Dizanteri Nasıl Bir Hastalıktır? Dizanteri Belirtileri, Çeşitleri Nelerdir?

Dizanteri nasıl bir hastalıktır? Dizanteri bulaşıcı mıdır? Dizanteri belirtileri ve çeşitleri nelerdir? Dizanteri hakkında bilgi.

Kaynak: commons.wikimedia.org

Dizanteri

Dizanteri; Ağrılı ve kanlı ishalle beliren, kanlı, sümüklü ve irili olabilen sürgünle seyreden ve kalın bağırsakta yaralar yapabilen bulaşıcı bir hastalıktir. İlk kez Hipokrates kanlı ve sümüklü sürgünlere dizanteri adını verdi. 1875’te Lösch amipli dizanteriyi ortaya çıkardıktan sonra 1898’de Shiga, dizanterinin bir bakteride olabileceğini gösterdi, amipli dizanteriye karşılık bir de basilli dizanteri terimi ortaya çıktı. Basilli dizanteride parazit kaynakları hastalar ve gizli enfeksiyonlu insanlardır. Hastalığı bulaştırma bakımından ayakta dolaşan hafif hastaların günde birkaç kez gelişigüzel yerlere dışkılamaları ve kirlenen parmaklarıyla da çevreyi pisletmeleri oldukça tehlikelidir. Dizanteride sürekli taşıyıcılık çok azdır. Dışkı ve dışkıyla pislenen eller, çamaşırlar, kaplar, helalar, hela kapılarının tokmak ve muslukları, sinekler, besinler, süt ve su başlıca bulaşma araçlarıdır.

Dizanteri Belirtileri ve Tipleri:

Dizanteri bakterileri zehirleriyle kalınbağırsak örtüsünü zedeleyerek nekroza neden olur ve böylece kendilerinin üreyip gelişmeleri için uygun ortama hazırlarlar. Bakretiler genel olarak bağırsak çeperinden derinlere girmezler. Dizanterinin bazı belirtileri kuruma ve asidoz (vücut pH’ inin düşmesi) ile ilgilidir. Hastalık çoğu kez yaz aylarında görüldüğünden fazla terleme, ayrıca asidoza bağlı fazla solunum da su kaybını artırır. Hafif vakalarda kalınbağırsak koruma zarında az şişme ve kızartı vardır, kıvrımların üzerinde dökülme görülebilir. Bozukluk birkaç günde geriler ve hastalık iyileşir. Orta şiddetteki olaylarda bağırsak esnekliğini yitirir. Bağırsakta kanlı sümük ve sümüklü irin vardır. Ağır vakalarda koruyucu zardan büyük parçalar dökülür. Bağırsak yüzü tümüyle iltihaplanabilir. Basilli dizanteride dalakta yozlaşma, karaciğerde bulanık şişme, böbrekte hasar, uzun süren hastalıklarda da nefrit oluşabilir ve ölüme neden olabilir. Ayrıca gözde, sinir sisteminde ve eklemlerde bozukluklara yol açar. Dizanteri basillerinin kuluçka dönemi genel olarak 2-4 gündür. Hastalığın basit sürgünlerden, kısa ya da uzun süreli, öldürücü olan ivegen biçimlerine kadar birçok tipi vardır:

İvigen dizanteri tipi.

Çok ani oluşur, karın ağrıları ve sürgünden 12-36 saat önce kırıklık, iştahsızlık, baş ve eklem ağrıları ve hafif ateşle kendini gösterir. Hastalık bulantı ve kusmayla başlar ve karın sancılarıyla gelişir. Dil paslanır. Dışkı birkaç saat içinde kanlı, bol sümüklü ve irinli bir biçim alır. Dışkılama sayısı günde ortalama 10-20’dir. Sayılamayacak kadar çok da olabilir. Ateşin belli bir tipi yoktur. Bazen hafif, bazen de 39-40 C’ye ulaşır. Şiddetli baş ağrısı, dalgınlıkla birlikte menenjit belirtileri görülür. Bazen nezle gibi de hafif oluşabilir ve 5-10 günde geçer. Hastalık iyiye doğru gittikçe ateş düşer, dışkılama sayısı azalır.

Shiga dizanteri tipi.

Shiga basilleriyle oluşan dizanteri genel olarak daha ağırdır, birdenbire ya da sinsi olarak başlar. Birdenbire başlayan durumlarda ürperme ya da titremeyle yükselen ateş, baş ağrısı bulantı ya da kusma, karın ağrıları ve sürgün biçiminde belirir. Hasta 20-60 kez dışkılayabilir. Dışkı hemen kanlı ve irinli bir biçim alır. Sinsi başlayan vakalarda ağır belirtiler ve ateş günlerce dikkati çekmeyebilir. Yanaklar kızarır, gözler parlar. Şiddetli susuzluk, kuru esmer dil, kas krampları, süratli nabız, düşük tansiyon ve uykusuzluk ortaya çıkar. Sinirli davranışlar ve böbrek bozukluklarının yanı sıra karnın gerginliği ve hıçkırık dikkati çeker. İdrar kesilebilir ve hasta zehirlenerek ölür. Kimi hastalar ise dolaşım yetersizliğinden ölürler, bunun nedeni kuruma ve kalınbağırsaktaki yaralardan protein kaybı nedeniyle kandaki proteinin azalmasıdır.

• Yıldırımsı dizanteri tipi. Etkeni Shiga basilidir. Öbür dizanteri belirtilerinin yanı sıra hasta bol sayıda sulu, yeşilimsi ya da gri renkte dışkı çıkarır.
• Koleramsı dizanteri tipi. Bu tipte de başlangıç anidir. Pirinçli su biçiminde çoğu kez kanlı dışkı oluşur. Hasta kusabilir.
• Süreğen dizanteri tipi. İyileşme tam olmasa hastalık süreğen biçime dönüşür. Hastalığın bu süreğen biçimi azmalar ve sönmelerle sürgünlü ve peklikli dönemlerle uzar gider. Bazen senelerce sürer.
• Çocuk dizanterisi tipi. Çocuklarda, özellikle süt çocuklarında basilli dizanteri ağır ve hatta yıldırımsı biçim almaya elverişlidir. Çoğu kez çocuklar bağırsak belirtileri bile ortaya çıkmadan önce çırpınmalar içinde ölürler.