İslamiyetin dört halifesi kimdir? Hz. Ömer, Hz. Ebubekir, Hz. Osman ve Hz. Ali döneminde yaşanan önemli olaylar ve sonuçları.
DÖRT HALİFE DEVRİ
Hulefa-i Raşidin – Cumhuriyet Dönemi 632-661
Bu dönem; Hz. Muhammed’in vefatından, Hz. Ali’nin şehid edilmesine kadar geçen dönemdir. Bu sürece “Hulefa-i Raşidin” (Reşid Halifeler) denir. Ayrıca Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi hariç devlet başkanlığı ile ilgili bütün görevlerini fiilen yürüten halifeler, bir tür seçimle belirlendiği için bu dönem “Cumhuriyet Devri” olarak adlandırılır.
HZ. EBUBEKİR DÖNEMİ (632-634)
Bu dönemde; peygamberlik iddiasında bulunanların sorunu “Yemame Savaşları” dinden dönenler ve zekat vermeyenlerin sorunu ise “Ridde Savaşları” ile giderilmiştir.
UYARI
Bu gelişmeler devletin dini ve siyasi yönden yeniden etkinlik kazandığını gösterir.
Hz. Ebubekir döneminde Arabistan dışına fetihler yapılmış, Hire Beyliği alınmış, Suriye’nin fethine başlanmıştır.
Bu dönemin önemli olaylarından birisi de Kur’an-ı Kerim’in kitap haline getirilmesidir.
UYARI
Bu uygulamanın amacı Kur’an’ın özgün halini korumak ve kaybolmasını önlemektir.
HZ. ÖMER DÖNEMİ (634-644)
Bu dönem İslam fetihlerinin hızlı olduğu dönemlerinden biridir.
636 Ecnadeyn Savaşı ile Suriye ve Filistin, 637’de Kudüs; 640 – 641’de Mısır; Kadisiye, Oe-lula ve Nihavend Savaşları sonucu ise İran fethedilmiştir.
Sınırların genişlemesi, devlet teşkilatlanması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.
Hz. Ömer döneminde devlet teşkilatlanması adına;
O Ülke illere ayrılmış, buralara vali ve kadılar atanmıştır.
O Sürekli ve düzenli ordular kurulmuş, orduların konaklaması, için ordugahlar oluşturulmuştur.
O Fetihleri planlamak için divan teşkilatı (Divan-ı Cünd), maaşları karşılayabilmek için ikta Sistemi kurulmuştur.
O Vergi düzenlemesi yapılmış ve bütçe hazırlanmıştır.
O Hicri takvim düzenlenmiş ve uygulamaya konmuştur.
HZ. OSMAN DÖNEMİ (644-656)
Emevi soyundan (Ümeyye ailesi) gelen Hz. Osman döneminde; Horasan ve Harezm’in bir kısmı alınarak Türklerle (Hazarlar) savaşılmış, Kafkaslardaki islam ilerleyişi Hazarlar tarafından durdurulmuştur. Libya ve Tunus fethedilmiştir.
İlk İslam donanması oluşturulmuş, 655 yılında yapılan “Zatüs Savari Savaşı” ile Bizans’la ilk kez denizlerde savaşılmış ve Bizans yenilgiye uğratılmıştır.
Bu dönemde değişik biçimlerinin ortaya çıkmasını önlemek için Kur’an Kureyş lehçesi ile düzenlenmiş, ayrıca uygulamalarda birliği ve dinin kaynağından öğrenilmesini sağlamak için çoğaltılarak yeni fethedilen yerlere gönderilmiştir.
Hz. Osman’ın devletin önemli kademelerine Ümeyye ailesinden gelenleri ataması, toplumda huzursuzluklara yol açmış, bu durum Hz. Osman’ın şehit edilmesi ile sonuçlanmıştır.
HZ. ALİ DÖNEMİ (656-661)
Bu dönem İslam fetihlerinin, ülkede yaşanan iç karışıklıklar nedeniyle tamamen durduğu bir dönemdir.
CEMEL OLAYI (DEVE OLAYI) (656-Hz. Ayşe)
Talha ve Zübeyr’in Hz. Osman’ın öldürülmesini gerekçe göstererek Hz. Ali ile mücadele ettiği olaydır.
UYARI
Bu durum Müslümanlar arasındaki ilk çatışma olarak adlandırılır.
SIFFİN SAVAŞI (657)
Hz. Osman’ın yeğeni ve Şam valisi olan Muaviye’nin Hz. Ali’nin halifeliğini kabul etmemesi üzerine Müslümanlar arasında yaşanan ilk savaştır. Uzun süre savaştan sonuç alınamayınca sorunun iki tarafın seçeceği hakemler tarafından belirlenmesine karar verilmiştir (Hakem Olayı).
Ancak, Muaviye’nin hakeminin bir hile ile Muaviye’yi halife ilan etmesi Müslümanlar arasında ilk ayrılıkların ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Hz. Ali, 661’de Hariciler tarafından şehit edilince Dört Halife Devri de sona ermiştir.
