Doğu Anadolu Bölgesi’nde gerçekleşen ekonomik faaliyetler nelerdir? Doğu Anadolu Bölgesi’nde tarım, hayvancılık, sanayi vb. hakkında bilgi.
Doğu Anadolu Bölgesi Ekonomik Faaliyetler
TARIM
Bölge yözölçümünün % 10’unda ancak tarım yapılabilir. Yerşekilleri ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı tarımsal faaliyet gelişmemiştir. Bölgedeki tarım etkinlikleri en çok bölgenin güneyindeki çöküntü ovalarında (Elbistan, Malatya, Elazığ ve Muş ovaları) yoğunlaşır.
En önemli tarım ürünleri şunlardır:
Arpa: En fazla tarımı yapılan üründür. Sebepleri: Düşük sıcaklığa dayanıklı olması, kısa sürede hasat edilebilmesi, hayan yemi olarak kullanılması ve buğdayın yetiştirilemediği yerlerde yetişebilmesidir.
Buğday: Arpadan sonra en fazla tarımı yapılan ürün buğdaydır.
Tütün: Bitlis, Malatya ve Elazığ çevresinde yetiştirilir.
Kayısı: Malatya, Türkiye ve Dünya’da kayısı üretiminde ilk sırada yer alır. Ayrıca patates, lahana gibi çeşitli ürünler de yetiştirilir.
Genel olarak sıcaklığın düşük olmasından dolayı sebzecilik gelişmemiştir. Bundan dolayı sebze tarımının en az yapıldığı bölgedir.
HAYVANCILIK
Doğu Anadolu Bölgesi, hayvancılıkta elverişli şartlara sahip olduğu gibi olumsuz şartlar da taşır. Çayır ve otlakların fazla yer kaplaması hayvancılığı teşvik edici, kışların uzun ve sert geçmesi ise sınırlayıcı bir özelliğe sahiptir. Erzurum-Kars Bölümü’nde yaz yağışları ile oluşan çayırların geniş alan kaplaması büyükbaş hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır.
Bölgenin güneyindeki ovalık alanlara ise küçükbaş hayvanlardan koyun yetiştiriciliği önem kazanmıştır. Dağlık yörelerde ise kıl keçisi yetiştirilmektedir.
Canlı hayvan, yapağı, tereyağı ve peynir halkın önemli geçim kaynaklarıdır. Hakkari, Kars ve Bitlis’te arıcılık gelişmiştir. Türkiye bal üretiminin %20’sini Doğu Anadolu Bölgesi verir.
MADENCİLİK
Türkiye’de maden çeşitliliği ve rezervinin (miktar) en fazla olduğu bölge, Doğu Anadolu Bölgesi ve özellikle Yukarı Fırat Bölümü’dür.
Demir: Türkiye’de çıkarılan demirin % 25’ten fazlası bu bölgede Divriği (Sivas), Hekimhan ve Hasançelebi (Malatya)’de çıkarılır.
Krom: Türkiye’deki kromun % 22’si bu bölgeden çıkarılır. Ergani, Guleman ve Maden önemli krom yataklarının bulunduğu merkezlerdir.
Bakır: Türkiye’deki bakırın önemli bir kısmı bölgeden çıkarılır. Maden, Ergani ve Pütürge’de bakır yatakları vardır.
Kurşun-Çinko: Kurşunun % 90’ı, çinkonun %75’i Keban’dan çıkarılır. Bu madenler Keban’da “Simli Kurşun İşletmeleri’nde” işlenir. Ancak son yıllarda üretim durma aşamasına gelmiştir.
Linyit: Elbistan, İspir ve Erzurum çevresinde çıkarılır. Türkiye’deki linyit üretiminin % 10’u bu bölgeden elde edilir. Afşin-Elbistan termik santralinde enerjiye dönüştürülür.
Oltu Taşı: Erzurum’un Oltu ilçesinden çıkarılır. Türkiye ve Dünya üretiminde bölge birinci sıradadır.
Asbest: Erzincan çevresinden çıkarılır.
Barit: Muş ve çevresinden çıkarılır.
Kalay: Elazığ çevresinden çıkarılır.
Kayatuzu: Kağızman, Narman ve Kars çevresinde kaya tuzu yatakları bulunmakta ve bu yataklardan tuz elde edilmektedir.
SANAYİ
Doğal koşulların olumsuz etkisinin yaşandığı Doğu Anadolu Bölgesi’nde endüstri yeterince gelişmemiştir. Sanayi bakımından en geri kalmış bölgedir. Sanayi kuruluşları yetersiz olduğu için, bölge halkı geçimini daha çok tarım ve hayvancılıktan temin eder. Bölgede bulunan kuruluşlar daha çok tarıma dayalıdır. Maden çıkarımı bakımından zengin olsa da madenlerin işletilmesi azdır.
Doğu Anadolu Bölgesi, maden varlığı ve elektik enerjisi üretimi ile Türkiye sanayisinin gelişmesine büyük katkıda bulunmaktadır.
Bölgedeki Başlıca Sanayi Kuruluşları
Et Kombinaları: Malatya, Elazığ, Erzurum, Ağrı ve Van’da bulunur. Et üretiminin % 25’i bu bölgeden karşılanır.
Şeker Fabrikaları: Malatya, Elazığ, Van, Erzurum, Muş ve Erzincan’dadır.
Dokuma ve İplik Fabrikaları: Daha çok pamuklu dokuma gelişmiştir. Malatya ve Erzincan’daki fabrikalarda pamuk işlenir.
Sigara Fabrikaları: Malatya ve Bitlis’te kurulmuştur.
Çimento Fabrikaları: Elazığ, Van’da kurulmuştur.
TURİZM
Erzurum, Kars ve Doğu Anadolu’da bulunan, Ağrı Dağı, Van Gölü, Nemrut Dağı, Süphan Dağı, Sat Dağları, Munzur Vadisi Milli Parkı turistlerin ilgisini çeken doğal güzelliklerdir Bölgede dağcılık ve kış sporları için çok uygun ortamlar vardır. Palandöken Dağları’nda, Bingöl’de ve Sarıkamış’ta dağ sporları tesisleri bulunmaktadır. Bölgedeki göller, doğal güzellikleriyle birer gezi ve dinlenme yerleridir. Bazı göllerin kıyısında da kamplar ve plaj tesisleri vardır. Doğubeyazıt yakınlarındaki İshak Paşa Sarayı da önemli turizm alanlarından birisidir. Erzurum ve Diyadin’de bulunan kaplıcalar sağlık turizmi için önemlidir.
