El İle İlgili Atasözleri ve Anlamları Açıklamaları, İçinde El Geçen Atasözleri

1
Advertisement

İçinde el kelimesi geçen atasözleri ve bu atasözlerinin anlamları nelerdir? El ile ilgili atasözlerinin açıklamaları, el hakkında atasözlerinin anlamları.

El İle İlgili Atasözleri

El İle İlgili Atasözleri ve Anlamları

  • ***aç elini kora sokar
    aç insan, geçimini sağlamak için kendisini her türlü tehlikeye atar.
  • ***ağanın eli tutulmaz
    zengin olarak düşünülen kişiden anılmaya değer bir bağış beklenir.
  • ***ağlamakla yâr ele girmez
    kişi çok sevdiği şeye yalnızca özlemini çekmekle kavuşamaz, onu elde etmenin yollarını bulmalıdır.
  • ***akarsuya inanma, eloğluna dayanma
    akışı ne kadar yavaş olursa olsun akarsuya girmek tehlikelidir, eloğluna güvenmek de doğru değildir, insanı zarara sokabilir.
  • ***alet işler, el övünür/strong>
    bir kimse ne kadar usta olursa olsun gerekli araçları olmadan kusursuz iş yapamaz.
  • ***Allah sağ gözü (eli) sol göze (ele) muhtaç etmesin
    Tanrı kimseyi kimseye, en yakınlarına bile muhtaç etmesin.
  • ***Allah verirse el getirir, sel getirir, yel getirir
    Tanrı bir kimseyi zengin etmek isterse ona hiç umulmadık yerden mal ve para gelir.
  • ***altın eli bıçak kesmez
    1) varlıklı veya değerli kişilerin elini kimse bükemez; 2) herhangi bir işte usta olan her zorluğun üstesinden gelir.
  • ***altın tutsa toprak olur (altına yapışsa elinde bakır kesilir)
    giriştiği işlerde büyük talihsizliklere uğrayan kimsenin durumunu anlatan bir söz.
  • ***atın varken yol tanı, ağan varken el tanı
    elde imkân varken gezip dolaşmak, dost edinmek gerekir.
  • ***az el aş kotarır, çok el iş kotarır
    yemek az kişiyle onun dışında kalan işler ise çok kişiyle daha çabuk yapılır.
  • ***az eli aşta gör, çok eli işte gör
    yemek az kişiyle onun dışında kalan işler ise çok kişiyle daha çabuk yapılır.
  • ***azıksız yola çıkanın gözü el torbasında kalır
    ileride gereksinim duyacağı şeyleri zamanında hazırlamayan kişi, hazırlık yapan diğer insanlardan yardım bekler.
***babamın adı Hıdır, elimden gelen budur
gücüm ancak bu kadarını yapmaya yeter.
  • ***bey mi yaman, el mi yaman
    baştaki ne kadar güçlü görünürse görünsün, asıl güç halktadır.
  • ***beyde bulunmayan elde neler var
    beylerde olmayan öyle şeyler vardır ki halkta bulunur.
  • ***bir el bir eli yıkar, iki el bir yüzü yıkar
    bazı durumlarda yardımcısız iş yapılamayacağını anlatan bir söz.
  • ***bir elin nesi var, iki elin sesi var
    başarıya ulaşmak için birlik olmak gerek.
  • ***bir elin sesi çıkmaz
    1) bir davanın bir kişi tarafından savunulması etkili ve yeterli değildir; 2) yardımlaşarak işler daha kolay başarılır.
  • ***bir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin duymasın (görmesin)
    birine yaptığın iyiliği gizli tut.
  • ***biz attık kemik diye, el kaptı ilik diye
    bizim işe yaramaz diye vazgeçtiğimizi başkaları değerli buldu.
  • ***bizim gelin bizden kaçar, tutar ellere başını açar
    bize yabancı duran yakınımız, dostumuz, akrabamız başkalarına rahatça, içtenlikle yardım eder.
  • ***bükemediğin eli öp başına ko
    düşmanını yenemiyorsan ona hoş görünmeye çalışarak kötülüğünden kendini koru.
***çalma elin kapısını, çalarlar kapını
kimseye kötülük yapma yoksa onlar da sana aynı kötülüğü yaparlar.
  • ***çam ağacından ağıl olmaz, el çocuğundan oğul olmaz
    her şeyin bir değeri vardır; yapacağı iş, kullanılacağı yer ayrıdır.
  • ***çok el ya yağmaya ya yolmaya
    çok kimsenin katılmasıyla yağma ve yolmadan başka bir iş başarılamaz.
  • ***dağda gez belde gez, insafı elden bırakma
    eşkıya dahi olsan insafı elden bırakma.
  • ***davul birinin boynunda, tokmak bir başkasının elinde
    sorumluluk birinde olmasına karşın bir başkasının sözü geçiyor.
  • ***dışı eli yakar, içi beni yakar
    görünüşe aldanmamalı.
  • ***dilden gelen elden gelse, her fukara padişah olur
    kişi her söylediğini yapamaz, her dilediğini elde edemez.
