Deprem Nedir? Depremlerin Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir? Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Deprem nedir? Deprem nasıl tanımlanır ve depremler nasıl gerçekleşir? Depremler ile ilgili olarak temel bilgilerin yer aldığı yazımız.

deprem

Kaynak: pixabay.com

Deprem, yerkabuğunun iyice oturmamış kırık yerlerinin yerinden oynaması ile meydana gelen salınım ve titreşim hareketidir. Deprem sarsıntısı dalgalar halinde çevreye yayılır.

Depremler sarsıntıyı meydana getiren sebeplere göre üçe ayrılır.

1) Volkanik Depremler: Volkanlar püskürdükleri zaman çevrede sarsıntı olur. Bu sarsıntının etki alanı dardır ve önemsizdir.

2) Göçme (Karstik) Depremler: Kaya tuzu, jips gibi eriyebilen maddelerin bulunduğu yerlerde oluşan yeraltı mağaralarının çökmesiyle oluşur. Etki alanları dardır.

3) Tektonik Depremler (Dislokasvon deprem): Etkisi ve alanı en geniş olan asıl depremlerdir. İç kuvvetlerin etkisiyle yerkabuğunda basınç ve gerilimler sonucu meydana gelen yer değiştirmeler kırılmalar ve oynamalarla oluşur.

Advertisement

Tabakaların ve kütlelerin derinlerde kırılması ile beliren bu tür depremler, etki alanı geniş, şiddetli depremlerdir.

Eski kıtalarda ve I. Jeolojik zamanda oluşan alanlarda genellikle görülmez. Yer kabuğunun yeni zamanlarda kırılmış olduğu ve kırılan parçaların henüz yerli yerine oturmadığı yerlerde görülür.

Depremler karalarda olduğu gibi deniz dibinde de olur. Depremler birkaç saniye sürer, dalgalar halinde ilerler.

Yer kabuğu içinde, depremi meydana getiren hareketin olduğu yere iç merkez veya deprem odağı denir. Yeryüzünde iç merkeze en yakın olan yer en çok sarsılır. Buna dış merkez denir. Deprem dalgaları bütün yerküreyi dolaşır ve dünyanın iç kısımlarından da geçer. Bu dalgaların yayılma hızları incelenerek derin kısımların yoğunluğu, katı sıvı olduğu hakkında bilgi edinilir.

Depremlerin şiddeti Richter ölçeğine göre belirlenir. Maksimum şiddet 12’dir. Depremin şiddeti, deprem odağında serbest kalan enerjinin miktarıdır.

Deprem bölgeleri genelde volkan kuşaklarına uyar. Bu alanlar genç kıvrımlı dağlar kuşağı ile başlıca kırıklı alanlardır. Yer kabuğunun çok eski jeoloji dönemlerinde kıvrılmış ve oturmuş , Doğu Avrupa, İskandinavya, Kanada, Avustralya gibi bölgelerinde depremler nadiren görülür. Etkileri de önemsizdir.

Advertisement

Büyük Okyanus çevresi ile Akdeniz çevresini, Alpleri, Antil’leri içine alan ve Hindistan’dan ötelere uzanan kuşak, şiddetli ve sık depremlerin görüldüğü alanlardır.

Depremi inceleyen bilime Sismoloji deprem dalgalarını ölçen aletlere de sismograf denilir.

deprem

Kaynak: pixabay.com

Depremlerden Korunma

Depremlerin neden olduğu zararlar üç etkene bağlıdır. Bunlar:

  • a) Depremin şiddeti
  • b) Arazinin tabiatı
  • c) Yapıların özelliğidir.

Evlerin yapı malzemeleri ve yapı tarzı olarak, depremlere dayanıklı şekilde yapılması zorunludur. Temelin sağlam olması, duvar çatı bağlantılarının uygun olması, evlerin bir veya iki katlı olması gerekir.

Bağlantıları zayıf, yuvarlak taşlardan harç kullanmadan yapılmış veya sadece çamurla örülmüş duvarlar, özellikle ağır toprak damlı evler kolayca yıkılır.

Deprem Nedir? Sözlük Anlamı

  • “Deprem”
    Yer kabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi veya yanardağların püskürme durumuna geçmesi yüzünden oluşan sarsıntı, yer sarsıntısı, hareket, zelzele
    “Okuldayken bir öğle sonu hafif bir depremde otel çökmüş.” – Y. Atılgan
  • “deprem bilimi “
    Depremleri, yer sarsıntılarını inceleyen bilim, sismoloji
  • “deprem kuşağı “
    Depremlerin oluştuğu belli bir düzlemde yer alan bölgeler
  • “depremyazar “
    Depremlerin yerini, süresini, şiddetini tespit eden çok duyarlı cihaz, sismograf
  • “deprem bölgesi “
    Depremlerin sık sık oluştuğu, gevşek ve kırık yer altı kuşağı
  • “deprem merkezi “
    Depremin oluştuğu odak nokta ve yayıldığı yer
  • “artçı deprem “
    Asıl depremden sonra meydana gelen şiddet ve büyüklük bakımından daha küçük olan deprem, artçı sarsıntı, artçı şok
  • “depremçizer “
    Depremyazar
  • “deprem ocağı “
    Deprem dalgalarının başladığı nokta, hiposantır
  • “eş deprem “
    Çeşitli yerlerde aynı hızla duyulmuş olan deprem
  • “deprem konteyneri “
    Doğal afet zamanlarında kullanılmak üzere gereksinim duyulabilecek çadır, battaniye, ilk yardım ve kurtarma malzemelerini barındıran, yerleşim merkezlerinde belirli noktalara konulan özel büyük dolap
  • “deprem ortası “
    Depremin gerçekleşmesine neden olan fay kırılmasının tam olarak gerçekleştiği yer, merkez üs, episantır
  • “deniz depremi “
    Merkezi denizin dibinde odaklaşan bir tür yer sarsıntısı


Leave A Reply