Dolaylı öğrenmenin davranışa etkileri nelerdir? Dolaylı öğrenme ve etkileri hakkında bilgi, açıklamalar.
DOLAYLI ÖĞRENMENİN DAVRANIŞA ETKİSİ
1. Model Almanın Öğrenmeye Etkisi
Gözlemci bir modelin davranışını izleyerek yeni davranışlar öğrenebilir. (Psikomotor – bilişsel beceriler) Örneğin, çırak, ustasına bakarak bir keresteyi nasıl biçimli kestiğini (psikomotor), bir öğrenci öğretmenine bakarak bir problemi nasıl çözdüğünü öğrenebilir.
2. Engelleyici-Destekleyici etki
Engelleyici etki; gözlemcinin benzer davranışları yapan modelin cezalandırıldığını görerek aynı davranışı yapmamasıdır.
Örneğin; öğretmenin parmak kaldıran öğrenciye sorduğu soruyu doğru cevaplayamayınca kızması, diğer öğrencilerin parmak kaldırmasına engel olabilir.
Aşırı hız yapan bir araç sürücüsünün ceza aldığını görmemiz dikkatli olmamızı sağlar.
Destekleyici Etki; Gözlemci tarafından önceden bilinen ancak çok az yapılan bir davranışın modelin aynısını yaptığında olumsuz bir durumla karşılaşmadığı görüldüğünde artmasıdır.
Örneğin; bir öğrenci okulun bahçesinde sigara içtiğinde idare tarafından uyarı almazsa, bu durum diğer öğrencilerin de benzer davranış yapmasına destekleyici etki yapabilir.
Örneğin, giyim kuşamına dikkat etmeyen bir öğrenci bunun için bir uyarı almazsa diğer öğrenciler de benzer davranışları yapmaları için destekleyici bir etki yapar.
3. Tepkiyi Kolaylaştıran Etki
Modelin bir davranışı gözlemcinin daha önce kazandığı bir davranışını ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir.
Örneğin; Bir kişinin başını kaldırıp gökyüzüne baktığını gören pek çok kişi de benzer davranışı yapabilir.
Örneğin; Konuşmanın ortasında bir kişi alkışlamaya başlarsa, diğer bireylerinde ona katılması tepkiyi kolaylaştırıcı etkidir.
4. Çevreye İlgiyi Artırıcı Etki
Bu etki, gözlemcinin dikkatini modelden kazandıklarının etkisiyle çevresindeki bir nesneye yönelmesidir. Bu sayede gözlemci, modelden, çevrenin ve eşyaların nasıl kullanılacağını öğrenebilir.
Örneğin; Alışveriş esnasında ihtiyacımız olan bir ürünü alırken, ünlü kişilerin reklamlarda tanıttıkları ürünleri satın alma eğilimimizin olması.
5. Duyguyu Yoğunlaştırıcı Etki
Gözlemci modelin duygularını açıklama biçimini gözlemleyerek kendi de benzer biçimde duygularını gösterebilir.
Örneğin; Bir filmde sevgi duyduğu aktörün davranışlarını gözleyen kişi, arkadaşlarıyla ilişkilerinde modelin filmdeki duygusal hallerini gösteren davranışlar sergileyebilir.
