Denizli İli Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Denizli ili nerededir? Denizli ilinin ilçeleri, iklimi, bitki örtüsü, yüzey şekilleri, özellikleri ile ilgili bilgi.

denizli-haritasiDENİZLİ
Yüzölçümü: 11.874 km2
İlçeleri: Merkez, Acıpayam, Akköy, Babadağ, Baklan, Bekilli, Bozkurt, Buldan, Çal, Çameli, Çardak, Çivril, Güney, Honaz, Kale, Sarayköy, Serinhisar, Tavas.

Ege Bölgesi’nde il ve aynı ilin merkezi kenttir. İlin büyük bölümü, Ege Bölgesi’ nin Ege ve İçbatı Anadolu bölümlerinde; güneydoğu bölümü, Akdeniz Bölgesi’nin Antalya kesiminde yer alır. Kuzeyden Uşak, kuzeydoğudan Afyonkarahisar, doğudan Burdur, güneyden Muğla, batıdan Aydın, kuzeybatıdan Manisa illeriyle çevrilidir.

Yüzey Şekilleri; Yükseltisi 2.000 m’yi aşan dağlarla bu dağlar arasında kalan irili ufaklı ovalar, başlıca yer şekillerini oluşturur. İl merkezinin doğusunda yükselen, başkalaşmış (metamorfik) şist ve mermerleşmiş kalkerlerden oluşmuş Honaz Dağı (2.528 m), hem Denizli’nin hem de Batı Anadolu’ nun en yüksek noktasıdır. Çivril’in doğusunda Akdağ (2.300 m); batıda Aydın il sınırında, kalken ve şistlerden oluşan Gökbel Dağı (2.308 m); Acıpayam’ın güneydoğusunda Boz Dağı (2.414 m); doğuda Burdur il sınırında Eşler Dağı (2.268 m); Pamukkale’nin kuzeydoğusunda Büyük Çökeles Dağı (1.841 m) ilin öteki önemli yükseltileridir. Akçay’ın suladığı Tavas Ovası; Kirenis Çayı’nın suladığı Sarayköy ve Çivril ovalarıyla Çürüksu’nun suladığı Denizli Ovası başlıca ovalardır.

İlin en önemli ırmakları, kabaca kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda, ilin kuzeyini aşan Büyük Menderes (584); Tavas Ovası’nı sulayarak Kemer Baraj Gölü’ ne dökülen Akçay (157 km) ve Acıpayam Ovası’nı sulayan Dalaman Suyu’ nun yukarı çığırı Kirenis Çayı’dır. Afyonkarahisar’ın Dinar İlçesi’nden doğan Büyük Menderes, Gümüşsü yakınlarında il sınırlarından içeri girer, Akdağ’dan doğan ve küçük derelerle beslenen ırmak, Çivril ve Çal ovalarından geçer. Çal İlçesi’nin doğusunda kuzeye yönelir. Medele Köyü yakınında Uşak’ tan doğan Banaz Çayı’nı alır. Güney doğrultusunda akarak Sarayköy yalanlarında Denizli Ovası’nı sulayan Çürüksu Çayı’nı aldıktan sonra batıda il sınırından çıkar. Suları yağışlara ve kar erimelerine bağlı olarak ilkbahar ve kış aylarında kabaran ırmaktan ve kollarından sulamada yararlanılır. Akçay üzerinde Kemer, Büyük Menderes’ in Banaz Çayı ile birleştiği yerde Adıgüzel ve kuzeybatı ucunda Alaşehir Suyu’nun yukarı çığırı üzerinde Buldan barajları vardır. Bir bölümü Afyonkarahisar sınırları içinde kalan Acıgöl (153 km2), ilin doğusundadır. 836 m yükseltideki gölün yağışlı dönemlerde derinliği 3.4 metreyken yazın tümüyle kurur. Dışarıya akışı olmayıp suları çok tuzlu ve sodyum sülfat oranı yüksektir. Acıgöl’ün 20 km güneybatısında, sulamada yararlanılan Çaltı (Beyler) Gölü, Buldan’ın batısında turistik önemli büyük Süleymaniye Gölü, Çivril İlçesinde Işıklıgöl (49 km2), Çaybaşı Köyü’nün gerisindeki ormanlık alan içinde bulunan irili ufaklı dört gölden oluşan Karagöl öteki önemli göllerdir. Ayrıca, Kemer, Adıgüzel ve Buldan barajları üzerinde göletler vardır.

İklim ve Bitki Örtüsü; Denizli, Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar serin ve yağışlı geçer. Yüksek kesimlerde iklim sertliğinden, yazlar serin, kışlar soğuk geçer. Yıllık ortalama yağış tutarı ise 547 mm’dir.

