Kızılırmak’ın en uzun kolu olan Deliceırmak ya da Delicesu ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı yazımız.
DELİCEIRMAK, Kızılırmak’ın en uzun kolu, Delicesu da denir. Uzunluğu 426 km. İç Anadolu’nun doğu bölümünde Hasan Dağı’ndan doğar. Çayıralan’dan geçen Kazan Boğazı Deresi, Felahiye’den geçen Akdere ile Boğazlayan’ın batısında birleşir. Burada, kuzeyden ve güneyden birkaç küçük kol daha alarak Temlik yakınlarında Kalaycık Deresi’nin de karışmasıyla genişlerse de fazla su taşımaz. Şefaatli’ de, kuzeyde Mozok Yaylası’nda doğan çok sayıda küçük dere de Deliceırmak’a karışır. Şefaatli-Yerköy-Delice hattında doğu-batı doğrultusunda akar. Delice’nin güneyinde Kılıçözü ve Darıözü derelerinin katılmasıyla Deliceırmak adını alarak keskin bir dirsekle kuzeye döner, güney-kuzey doğrultusunda akmaya başlar.
Sungurlu’dan gelen Budaközü Deresi’ni alarak Cacıklar Köyü yakınlarında Kızılırmak’a karışır. Büyüklü küçüklü derelerle beslenmesine karşın, geçtiği yerlerin fazla engebeli olmaması, yağışların yetersizliği nedeniyle, uzunluğuna oranla fazla su taşımaz. Geniş tabanlı vadilerden, alçıtaşı, kırmızı killi topraklardan geçtiğinden, hem yavaş akışlı hem de bulanıktır. Cacıklar köyündeki DSİ ölçümlerine göre debisi 10 metreküp/saniye’dir. Kuraklık nedeniyle yaz sonunda suyu çok azalır. Delice Havzası’nda yapımı süren Gelingöllü Barajı hizmete girdikten sonra Bozok Yaylası’nda tahıl rekoltesi önemli ölçüde artacaktır.
