Edilgen eylem nedir? Edilgen eylemlerin özellikleri nelerdir? Edilgen eyleme örnek cümleler, kullanım şekli hakkında bilgi.
EDİLGEN EYLEM
Türkçede etken eylemler, -l- ve -n- çatı eklerini alarak edilgen eylemleri oluştururlar. Yüklemleri edilgen eylemle yapılan tümcelerde, gerçek özneler belli değildir.
Edilgen eylemle kurulmuş tümcelerde özne, gerçek özne değildir; işi yapan ya da işe konu olan kişi ya da varlıklar kesinlikle belirlenmiş durumda bulunmaz: “Köyün öğretmen evi onarıldı” derken onarma işini gerçekleştiren kişiler kesinlikle belli değildir. Edilgen eylemler kimi kez geçişsizdir: Böyle gürültüde uyunmaz; Burada sigara içilmez; Bu yoldan kasabaya gidilir gibi.
Edilgen eylemlerin kullanıldığı tümcelere örnekler:
♦”Taşlıkta kadın sesleri duyuldu.”
♦”Bakışından ve duruşundan bu fikre hiç iştirak etmediği anlaşılıyordu.”
♦”Biçimde serbestlik, ruhta da insana çevrik geniş bir duyarlık olarak görünmektedir.”
♦”Her kafadan bir ses çıkmaya, sert emirler verilmeye başlandı.”
♦”Ağzı açılmış, dilinin ucu dışarı çıkmış, son kuvvetini tüketmek üzere olduğu, yüzünden okunuyor.”
♦”Tarlaların bir başından öte basma kırk elli dakikada yürünür.”
♦”Pişkin kahkahalarına rağmen Basri Beyin utandığı seyrek sakallarının altında yanaklarının elma gibi kızardığı görünüyordu.”
♦”Birbirine geçen iki odada briç oynanıyordu.”
