İslam dininin anlaşılmasında peygamber efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’in sünnetlerinin önemi nedir?
Peygamber efendimizin sünneti, İslami hükümler elde edilmesinde Kur’ân-ı Kerimden sonra en mühim dini kaynak olarak kabul edilmiştir. Ashab-ı Kiram efendilerimiz, peygamberimizin sözlerini dikkatle ve azami itina göstererek kayıt altına almış, ezberlemiş ve sonraki nesillere aktarmışlardır. Bu aktarma işi nakil yoluyla olduğu içindir ki, İslam alimleri nakle oldukça büyük önem vermişlerdir. Bunun için en sağlam ilke ve ilmi ölçüleri esas alarak hadis faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Yani peygamberimize ait olduğu rivayet edilen bu sözler, böylesine inceden inceye bir süzgeçten geçirilerek her birinin tasnifi yapılarak derecesi, o hadisi rivayet edenin mertebesi tespit edilmiştir.
Peygamberimizin sünneti de Kur’an-ı Kerim gibi ilahî vahye dayanmaktadır. Çünkü Yüce Allah Kur’ân’da Hz. Muhammed (sav.) hakkında “O, nefsinin arzusuna göre konuşmaz. O’nun sözleri, kendisine vahyolunan sözlerden başka bir şey değildir.” (Necm:3-4), “Peygamberin size verdiklerini alın, yapmanızı yasakladıklarına da son verin (terk ediniz)” (Haşr: 7) ve “Her kim Peygambere itaat ederse, Allah’a itaat etmiş olur.” (Nisa: 81) diye buyurmaktadır.
İslam’ı doğru anlamak ve hayatımızda uygulayabilmek bizzat dinin ana kaynaklarından yararlanmakla mümkündür. Şüphesiz ki ibadet, kaza ve kader, ahiret gibi daha pek çok hususlara dair bilgilerden her ne kadar Kur’ân-ı Kerimde bahsedilmişse de, konunun tam anlaşılması için ayrıntılı bilgileri efendimizin dilinden öğrenerek gidermekteyiz. Sünnetin biz Müslümanlar için önemi hem dini daha ayrıntılı öğrenme imkânını vermektedir, hem de dini ibadetleri ifa etmekte kolaylıkları sağlamaktadır. Uygulamalarda bölgesel veya iklim şartları dikkate alındığında, sünnetin farklı uygulamaları bir rahmet ve kolaylık olarak karşımıza çıkmaktadır. Âyetlerde bahsedilmeyen bazı hususlar, Hz. Muhammed’in söz ya da fiili sünnetiyle izah edilmiştir. Aynı şekilde ahlâkî mevzularda da peygamberimizin örnek hayatı ve hadisleri bizlere rehberlik etmektedir.
Örneğin; farz olan ibadetler ifa edilirken, nasıl ve hangi vakitlerde yapılacağını peygamberden öğreniyoruz. Peygamber efendimiz. “Beni nasıl namaz kılıyor görüyor iseniz, siz de öyle namaz kılınız” diye buyurmuştur. Kur’ân’da Hac ibadetinin farziyeti ve şartları bildirilmiş ise de, nasıl ve ne şekilde yapmak gerektiğine dair ayrıntılı bilgiler yer almamaktadır. Bu gibi durumları bizzat sünnetin uygulanışı ile öğrenmekteyiz. Aynı durum eti yenen veya yenmeyen hayvanlar için de sünnetin teşri örnek olarak gösterilebilir. Zira Resulullah efendimiz (sav.) “Azı dişi olan her yırtıcı hayvan, pençeli olan her yırtıcı kuş yasaktır.” diye buyurmuştur. Özet olarak Peygamberimizin hadisleri, ferdî ve sosyal ahlâkî hayatımızda bize rehberlik ederken, O’nun sünneti de, ibadetlerimizi yapmakta, helal ile haramı bilmekte bizi bağlamaktadır.
