Eğrisel aynaların özellikleri nelerdir? Eğrisel aynalar nasıl çalışır, yapısı, kullanım alanları hakkında bilgi.
EĞRİSEL AYNALAR
Adi bir düz ayna, büyüklüğü cismin büyüklüğünün aynı olan bir görüntü verebilir. Her zaman, bu görüntü baş yukarıdır ve aynanın arkasındaymış gibi görünür. Hiç bir zaman bir perde üzerine düşürülemez, çünkü gerçek olmayan ya da görünen bir görüntüdür. Öte yandan, eğrisel aynalar büyültülmüş ya da küçültülmüş, baş yukarı ya da baş aşağı, gerçek ya da görünen görüntüler meydana getirebilir.
Eğrisel aynaların en önemlileri içbükey (bir kaşığın içi gibi) ve dışbükey (bir kaşığın çıkıntılı olan dışı gibi) aynalardır. Her ikisi de içi boş bir cam küreden kesilip çıkarılabilir; aralarındaki fark, yansıtıcı yüzeyi meydana getirmek için dış ya da iç yüzeyin gümüşlenmiş olmasındadır. Bir düz aynaya çarpan ışık, bilardo masasının kenarına çarpan bilardo topu gibidir; aynaya çarptığı açıya eşit bir açıyla geriye sıçrar. Eğrisel aynalarda da aynı şey olur, çünkü bir eğrisel ayna çok sayıda küçük düz aynalardan yapılmış gibi düşünülebilir.
Ama bu düzlem aynalardan her biri yanındakilere göre biraz farklı yöne bakmaktadır, böylece bir paralel ışık demetindeki ışınlar, çarptıkları yerlere göre farklı açılarla yansır. İçbükey ayna, üzerine gelen ışınları bir yere doğru toplar ve hepsini bir noktaya geçirebilir. Bu yüzden içbükey ayna, gerçek görüntü meydana gelecek şekilde, ışınları yakınsaklaştırır. Gerçek görüntüler her zaman baş aşağıdır. Cisim aynadan uzaktaysa görüntü küçüktür ve aynayla eğrilik merkezi (aynanın kesilip çıkarılmış olduğu kürenin merkezi) arasında, yaklaşık olarak ortada görünür. Aynadan eğrilik merkezine kadar olan aralığın orta noktasına odak denir.
Odak Noktası
Çok uzaktaki bir cisimden gelen ışık demeti (bu demetteki bütün ışınlar birbirine paraleldir) odak noktasında birleşir. Örneğin güneşten gelen ışınlar, aynanın önünde, odak noktasında tutulan bir beyaz kâğıt parçası üzerinde parlak bir benek halinde görünen küçük bir görüntü meydana getirecek şekilde yakınsaklaşırlar. Yansıtmalı teleskoplarda bundan faydalanılmaktadır (bununla beraber yansıtıcı olarak kullanılan aynalar tam küresel değildir).
Cisim içbükey aynayla odak noktası arasına konursa görüntü aynanın arkasında meydana gelir. Tabi bu, gerçek olmayan ya da görünen görüntüdür; çünkü ışınlar aynanın arka tarafına geçemez. Görünen görüntü, baş yukarıdır ve daha büyüktür.
Dışbükey ayna sadece bir türlü görüntü verir. Cisim nereye konmuş olursa olsun, aynadaki görüntüsü her zaman baş yukarıdır, daha küçüktür ve gerçek bir görüntü değildir. Otomobillerde arkayı görmek için kullanılan aynalar dışbükeydir, böylece geniş bir alandan gelen ışınlar şoförün gözüne doğru yansır ve görüş alanı artmış olur.
