Diktatörlük nedir? Diktatörlüğün tarihi ve diktatörlük kavramı ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı yazımız.
DİKTATÖRLÜK, bir devletin olağanüstü yetkiler verilmiş bir kişi tarafından yönetilmesi, Eski Roma’da ortaya çıkmış bir sistemdir.
İÖ 6. yüzyılın sonlarına doğru ortak yönetim kurallarından vazgeçilerek, askeri bir yönetim kurulması biçiminde belirdi. Devletin önemli bir tehlike ile karşılaştığı durumlarda senato, konsüllere aralarından birini altı ay için diktatör seçmeyi önerdi. Onun göreve başlamasıyla öteki konsüllerin görevi sona eriyordu. Diktatörün yetkisi sınırsızdı. Bununla birlikte süvari komutanlarından birini kendine yardımcı seçmek zorundaydı. Bu yardımcı da, o sırada askeri görevlerini bırakıyordu. Bu olağanüstü yönetime Roma’da ender olarak başvuruldu. Sulla’nın ve Sezar’ın diktatörlüğü en önemli uygulamalardır.
Çağdaş tarihte diktatörlük, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra birçok ülkede görüldü. Roma’daki uygulamadan değişik olarak, bir siyasal partinin ya da kişiliğin, yasal yoldan ya da yasa dışı yollarla yönetimi ele geçirip kurduğu otoriter rejimlere de diktatörlük adı verildi.
Bu rejimlerin en belirgin örnekleri, İtalya’da Mussolini’nin ve Almanya’da Hitler’in kurduğu faşist ve nazi diktatörlükleridir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında da Salazar döneminde Portekiz, Franco döneminde İspanya, Batista yönetiminde Küba, bu tip diktatörlüklerle yönetiliyordu. Diktatörlüğün marksist türüne proleterya diktatörlüğü denir. Marks’a ve Lenin’e göre kapitalizmden komünizme geçişi sağlamak için proleteryanın geçici olarak kurduğu sıkı bir yönetim biçimidir, ortadan kaldırılacak burjuva sınıflarını baskı altında tutmak ve sosyalizmi gerçekleştirmek amacı güder.
1 Yorum
dtjtyjtyjytj