Dereotu nedir, nasıl bir bitkidir? Nerede yetişir, özellikleri nelerdir? Dereotunun yetiştirilmesi, kullanımı ve yararları.
Kaynak: pixabay.com
Dereotu
DEREOTU, (Lat. Anethum graveoloni). Maydanozgiller familyasına bağlı bir yıllık otsu bitki; durakotu da denir.
Türkiye’de Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bahçelerde yetiştirilir. Nisan-haziran aylarında, sarımtırak renkli güzel kokulu şemsiyemsi durumda çiçekler açar. 30-70 cm boyundadır. Rutubetli sulak ve gölgeli yerleri sever. Gövde dik, dallı tüysüz, üstü çizgili ve içi boş; yaprakları ince ve dar paçalı, koyu yeşil renkli tüysüz ve etlidir. Yaprak sapının alt bölümünde gövdeyi saran geniş bir yaprakçık bulunur. Alt yaprakları saplı, üst yaprakları sapsızdır.
3-4 mm boyunda kahverengi ve ovaldir, meyveleri bitkinin kullanılan bölümüdür. Eylül sonunda toplanır ve gölgede kurutulur. Meyvelerinde sabit ve uçucu yağ, pektin, azotlu bileşikler vardır. Yatıştırıcı, mide ve bağırsak gazlarını önleyici olarak kullanılır. Hazımsızlıklara iyi gelir. Taze yapraklarından salata ve yemeklerde de yararlanılır.
Güzel ve ferahlatıcı kokusundan ötürü yaprakları yemeklere konan bir bitkidir. Taçyaprağı ayrı olan ikiçeneklilerin maydanozgiller familyasındandır. Eski Dünya’nın hemen bütün ılık bölgelerinde kendiliğinden, daha çok dere kıyılarında yetişir. Sarı çiçekler açar, küçük, sert meyveler verir.
Kökünün idrar söktürücü hassası vardır, meyvesi hoş kokuludur, bağırsaklardaki gazları yok etmeye yarar.
Kaynak: pixabay.com
Dereotu Hakkında Gerçekler
- Dereotu, 16 ila 24 inç yüksekliğe ulaşabilen tek, pürüzsüz, içi boş sapa sahiptir.
- Dereotu, sivri uçlu broşürler ile çok sayıda tüylü, iplik benzeri yapraklar geliştirir. Yapraklar açık yeşil renkli, yumuşak ve sırayla dallara dizilmiştir.
- Dereotu, terminal umbel (düz tepeli çiçeklenme türü) şeklinde düzenlenmiş minyatür, beyaz veya sarı çiçekler üretir. Yaz ortasında dereotu çiçek açar.
- Dereotu ve rezene birbirine yakın ekildiklerinde çapraz tozlaşabilir (bu iki bitki kolayca polen değiştirir). Oluşturulan melezin mutfak değeri yoktur (yeni üretilen bitki tatsızdır).
- Dereotu, düz veya kavisli olabilen çok sayıda minyatür uzatılmış tohum üretir.
- Dereotu tohum yoluyla yayılır. Uygun koşullar altında tohum, 3 ila 10 yıllık uyku hali sonrasında bile filizlenebilir.
- Dereotu diyet lifleri, C, B9 ve B2 vitaminleri ve manganez, demir ve kalsiyum gibi mineraller açısından zengin bir kaynaktır.
- Bitkinin tüm kısımları yenilebilir ancak insanlar genellikle yaprak, çiçek ve tohum tüketirler.
- Çorbalara, salata soslarına, yoğurtlara ve balık ve tavuktan yapılan yemeklere genellikle taze yapraklar eklenir. Turşu yapımında çiçekler ve yapraklar kullanılmaktadır. Tohum, sirkenin tatlandırıcı maddesi olarak ve belirli ekmek türlerinde ve balıktan yapılan yemeklerde içerik olarak kullanılır.
- Dereotu bitki çayı şeklinde de tüketilebilir.
- Tohumdan çıkarılan yağ, sabun imalatında kullanıldığı kozmetik endüstrisinde uygulama alanına sahiptir.
- Dereotu sindirim sorunları, iştahsızlık ve sarılık tedavisinde kullanılabilir. Şişkinliği azaltır ve hıçkırık için bir tedavi olarak kullanılabilir. Dereotu emziren kadınlarda emzirmeyi uyarır ve bebeklerde koliği hafifletir. Ayrıca bebekleri sakinleştirmek ve diş çıkarma sırasında uykuya dalmalarına yardımcı olmak için de kullanılabilir.
- Ortaçağ döneminde insanlar cadıları evlerinden güvenli bir mesafede tutmak için kapıya asılan dereotu kullanıyorlardı. Dereotu da geçmişte popülerdi ve sıklıkla sihirli iksirlerin bileşeniydi.
- Eski Yunanlılar parfüm üretimi için dereotu kullanıyorlardı. Yunan sporcular, kaslarının tonunu iyileştirmek için dereotundan yapılmış tonik kullanıyorlardı.
- Dereotu yıllık bir bitkidir yani yaşam döngüsünü bir yılda tamamlar.
