Divan edebiyatı nazım türlerinden beyit nedir? Beyit özellikleri, örnekleri, açıklaması ve hakkında bilgi.
Divan Edebiyatında Beyit
BEYİT :
Beyit iki mısranın anlam bakımından birbirlerini tamamlamalarından, yani bir söz (cümle) meydana getirmelerinden doğmuş iki mısralık bir nazım birimidir. Bir nazım türü değildir.
Eskiden birçok nazım şekilleri, beyit dediğimiz ikişer mısralık bölümlerin alt alta sıralanmasıyla meydana getirilirdi. Beyit, bir manzumenin ikişer mısralık bölümlerinden herbirinin adıdır. Bu iki mısralık bölüm, manzumeye bağlı kaldığı sürece beyit adını taşır. Beyit, manzumeden ayrılıp bağımsız duruma gelince, adım değiştirir.
Gazel ve kaside gibi manzumelerde beyit, matla olduğu zaman, mısraları kendi aralarında kafiyelenir. Matla olmadıkça, her beytin ilk mısrası boşta kalır, ikinci mısraların hepsi birbirleriyle kafiyelenir. (Aşağıdaki örneğe bu bakımdan da bakılmalıdır).
Divan Edebiyatı nazımlarında konu birliği olmadığı için, genel olarak her beyit bağımsız bir duygu ve düşünce sözü (cümlesi) dir. Yani söz bir beyit içinde tamamlanmak zorundadır.
Şu örneğin ikişer mısralık her bölümü birer beyittir:
Bir nîm neş’e say bu cihânın baharını
Bir sâgar-i keşideye tut lâlezârım
Bir dem mi var ki âh ederek anmaya gönül
Ey serv-kad seninle geçen rüzgârını
Şevk-i tamâm va’de-i ferılâyı dinlemez
Reşk ana kim cihanda bugün buldu yârını
İran zemine tuhfemiz olsun bu nev-gazel
İr görsün Isfahana Stanbul diyârını
Düşmen ne denlû saht ise de şâd ol ey Nedîm
Seng üzre gösterir zer-i kâmil ayârını
Nedim
Divan edebiyatında en önemli nazım birimi beyittir. Birçok nazım türleri beyitlerden meydana gelir. Örneğin gazel, kaside, terkib-i bent, terci-i bent, kıt’a gibi nazım türleri beyit birimiyle düzenlemiştir.