Advertisement

Bitki örtüsü, özellikle, yerleşme ve tarım alanları çevresinde geniş ölçüde yok edilmiştir. Yalnız kuzey ve güneydeki dağların yüksek kesimleri ormanlık alanlarla kaplıdır. Geniş yok etmeler sonucu bozkır görünüşü alan ovalık alanların kenarlarından meşe çalılıklarıyla başlayan bitki örtüsü, yükseklerde ormanlara dönüşür. Kurakçıl özellikteki bu ormanlar, aşağılarda çoğunlukla meşe ağacından oluşur. Meşe ormanları içinde yer yer öteki yayvan yapraklı ağaçlara ve ardıçlara da rastlanır. Yayvan yapraklı ağaçlar yukarılarda yerlerini, kızılçam ve karaçamlardan oluşan iğneyapraklı ağaçlara bırakır. Dağlar üzerinde orman sınırı 2.100 m yükseltide biter. Bu yükseltiden sonra alanı çiçekli bitkileriyle tanınan dağ çayırları (alpin bitkiler) kaplar. Ormanlık alanları toplam yüzölçüm içindeki payı % 42’dir.

Ekonomi; Kent merkezi, kendi adıyla anılan ovanın güneyinde deniz düzeyinden 420 m yükseltide kuruludur. Sarayköy yakınlarında Büyük Menderes’ e kavuşan Çürüksu, kentin ortasından geçer. Bağ ve bahçelerle çevrili, temiz bakımlı ve modern görünümlü kent, büyük gelişme içerisindedir. Gelişme hızı en yüksek ilçe merkezleri, 10 bini aşan kent nüfuslarıyla Buldan, Sarayköy, Tavas, Serinhisar ve Çivril’dir. Ekonominin temeli tarım ve hayvancılığa dayanır. Büyük Menderes ve kollarının suladığı il topraklan tarıma elverişlidir. İl yüzölçümünün % 43.6’sını ekili-dikili alanlar oluşturur. Toplam 246.500 hektar olan tarım alanlarının 163.830 hektarında (% 67) tahıl tarımı; 33.540 hektarında baklagil; 44.230 hektarında endüstri bitkilerinin ekimi yapılır. Tahıl türleri içinde buğday ilk, arpa ikinci sırada yer alır. Arpayı mısır izler. Baklagillerden nohut, mercimek, fasulye ekilir. Endüstri bitkilerinden şekerpancarı, pamuk, tütün ve afyon üretimi her yıl artış gösterir. Ayrıca, ayçiçeği, haşhaş, soğan ve patates üretimi de önemlidir. Sulak vadi tabanlarında çeşitli türlerde sebze ekimi gelişmiştir. İlk sırayı alan domatesi patlıcan, havuç, biber, lahana ve pırasa izler. Bostan ürünlerinden kavun ve karpuz yetiştirimi yaygındır. İl ve ilçelerde meyvecilik gelişmiştir. Elma ilin bütün ilçelerinde yaygın olarak üretilir. İl merkezinde dut, kiraz, vişne; Buldan’ın Narlıdere Köyü’nde nar; Honaz ve Tavas’ta badem; Acıpayam’da şeftali üretimi önde gelir. Bir başka tarımsal etkinlik de bağcılıktır. İl, Türkiye üzüm üretiminde, Gaziantep ve Manisa illerinden sonra üçüncü sırayı alır. Ürünün bir bölümü yaş olarak tüketilir, bir bölümü kurutulur, kalanı ise şarap ve pekmez yapımında kullanılır. Otlaklar, yüzölçümün ancak % 6’sını kaplamasına karşın, hayvancılık; küçükbaş hayvan besiciliği ve kümes hayvanları yetiştiriciliği yaygındır. Denizli cinsi kümes hayvanları (tavuk, horoz, hindi) yetiştiriciliği son yıllarda önemli bir gerileme içindedir.

İldeki yeraltı zenginlikleri krom (Acıpayam, Tavas), magnezit (Tavas, Kale), amyant (Çal). Sarayköy çevresinde son yıllarda bulunan ve 10-15 m yüksekliğe kadar fışkıran doğal buhardan, çevrenin enerji gereksinimini karşılamada, ısıtmada ve elektrik üretiminde yararlanılır.

Denizli’nin turizm açısından önem taşıyan iki merkezi iç içe girmiş durumdadır: Antik Hierapolis yerleşmesi ve Pamukkale. Her yıl binlerce turistin gezdiği bu iki merkezden Pamukkale, 900 km2’lik bir platoda yayılan travertenlerden oluşmuş bir doğa harikasıdır.


Leave A Reply