiddetli olan rahatsızlıklar dalgıcın sakat kalmasına yol açtığı gibi hiç İz bırakmadan da geçebilir.
XIX. yüzyılın ortalarından başlıyarak, bilim insanları bunu yenmek için çalıştılar, bu rahatsızlıklardan kurtulmanın tek yolunu dalgıcın ağır ağır yükseltilmesinde buldular.
Dalgıç belirli derinliklerde bekletilir, su yüzüne kademe kademe çıkarılırsa dalgıçta fena bir etki görülmez. Bununla beraber, her hangi bir dikkatsizlik sonucu yukarı çekmedeki kademelerde bir ihmal olursa, dalgıcın rahatsızlığı basınç odasında giderilir.Sudan çıktıktan sonra rahatsızlık geçiren dalgıç hemen basınç odasına konarak odanın basıncı belirli bir derinliğe göre ayarlanır, sonra basınç yavaş yavaş azaltılır.
Dalma Araçları
Dalgıçlığın tarihten öncelere kadar uzanan bir geçmişi olduğuna şüphe yoktur. İlkel dalışlar hiç araçsız yapılıyordu. Dalgıçlıkta kullanılan ilk araçtan Aristo bahseder. Ona göre, bazı dalgıçlar ağızlarına uzun bir boru alarak dalar, böylece su altında kalma sürelerini uzatırlardı. IV. yüzyılda Vegetius adında bir Lâtin yazarının eserinde su geçirmez başlık giymiş bîr dalgıç resmi vardır. Bu başlığa bağlı deriden bir boru suyun yüzüne çıkarılarak bir yere tutturulmuştu.
XVII. yüzyılda deriden bir hava torbası tarif edilmiştir. Dalgıç bunu sırtında taşır, bir pompa ile hava alır. Fakat bunun işe ya-radığ ispat edilememiştir. İşe yarar ilk dalma cihazını 1715’te John Lethbridge adında bir İngiliz yapmıştır. Ancak, 3 m. derinliklere kadar kullanılabilen bu dalma cihazı bir fıçıdan ibaretti, içinden dışarısını görmek mümkündü.
Kullanışlı ilk dalgıç elbisesi 1819’da yapıldı. Elbisenin madenî bir başlığı vardı, pompa ile hava veriliyordu.
Bugünkü araçların başlıcaları şunlardır:
Başlıklı dalgıç aracı. — Modern bir dalma aracı başlıca 7 parçadan meydana gelir: 1) Hava pompası; 2) Başlık; 3) Sugeçirmez bir dalgıç elbisesi; 4) Hava borusu; 5) Ağırlıklı pabuç; 6) Göğüs ve sırtta taşınacak kurşun ağırlıklar; 7) Cankurtaran halatı. Ayrıca, bugün birçok dalgıç araçlarında telefon ve aydınlatma düzeni bulunmaktadır.
Pompasız dalgıç elbisesi. — İki çeşittir. Birincisinde, sıkıştırılmış hava kullanılır. Su geçirmez bir elbisenin üstüne ağırlıklı bir kemer takılır, başa da bir dalma maskesi giyilir. Pompasız dalgıç elbiselerinin öbür çeşidi başlıklı dalgıç elbisesini andırır. Solunum içiıî oksijen kullanılır. Türlü biçimlerde olanları vardır.
Dalma çanı. — Dibi açık madenî bîr odadan ibarettir. Çan yahut kutu biçiminde olur. Denizaltında temel atma, denizaltı gemîlerîni kurtarma işlerinde kullanılır. Bir dalma çanı, ağzı aşağı gelmek üzere, suya daldırılan bir bardağa benzer. Çan çelik halatlarla suya batırılırken içindeki basınçlı hava suyun girmesini önler. İstenilen yere indirilince işçiler çalışmaya başlar. Çalışanların yalnız ayaklan ıslanır. Çan indirilir, çıkarılırken işçiler aracın duvarlarına tutturulmuş ranzalara otururlar.
Batisfer ve batiskaf. — Hem fazla derinlere dalmak, hem de etraflı incelemelerde bulunmak için kullanılan özel ataçlardır. Bu araçlarla başlıyan dalışlar gittikçe ilerlemiş, 1960 yılında denizlerin en derin yerine inmek mümkün olmuştur.
BALIK ADAMLAR NEDİR
II. Dünya Savaşı’nda Amerikan Deniz Kuvvetlerinin sualtı tahrip işlerinde çalışan adamlarına «kurbağa adamlar» denirdi. Bunlar çıkarma yapılacak bölgelerde düşmanın sualtında yaptığı engelleri bulmakla, bunları yok etmekle görevlendirilmişti. Kurbağa adamlar yalnız gönüllüler arasından seçilir, son derece sıkı bir eğitim görürlerdi Okinava’nm işgali sırasında 1000 kurbağa adam, üç gün soğuk sularda çalışmışlardır.
Savaştan sonra spor ve deniz dibi araştırmaları maksadiyle bu çeşit dalgıçlık yapanlar çoğaldı, bunlara «Balık adam» denildi. Birçok yerlerde balık adamlar klüpleri kuruldu. Deniz dibi araştırmalarında çalışan balık adamlar çok zaman vücutlarına sıkı sıkı yapışan kauçuk elbise giyerler Sırtlarında taşıdıkları özel aygıtlar sayesinde su altında soluk alabilirler.
