Difüzyon Hızı, Gözlemlenmesi, Basıncı, Zardan Geçiş Deneyleri Açıklamaları

0
Advertisement

Difüzyon hızı ve difüzyon basıncını gözlemlemek, difüzyonla zardan geçiş için yapılabilecek deney, malzemeler ve deney sonuçları, difüzyonla ilgili deneyler.

DENEY 1;

Difüzyon hızının gözlemlenmesi;

difuzyon-hizi

% 10’luk jelatin eriyiği veya nişasta peltesi hazırlayıp, belli miktarda birkaç deney tüpü içine koyarak donmaya bırakalım.

Sonra bu donmuş jelatini kapsayan tüplere molekül ağırlıkları farklı olan çeşitli boyalar koyup bir süre beklenirse, molekül ağırlığı en küçük olan boyanın jelatine en çok difüzyon ettiği, molekülleri çok büyük olan boyanın ise hemen hemen hiç difüzyon etmediği görülür.

Sonuç;

Bu hale göre tüplerdeki farklı boyaların molekül iriliklerine göre, değişen bir difüzyon derecelenmesi yahut difüzyon tedrici göze çarpar. Bu sayede difüzyon hızının molekül iriliğine bağlı olduğu ispatlanmış olur. Benzer bir deneyle de tek bir boyanın farklı yoğunlukta hazırlanmış jelatin kapsayan tüpte difüzyonun en fazla olduğu görülür. Bu da difüzyon hızının ortam yoğunluğu ile ilgisini açıklar. Buna göre difüzyon hızı difüzyon yapan maddelerin ortamdaki yoğunluk farkları ve iki maddenin deyme yüzeyleriyle doğru, difüzyon eden maddelerin molekül iriliği ile ters orantılıdır.

Deney 2

Difüzyonla Zardan Geçiş Deneyi

Bu laboratuvar çalışmasında zarların bazı özelliklerini gözleyeceksiniz. İster hücre zarlarını, isterse selofan dializ zarlarını kullanalım; zarlar bazı moleküllerin geçmesine müsaade eder, bazılarını da alıkoyar. Kullanacağınız selofan zarı veya hayvan bağırsağı, suyun ve diğer küçük moleküllerin geçmesine imkân verdiği halde, büyük molekülleri geçirmez.

Advertisement

Suyun geçişi, su moleküllerinin hareketinden doğan bir çeşit difüzyondur. Difüzyonu cansız bir zarda incelememizin sebebi, canlı hücrelerdeki madde geçişlerini daha iyi anlamak içindir.

ARAÇ VE GEREÇLER
  • *** % 80 glukoz çözeltisi
  • *** Eriyebilen nişasta çözeltisi
  • *** İyot çözeltisi
  • *** Şeker test kağıdı veya Benedikt Çözeltisi
  • *** 20 cm uzunluğunda selofan dializ borusu veya bağırsak (sucuk zarı da olabilir).
  • *** Beher veya kavanoz
  • *** Dereceli silindir.
  • *** 1 ml’lik pipet
  • *** Damlalık
  • *** Huni
  • ***Cam kalemi
  • ***ip
TAKİP EDİLECEK YOL

Bir bağırsak parçasının veya selofan dializ borusunun bir ucunu sıkıca bağlayınız ve açık ucunda 5 cm kalıncaya kadar nişasta çözeltisi ile doldurunuz. İçine 20 damla glukoz çözeltisi katınız.

Bağırsağın açık ucunu iple sıkıca bağlayınız ve dışına bulaşmış olan glukoz veya nişastayı temizlemek için muslukta yıkayınız.

Dolu bağırsağı, içinde su bulunan kavanoza koyunuz. Kavanozdaki suyun her 50 mililitresi için 5 mi iyot çözeltisi ilave ediniz.

Yaklaşık 15 dakika sonra, kabın dibinden alacağınız bir miktar sıvıya bir şeker test kâğıdını batırınız. Test kâğıdının sarı veya yeşil bir renk alması glukozun bulunduğuna işaret eder. Test kâğıdınız yoksa Benedikt Çözeltisi kullanarak da şekerin olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.

Bağırsağın içi ve onu çeviren sıvıda bulananları inceleyiniz. Değişiklikleri ve bunların ne zaman meydana geldiklerini not ediniz.

Advertisement

difuzyon-deneyi

DENEY 3;

Difüzyon Basıncının Gözlemlenmesi;

Eğer ufak bir toprak saksıya bir manometre bağlanır ve bu saksı içi havagazı veya bir kip cihazından elde edilen hidrojen gazı ile doldurulmuş bir cam kavanoza daldırılırsa biraz sonra manometrede bir yükselme görülür. Çünkü saksıda hava vardır. Buna karşılık saksının daldırıldığı kavanozda hidrojen bulunmaktadır. İki gaz ortamı arasında bir yoğunluk farkı olduğundan ve kavanozdaki hidrojen moleküllerinin iriliği, saksıdaki havayı oluşturan gaz moleküllerinin iriliğine nazaran çok küçük olduğundan hidrojen molekülleri hızlı hareket edecek ve hızla saksıdaki hava içine difüzyon edeceklerdir. Difüzyon eden hidrojen molekülleri sonuçta saksıda hacim fazlalığı meydana getirecek ve bu fazlalaşan hacim de bir basınç yaratacaktır (DİFÜZYON BASINCI). Bu basınç ise manometrede bir yükselmeye sebep olur. Bir süre sonra havayı oluşturan gaz molekülleri dahi hidrojene göre ağır olan hareketlerine rağmen, hidrojenin bulunduğu kavanoza difüzyon ederler. Sonuçta saksı ile kavanoz arasında yoğunluk farkı kalmaz, denge oluşur ve basınç ortadan kalkarak manometredeki düzey farkı da kaybolur. Böylece basit bir şekilde gazların difüzyon hızının molekül büyüklüğüne bağlılığı gösterilebilir. Açıkladığımız bu basit deney Gaz hücresi adı ile ünlü olmuştur.


Yorum yapılmamış

  1. Hocam birinci deneyde molekül ağırlığı farklı olan boyalar derken ne kastediliyor? Bİr boyanın molekül ağırlığı nasıl diğerinden farklı olacak

Leave A Reply