Dinlerin Benzer Özellikleri Nelerdir?

Dünya üzerinde bir çok din vardır. Ancak bu dinlerin genelinin ortak özellikleri de mevcuttur. Dinlerin benzer ve ortak özellikleri hakkında bilgi veren yazımız.

Her dinin kendine ait özelliğinin yanında bütün dinlerin bir takım ortak özellikleri de vardır. Köken veya ortaya çıktığı bölgeye göre gruplandırılan dinler, kendi içlerinde birbirine daha çok benzerler. Örneğin semavi veya vahye dayalı diye tanımlanan dinler birbirine çok yakındır. Aynı şekilde Hint dinleri birbirine benzer. Farklı gruplarda yer almalarına rağmen, neredeyse bütün dinlerin sahip olduğu ortak inanç ve uygulamalar da vardır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

İnanç

Hemen hemen bütün dinlerin vazgeçilmez bir takım temel inanç esasları vardır. Dirrter”, kendilerine tabi olanların bu inançlara inanmalarını zorunlu kılar.

Semavi dinlerde birbirinden farklı da olsa Tanrı (Yahudiler bu Tanrıya Yehova adını verirken Müslümanlar buna Allah adını verirler), kitap, ahiret, peygamber, melek gibi inanç esasları bulunmaktadır.

Yahudilerde inanç esasları Musa b. Meymun tarafından şekillendirilmiştir. Hristiyanlıkta inanç esaslarına “kredo” adı verilirken Müslümanlar bu esaslara “amentü” demektedirler.

Semavi olmayan dinlerde de Tanrı inancı ve ahlak ilkeleri gibi birtakım ortak inanç esasları bulunmaktadır.

Semavi dinlerde inanç kaynağı kutsal kitaplar olmasına rağmen, ilkel veya geleneksel dinlerde, inançların kaynağı, dinî önderin öğretileri veya halk kültürüdür.

İbadet

Bütün dinlerdeki ortak özelliklerden birisi de ibadet esaslarıdır. Bazı dinlerde bu esaslar çok detaylı olarak belirtilmişken, bazı dinlerde ise kuralları tam olarak biçimlenmemiş ibadetler bulunmaktadır.

Bu ibadetlerin en başta geleni namaz veya ona benzer bir ibadettir.

Hristiyan-lıkta ibadetler “dua” adındaki ayinler olup, günlük, haftalık ve yıllık olmak üzere üç grupta toplanırlar. Ancak onlarda Müslümanların yaptıkları gibi bir namaz ibadeti yoktur.

Yahudilerde ise daha değişik ibadetler bulunmaktadır. Bu dinde de ibadetten maksat duadır.

Diğer milli ve ilkel dinlerde de yüce yaratıcı veya yüce güç denilen varlıklara karşı yapılması gereken bir takım ibadet ve ayinler bulunmaktadır. Mesela Hinduizm’de ibadet, dua ve dilekte bulunmaktır. Günlük ibadetini yapacak olan bir Hindu sabah güneş doğmadan kalkar, Tanrı’nın (Brahma) adını anarak yıkanır. Yüzünü doğuya dönerek oturur ve Tanrısına yalvarır.

Dinlerdeki ortak ibadetlerden bir diğeri oruçtur, islam’da Ramazan ayında bir ay oruç tutmak farzdır. Hristiyanlıkta ise şükran orucu ve kilise orucu olmak üzere iki tür oruç bulunmaktadır.

Yahudilikte ise Tanrı’ya şükretme, yas tutma, kötü günleri hatırlama ve günahların keffareti amacıyla toplam altı gün oruç tutulur.

Dinlerdeki benzer ibadetlerden birisi de hac ibadetidir. Müslümanlar Kabe’yi, Yahudiler Süleyman Mabedini, Hristiyanlar Meryem Ana Evi’ni, Hindular Ganj nehrini hac yapmak için kullanırlar.

Yine bütün dinlerin ortak ibadetlerinden birisi de kurbandır. Kurbandan amaç insanın Tanrı’ya yaklaşmasını sağlamaktır. Bunun için Tanrı’ya bir takım canlı veya cansız yiyecekler sunulur. Böylece Tanrı ile insan arasında bir yakınlaşma meydana geleceğine inanılır.

Ahlak

Ahlak bütün dinlerin nihai hedefidir. Yani dinin en temel amacı iyi ahlak sahibi insanlar yetiştirmektir. Bunun için de temel ahlak ilkeleri denilen ve bütün dinlerde ortak olarak bulunan evrensel ahlak ilkeleri vardır. Hemen hemen bütün dinlerde doğruluk, yardımlaşma, iyilik, sevgi ve saygı gibi ortak değerler bulunmaktadır. Yine dinlerin tamamın yakınında insan öldürme, yalancılık, adaletsizlik, hırsızlık, fuhuş, rüşvet, dolandırıcılık gibi eylemler suç ve yasaktır.

Dinlerde Önemli Gün ve Geceler

Bazı dinlere göre bazı gün, hafta ve aylar diğer gün, hafta ve aylara göre farklılıklar gösterir. Aslında gün, hafta ve ay olması bakımından aralarında bir fark olmayan bu zamanlar, kendisinde gerçekleşen birtakım olaylar sebebiyle farklı bir mahiyete bürün-dürülmüştür. Bundan dolayı da bu zamanlar diğerlerinden daha önemli olarak kabul edilmektedir.

islamiyet’te Ramazan ayı ile Recep ve Şaban ayları, Muharrem ayının ilk günleri, Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı ve Cuma günü gibi gün ve haftalar kutsal günlerdir. Bu günlerin yanında Kadir gecesi, Miraç gecesi (kandili), regaib gecesK (kandili), mevlit gecesi (kandili), Berat Gecesi (kandili) gibi geceler de kutsal olan ve içinde yapılan ibadetlerin daha değerli olduğuna inanılan gecelerdir.

Yahudilikte Pesah (Mayasız ekmek bayramı), Şavvot (Hasat Bayramı) ve Sukot (Çardaklar Bayramı) gibi üç dini bayram vardır. Bu bayram günleri diğer günlerden daha kutsal ve bundan dolayı da önemlidir. Cumartesi günü ise Tanrı’nın evreni yarattıktan sonra dinlendiği gün kabul edildiği için Yahudilik’te önemli bir gündür.

Hristiyanlık’ta ise Hz. isa’nın doğduğu, çarmıha gerildiği, tekrar dirildiği ve göğe yükseldiği gibi günler kutsal günlerdir. Ayraca Pazar günleri haftalık dini ayinlerin yapıldığı gün olması sebebiyle önemlidir.