Ege Bölgesinin İklimi ve Bitki Örtüsü

Ege Bölgesinde nasıl bir iklim hakimdir? Ege Bölgesinin bitki örtüsü, yetişen ağaçlar ve iklimsel özellikleri hakkında bilgi.

Ege Bölgesi, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Ancak, burada yüzey şekillerinin konumu, deniz etkisinin Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında olduğundan daha fazla içerilere sokulabilmesine olanak sağlar. Akdeniz iklimi, Ege Bölgesi içinde biraz değişiklik gösterir. Bölge, kuzey etkilerine bir ölçüde açık olduğundan, kışın, özellikle kuzey kesimlerde soğuk baskınları daha sık görülür. Ancak, yağış rejimi bakımından burada Akdeniz rejimi egemendir. Yağış tutarında ise büyük farklılık yoktur. Bölgede iklimin birbirine göre biraz farklılık gösterdiği üç kesim gözlenebilir: Akdeniz ikliminin egemen olduğu Ege kıyıları; zemini deniz yüzeyinden pek yüksek olmayan yaz ve kış sıcaklık farkları kıyıya göre biraz artan Ege Bölümü çukur ovalan; zemini yüksek; yaz-kış sıcaklık farkları fazla olan İçbatı Anadolu Eşiği.

Bölgede ortalama sıcaklık derecesi, kıyı boyunca kuzeyden güneye doğru artar. En soğuk ay ortalamalarında (kuzeyde 6.9°C, güneyde 11.3°C) ve en sıcak ay ortalamalarında (güneyde 28° C, kuzeyde 25.7°C) bu özellik belirgindir. Ancak, Ege Bölümü ovalarında iklim bir ölçüde karasal yapı kazandığından kıyı kesimlerine göre, kışlar daha soğuk, yazlar daha sıcaktır. İçbatı Anadolu Eşiği’nde ise tam bir kara iklimi ortaya çıkar. Yaz sıcaklıkları, Ege kıyıları ve ovalarına göre daha az olduğundan serin, kışlar çok soğuk ve dondurucudur.

Yağış tutarı açısından yöreler arasında büyük farklar görülmez. Yıllık ortalama yağış tutan, Bodrum ve Kemalpaşa dışında (bu iki yerde 1.000 mm’nin üzerinde) 500-600 mm arasındadır. Ege kıyılarıyla Ege Bölümü ovalarında yağış 600-700 mm arasında değişirken İçbatı Anadolu Eşiği’nde 600 mm’ yi geçmez. Yıl boyunca kuzeyden güneye esen rüzgârlar, sıcak alanlara doğru estiklerinden, kuru ve yağış getirmeyen rüzgârlardır. Ayrıca, geceyle gündüz arasındaki sıcaklık farkından dolayı gündüz denizden karaya, gece karadan denize meltem (imbat) rüzgârları eser. Bölgede doğal bitki örtüsünün ana çizgileri, iklim koşullarına bağlıdır. Akdeniz ikliminin egemen olduğu yörelerde bu iklime uymuş bitki örtüsü yaygınken, kuzeye doğru nemli rüzgârların etki alanında Karadeniz kıyılarındaki bitki örtüsünün belirtileri göze çarpar. Doğuya gidildikçe deniz etkisinin azalması, yükseltinin artması, özellikle yağışların eksilmesine bağlı bozkır yapısı ortaya çıkar Ege Bölgesi; orman, maki, bozkır olmak üzere üç doğal bitki örtüsü bölgesine ayrılabilir. Ancak,bu üç topluluk arasında kesin sınır görülmez. Ege Bölümü vadilerinin yamaçlarında içerilere doğru fazlaca sokulan Akdeniz makisi, orman hatta bozkır bölgeleri içinde güneye bakan yamaçlarda da ortaya çıkar. Ormanlar, dağlık kütleler üzerindedir. İçbatı Anadolu düzlüklerine yaygın olan bozkırlar genellikle ağaçlı yapıdadır. Dağ yamaçlarında çalılık alanlar, İçbatı Anadolu’nun ova çanaklarında bozkırlarla yer değiştirir.

Dağ yamaçlarında bitki bölgeleri yükseltiye göre sıralanır. Ormanın üzerinde yer alan alpin örtüsü, Ege Bölgesi’ nde pek az görülür. Orman örtüsü, gerçek anlamda, Ege Bölümü’nde alçak kesimlerde maki, İçbatı Anadolu’da bozkırlar üzerinde yer alır. 1.800-1.900 m’de bulunan üst sınır doğu ve güneydoğu da 2.000 m’yi aşar. En yaygın türler kızılçam, karaçam, daha aşağılarda meşelikler, yüksek kesimlerde sarıçam ve fıstık çamıdır. Fethiye Körfezi’nin gerisinde yer yer sedir ağacı, Kaz Dağları’nda köknar göze çarpar. Bölgenin, Akdeniz Bölgesi ile sınır oluşturduğu Köyceğiz-Fethiye arasında günlük ağacı, yüksek kesimlerin nemli yönleri ise kayın ağaçlarıyla kaplıdır. Bölgenin alçak yamaçlarında, gerek kıyı boyunda gerekse vadi kenarında bir kurakçıl orman türü sayılan maki toplulukları egemendir. Bunlar güneyde 800 m’ye kadar yükselebilirken, kuzeye ve içerilere doğru üst sınırları alçalarak 500 m’nin altına düşer. Maki türleri içinde bodur meşeler, kermez meşesi, ladin, pırnal meşesi, palamut meşesi, defne, delice (yabani zeytin), kocayemiş, funda, sakız ağacı, sandal, kekik, adaçayı, lavanta çiçeği gibi otsu ve kokulu bitkiler de bulunur. Makiler arasında, özellikle su başlarında ve dere boylarında çınarlar önemli yer tutar. Kısmen de insan eliyle yetiştirilmiş fıstık çamları Akdeniz görünümünde yer alır.