Düz Yazı Türleri Konu Anlatımı (6. Sınıf)

0
Advertisement

Düz yazı türleri nelerdir? 6. sınıflara uygun yazı türleri kısaca açıklamaları, özet konu anlatımı, örnekler.

DÜZ YAZI TÜRLERİ

Öykü, roman, tiyatro gibi anlatım türleri; makale, fıkra, deneme, söyleşi, eleştiri gibi düşünce yazısı türleri, asıl düz yazı türlerindendir.

Anı, gezi, mektup, günce, yaşam öyküsü, öz yaşam öyküsü, söylev, tarih gibi türler ise yardımcı düz yazı türlerindendir.

ÖYKÜ

Yaşanmış ya da yaşanabilecek olayları ya da durumları anlatan ilgi çekici yazılardır. Öyküler, olay ya da durumları, belli bir plana bağlı olarak anlatır. Öykü planının bölümleri serim, düğüm, çözümdür.

• Edebiyatımızda Ömer Seyfettin ve Mehduh Şevket Esendal öyküleriyle tanınmıştır.

Advertisement

ROMAN

Öyküler gibi, yaşanmış ya da yaşanabilecek olayları anlatan ilgi çekici yazılardır. Ancak öyküye göre daha geniştir; bir olay değil, olaylar zinciri vardır.

• Türk edebiyatında Namık Kemal, Yaşar Kemal, Orhan Kemal romanlarıyla tanınmıştır.

Türk edebiyatında ilk roman 1859 yılında Yusuf Kamil Paşa tarafından Fenolon’dan çevrilen “Telemak” adlı romandır.

MASAL

Gerçek dışı olayların anlatıldığı ilgi çekici yazılardır. Olmayan bir yerde, gerçek dışı kahramanların başlarından geçen olağanüstü olaylar anlatılır. Tekerlemelerle başlar.

Advertisement

• Sonunda iyiler ödüllendirdiği; kötüler cezalandırıldığı için eğiticilik yönü vardır. Edebiyatımızda “Keloğlan Masalları” ünlüdür.

FABL

Kahramanları hayvanlar olan masallardır. Bir ahlâk dersi vermeyi amaçlayan anlatı türüdür.

FIKRA

Güncel, siyasi, toplumsal olayları konu olarak ele alan, bunları öznel bir biçimde işleyen, kısa, gazete ve dergi yazılarıdır.

• Bu yazılarda yazar yorumunu ortaya koyar,

• Ahmet Rasim’in “Eşkal-i Zaman” adlı fıkra kitabı edebiyatımızda ünlüdür.

MAKALE

Sadece bilimsel konuların yer verildiği düşünce yazılarıdır. Kesinlik, bilimsellik, kanıtlanabildik makalenin başlıca özellikleridir. Konunun uzmanı kişilerce yazılır. Gazete ve dergilerde yayımlanır. Herhangi bir konuda okuyucuyu bilgilendirmeyi amaçlar.

BİYOGRAFİ (YAŞAM ÖYKÜSÜ)

Tanınmış kişilerin hayat hikâyelerinin anlatıldığı eserlerdir. Bu eserlerde amaç sadece hayat hikâyelerini anlatmak değildir, aynı zamanda bu kişilerin eserlerini, başarılarını okuyucuya duyurmaktır.

Advertisement

OTOBİYOGRAFİ (ÖZ YAŞAM ÖYKÜSÜ)

Bir kişinin kendi hayatını anlattığı eserlerdir.

ANI

Bir kişinin yaşadığı ilginç olayları anlattığı yazı türüdür.

GEZİ YAZISI

Bir kişinin gezip gördüğü yerleri anlattığı eserlerdir. Bu tür eserlerde yazar, okuyucunun ilgisini çekmeyi amaçlar.

DENEME

Özgürce seçilen bir konuda, yazarın kendi kendisiyle konuşma havası içinde yazdığı düşünce yazılarıdır. En önemli özelliği öznelliğidir. Anlatılanlar, tümüyle yazarın kendi düşünceleridir.

Yazar düşüncelerini iddiasız, kesin kurallara varmadan anlatır. Denemede yazar, düşüncelerini kanıtlamaya çalışmaz.

Dünya edebiyatında Montaigne’nin “Denemeler”i ünlüdür.

SÖYLEŞİ (SOHBET)

Advertisement

Yazarın günlük olaylarla ilgili duygu ve düşüncelerini, okuyucuyla konuşuyormuş gibi anlattığı yazı türüdür.

ELEŞTİRİ

Bir edebiyat ya da sanat yapıtını, olumlu ve olumsuz yönleriyle ele alarak inceleyen, değerlendiren yazı türüdür.

• Edebiyatımızda ilk eleştiri yazısı Namık Kemal tarafından yazılmıştır.


Leave A Reply