Divan edebiyatı nazım türlerinden Mersiye nedir? Mersiye özellikleri, örnekleri, açıklaması ve hakkında bilgi.
Divan Edebiyatında Mersiye
MERSİYE :
Mersiye, ölçüler için yazılan ve terkib-i bent biçiminde düzenlenen, beyit birimine bağlı bir nazım türüdür. Din büyükleri için yazılan mersiyeler olduğu gibi, din dışı kişiler için de yazılan mersiyeler vardır. Mersiye Halk edebiyatımızın ağıt türüne karşılık sayılabilir.
Yazılış şekli önce de söylediğimiz gibi gazel biçimindedir. Bent bent yazılan mersiyelerin her bendi ayrı bir duygunun, bir feryadın kümesidir.
Fuzûlî’nin Kerbelâ mersiyesi, birçok hafızalarda yer etmiş, bir hayli gözyaşı döktürmüştür.
Divan edebiyatımızda ün salmış mersiyeler vardır. Bunlar arasında, Bâki’nin Kanunî Mersiyesi herkesçe tanınır. Mersiyeler :
Mef’ûlü fâilâtü mefâîlü failün
Ölçüsünden başka bir ölçüyle yazılmaz. Artık bu ölçü, mersiyeler için kılişeleşmiş bir ölçüdür. Şimdi «Kanunî Mersiyesi»nden bir parçayı örnek olarak veriyoruz :
(Kanuni Mersiyesi’nin birinci bendinden)
Ey pây-bend-i dâmgeh-i kayd-i nâm ü neng
Tâkey hevâ-yi meşgale-i dehr-i bîdireng
An ol günü ki âhır olup nevbahâr-i ömr
Berk-i hazâna dönse gerek rû-yi lâle-reng
Ahır mekânın olsa gerek cür’a gibi hâk
Devrân elinden irse gerek câm-i ayş’e seng
İbret gözünde niceyedek gaflet uykusu
Yetmez mi sana vâkıa-i şâh-i şîr ceng
(Beşinci bent’ten)
Gün doğdu şâh-i âlem uyanmaz mı hâbdan
Kılmaz mı cilve hayme-i gerdun-cenâbdan
Yollarda kaldı gözlerimiz gelmedi haber
Hâk-i cenâb-i südde-i devlet-meâbdan
Yansun yakılsun âteş-i hicrinle âftâb
Derdinle kare çullara g irstin sehâbdan
Yâdeylesün hünerlerini kanlar ağlasun
Tîğin boyunca kareye batsun kırâbdan
Bâkî
