De bağlacı ve de eki nasıl yazılır? De bağlacının ve de ekinin yazımı, kuralları, örnekleri, hakkında bilgi.
“DE” Bağlacının ve -de Ekinin Yazımı
► a- “De” Bağlacının Yazımı ve Özellikleri:
1- Bağlaçlar sözcükten ayrı yazılır. Çünkü kendileri de bir sözcüktürler.
2- Kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne göre kalınlık-incelik uyumuna uyarlar.
3- Sonuna geldiği sözcüğün son ünsüzüne uymazlar. Yani “ta/te” li şekilleri yoktur.
4- “Dahi, ile, ve, pekiştirme” gibi anlam ve görev kazanır.
5- “Veya” anlamında kullanılan “ya da” sözcüğünde “da” ayrı yazılır.
► b- “De” Ekinin Yazımı ve Özellikleri:
1- Kendisinden önceki sözcüğe bitişik yazılır.
2- Bitişik yazıldığı sözcüğün sonundaki ünsüzün sert ve yumuşak oluşuna göre -da/-de ve -ta/-te’li şekilleri de vardır.
3- Kalınlık-incelik uyumuna uyarlar.
4- Özel isimlerden sonra gelirse kesme işaretiyle ayrılırlar.
5- Anlam bakımından “kalma, bulunma” bildirirler.
ÖRNEKLER:
Bu sayfada altı tane soru var.
Çantada keklik.
Aşık Veysel Sivas’ta doğdu.
► c- “De” Bağlacıyla, “-de” ekini ayırt edebilme yolları:
1- Vurgu ek olan “-de” üzerindedir.
Masada çalışıyor.
Kitap da gitti
2- Bağlaç olan de “dahi, bile) gibi anlamlara gelir. Ek olan “-de” ise yer bildirir.
ÖRNEKLER:
Kızsan da anlamıyor.
Önde oturan kim?
3- Bağlaç cümleden çıkartıldığında genelde anlam bozulmaz. Ekte ise anlam bozulur.
Bugün sınav yapmasan da olur.
Öğretmen sınavda ne sordu?
ÖRNEK SORULAR:
1 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bitişik yazılması gereken “-de”, ayrı yazılmıştır?
A) Size bu mektupla birlikte bir öykü de gönderiyorum.
B) Eksik olmasın; beni de düşünüp bir tane göndermiş.
C) Uzun cümlelerin de bir tadı, bir güzelliği vardır.
D) Su, hava, ışık, bitki, bir de insanlannm yumuşak huyu…
E) Sıkıntılı günlerim de arkadaşlarıma giderim.
Çözüm:
A, B, C, D seçeneklerindeki cümlelerde “de” bağlaç görevindedir. Bundan dolayı ayrı yazılmıştır. E seçeneğindeki cümlede ise “-de” hal ekidir. Önceki sözcüğe bitişik yazılması gerekir. Cevap (E)’dir.
2 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Bu toplantıya Yusuf da katıldı mı?
B) O da gitse olmaz mıydı sanki?
C) Bu tür çalışmalar da yararlı oluyor mu?
D) O da çok başarılı bir öğrenci değil miydi?
E) O da İzmit’te mi oturuyor?
Çözüm:
B, C, D, E seçen’eklerindeki cümlelerde geçen “da”lar bağlaçtır. A seçeneğindeki “Yusuf’da” sözcüğünün yazımı yanlıştır, “da” cümleye göre bir bağlaçtır, ayrı yazılır ve kesme işareti de kaldırılır.
1 Yorum
Çok güzel çok teşekkürler