Domates Hakkında Bilgi, Domatesin Özellikleri, Yetiştirilmesi ve Tarihçesi

Domates nedir? Domatesin özellikleri, nerede ve nasıl yetişir? Domates çeşitleri, içerdiği vitaminler, ilk bulunuşu hakkında bilgi.

Vitamini bol, besleyici, kan yapıcı bir sebzedir. Yüz elli kadar çeşidi vardır. Taçyaprağı bitişik olan ikiçeneklilerîn patlıcangiller familyasındandır. Domates otsu bir bitkidir. Sarı çiçekleri vardır. Meyveleri önceleri yeşilken, olgunlaştıkça kızarır, yumuşar. Domatesin mayhoş bir lezzeti vardır. İçinde bol miktarda C ile A vitamini bulunur.

Domates taze olarak salata halinde veya yemeklere katılarak yenir. Birçok yemeğin lezzetini içine konulan domates verir. Yazdan salçası yapılarak kışın kullanılmak üzere saklanır. İçmek veya gene yemeklere koymak için domates suları da yapılır. Domatesin, sivri, dilimli, yuvarlak olmak üzere birçok çeşitleri vardır. «Yer domatesi» daha çok dilimli olur, çok çekirdekli olduğundan salça yapmakta kullanılır. «Sırık domatesi» yuvarlak, serttir, salata yapılır.

Domatesin ana vatanı Peru, Ekvador ve Bolivya‘dır. Kristof Kolomb Amerika’ya ayak basmadan önce bile orada bazı cinsleri yetiştiriliyordu. Domates tohumlarını Amerika’nın keşfinden sonra Güney Amerika‘dan İspanyollar Avrupa’ya getirdiler, birçok memleketlerde yetiştirilmeye başlandı.

Kaynak: pixabay.com

Kaynak – 2

Domates;  İkiçenekliler sınıfının, Patlıcangiller familyasından otsu, bir yıllık bir sebze bitkisidir. İlk kez Güney Amerika’da ortaya çıktığı bilinir. Amerika’nın keşfinden sonra İspanya, Portekiz, İtalya yoluyla dünyaya yayıldı. Ilık ve sıcak nemli iklimleri sever. Akdeniz ve tropik ülkelerde bütün yıl tarımı yapılabilir.

Türkiye’de yüksek yerlerin dışında her yerde yetişir. 50-200 cm boyunda çok dallı, tüylü gövdeli, yaprakları yeşil tüylü parçalıdır. Gövde ve yapraklar özel kokuludur. Çiçekler erdişi, sarı, salkım durumunda, çiçek örtü yaprakları ve eşey organları beşlidir. Meyvesi etli (yassı, yuvarlak, oval ve dilimli) ham iken yeşil, olgunlukta kırmızı, morumsu ya da sarıdır. Tohumlar meyvenin içine gömülmüş çok sayıdadır. Kök, saçaklı yan köklüdür. Meyve bileşiminde protein, karbonhidrat, kalsiyum, beta karotin A, B, C ve K vitaminleri, mineraller bulunur. Domates bitkisinin doğal olarak yetişen 12 türü vardır.

Türkiye’de ticari önemi fazla olmayan yer domatesi, ticari amaçla yetiştirilen sırık domatesi ile sırık domatesi türünden kültürle üretilen bifsteyk, bonnibest, ponderoza gibi çeşitler yetiştirilir. Ağaç domatesi tropik Amerika’da yetişir. 3-4 m boyundaki bu ağacın domates gibi tatlı ve biraz buruk meyvesi taze olarak yenir ve konservesi yapılır. Ayrıca Balkan kır domatesi, Baltimore domatesi yaygın ünlü türleridir. Üretilmesi tohumla yapılır, elde edilen fideler iki yapraklı iken şaşırtılır. Daha sonra bahçe, tarla ve seralara dikilir. Boylanınca sırıklara bağlanır, her çeşit (kumlu toprak, ağır toprak) toprakta yetişir. Gübreli toprağı sever. Son yıllarda domates seracılığına önem verilir.