Ekonomi (İktisat) ne demektir? Ekonominin özellikleri, tarihi, tarihçesi, Önemli ekonomistler hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Ekonomi; kaynakların toplum gereksinimlerine ve isteklerine bağlı olarak üretilmesini, bölüşülmesini ve tüketilmesini inceleyen sosyal bilim dalıdır. Çeşitli ve sonsuz olan insan gereksinimleri zorunlu ve zorunsuz diye ayrılır. Sınırlı olan kaynaklardan doğada bulunmayanlar çeşitli yöntemlerle üretilir. Mal adı verilen bu kaynakların yanı sıra hizmetler de insan gereksinimi içindir. Mallar karşıladıkları gereksinimlere göre dayanıklı mallar, dayanıksız mallar, tüketim malları, üretim malları, ara mallar gibi ana gruplara ayrılır.
Ekonomi; bilim olarak tarih, sosyoloji, psikoloji, istatistik, matematik, felsefe incelemelerinden büyük ölçüde yararlanır. Çağdaş ekonominin ilk görevi, işsizliğin, fiyatların ve bunlara benzer olayların davranışını tanımlamak, açıklamak ve aralarındaki ilişkiyi saptamaktır. Ekonomi olaylarıyla ilgili olarak değiştirmez yasalara yönelik bu çalışmada bireyler, toplumlar, ülkeler bir laboratuvar gibi kullanılır.
Tarih
İnsanlık tarihi kadar eski olan ekonomi, ilk insanlarda yaşamak için toplama, barınma, giyinme konularını içerirdi. Eski Mısır, Yunan, Mezopotamya kültürlerinde ticaretin ve üretimin yeni bir olgu olarak ortaya çıkmasıyla ekonomi gerçek değerlerine kavuştu. Ekonomi olaylarının bir bütün olarak incelenmesi ise 16. yüzyıl sonrasına rastlar. Ticaret kapitalizmi üzerine merkantilistlerin çalışmaları François Quesnay’in (1694-1774) Tableau Economique (Ekonomik Tablo), A. Smith’in Inquiry Into the Nature and Causes of the Wealth of Nations (Milletlerin Zenginliği Üstüne) eserleri bu döneme rastlar.
Davit Ricardo (1772-1823), Thomas Robert Malthus (1767-1823), Jean Babtist Say’ın (1766-1834) özelde Büyük Britanya’nın ve Fransa’ nın çıkarına yönelik olsun diye yaptıkları çalışmalar genelde ekonominin karşı görüşlerle yeni boyutlar kazanmasına yol açtı. Saint Simon (1760-1825), Fourier, Pierre Joseph Proudhon (1809-1865) ile başlayan bu karşı çıkış Karl Marx (1818-1883) ve Fr. Engels ile doruk noktasına ulaştı.Marx ekonominin tarihle birlikte ele alınması gerektiğini öne sürerek Kapitali kaleme aldı. Bunu belli düşünceleri bir okul gibi ele alan Viyana, Cambridge, Alman, Chicago okulları izledi. Ekonominin toplum yaşamındaki yeri, toplumların çağdaşlaşmasıyla daha belirginleşti; birçok ülkede ayaklanmaların çıkması, devlet başkanlarının devrilmesi, ülkelerarası savaşların patlak vermesi, yeni devletlerin doğmasına yol açtı.
Ekonomik Sistemler
1929 Büyük Bunalımı ile ekonomiye yeni yorum getiren J. M. Keynes, günümüz ekonomisinin mikro ve makro düzeyde ele alınması gerektiğinin belirleyicilerindendir. Günümüzde M. Friedman gibi kişilerin yanında özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan BM’nin ekonomiyle ilgili özel komisyonları, Dünya Bankası, IMF, AET, OECED, OPEC vb ekonominin çapını ve boyutunu genişleterek politikanın ve uluslararası ilişkilerin bir arçası durumuna getirince her alanda ekonomi özel olarak gözönüne alınan bir konu oldu (ulaştırma ekonomisi, piyasa ekonomisi, endüstri ekonomisi, kalkınma ekonomisi, çalışma ekonomisi, uluslararası ekonomi, tarım ekonomisi vb).