  • ***dile gelen ele gelir
    insanlar yapacakları işler hakkında önce konuşurlar, sonra da o işi gerçekleştirirler.
  • ***el ağzına bakan, karısını tez boşar
    kişi, özel hayatı ile ilgili ciddi konularda başkasının düşüncesiyle değil kendi düşünceleriyle karar vermelidir.
  • ***el beğenmezse yer beğensin
    çocuğun öldüğünde iyi anılması, yaşarken de beğenilir bir kişi olması için anne baba çocuklarının eğitimine çok önem vermelidir.
  • ***el el ile, değirmen yel ile
    insanlar bir araya gelmeden yaşayamazlar, birbirlerine yardım etmeden başarıya ulaşamazlar; değirmenin çalışabilmesi için rüzgâr gereklidir.
  • ***el el üstünde olur, ev ev üstünde olmaz
    her şey birbirinin üstüne konulamaz, birbiriyle birleştirilemez.
  • ***el elden kalmaz, dil dilden kalmaz
    bir kişi başkasına vurursa o da ona vurur, başkasına kötü söz söylerse diğeri de kendisine kötü söz söyler.
  • ***el elden üstündür (ta arşa kadar)
    bir kimse, kendisinden üstün bir başkasının da olabileceğini bilmelidir.
***el eli yıkar, iki el yüzü
bir kişi başka bir kişiye yardım ederse o da bu iyiliğin altında kalmaz, güçlenmiş olarak yardımlara koşar.
  • ***el elin aynasıdır
    kişi kendi özelliklerini zaman zaman yabancıdan öğrenir.
  • ***el elin eşeğini türkü çağırarak arar
    insanın kendi sıkıntı ve sorunlarına başkaları gereken önemi vermez, gerektiği kadar ilgilenmez.
  • ***el elin eşeğini yırlaya yırlaya, kendi eşeğini terleye terleye arar
    insanın kendi sıkıntı ve sorunlarına başkaları gereken önemi vermez, gerektiği kadar ilgilenmez.
  • ***el elin nesine, gülerek gider yasına
    bir kimsenin acısı, başkalarının umurunda değildir.
  • ***el eliyle yılan tut, onu da yalan tut
    kişi kendi işini kendisi yapmalıdır.
  • ***el eliyle yılan tutan, yarısını yalan tutar
    kişi kendi işini kendisi yapmalıdır.
  • ***el eliyle yılan tutulur
    kişi kendi işini kendisi yapmalıdır.
  • ***el ermez, güç yetmez
    bir iş karşısındaki güçsüzlüğü anlatmak için kullanılan bir söz.
  • ***el için ağlayan gözden olur
    başkası için yapılacak fedakârlığın bir sınırı vardır.
  • ***el için kuyu kazan, evvela kendisi düşer
    başkasına tuzak hazırlayan kimse, bu tuzağa ondan önce kendisi düşer.
  • ***el için yanma nâra, yak çubuğunu bak keyfine
    başkalarının derdini kendine sorun yapıp da kendi rahatını ve düzenini bozma.
  • ***el ile gelen düğün bayram
    herkese birden gelen sıkıntı ve felakete katlanmak, yalnızca bir kişiye gelene katlanmaktan daha kolaydır.
  • ***el kazanı ile aş kaynamaz
    önemli bir iş, başkalarının yardımıyla başarılamaz, iş her an yarıda kalabilir.
  • ***el mi yaman bey mi yaman? el yaman!
    baştaki ne kadar güçlü görünürse görünsün, asıl güç halktadır.
  • ***el öpmekle ağız aşınmaz
    çok önemli bir iş için bir kimseye ricada bulunmak hatta yalvarmak gerekirse, yapılır.
***el terazi, göz mizan
elle tartıp ağırlığı, gözle bakıp hacmi tahmin edebiliriz.
  • ***el üstünde gömlek eskimez
    eğreti olarak alınan şey, dikkatle korunur; bir süre sonra olduğu gibi geri verilir.
  • ***el vergisi, gönül sevgisi
    bize bir şey verene, armağan edene karşı gönlümüzde sevgi uyanır.
  • ***el yarası onulur, dil yarası onulmaz
    silahla açılan el yarası çabukça iyi olur ama kötü sözle açılan gönül yarası kolay kolay kapanmaz.
  • ***el yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanır
    başkasının gücü karşısında boyun eğmek zorunda kalacağını anlayamamış kimse, kendi gücünün herkese boyun eğdireceğini sanır.
  • ***el yumruğunu yemeyen, kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanır
    başkasının gücü karşısında boyun eğmek zorunda kalacağını anlayamamış kimse, kendi gücünün herkese boyun eğdireceğini sanır.
  • ***elde bulunan beyde bulunmaz
    beylerde olmayan öyle şeyler vardır ki halkta bulunur.
  • ***eldeki yara, yarasıza duvar deliği
    bir kimsenin acı ve sıkıntısı başkasına dert gibi görünmez.
  • ***elden gelen öğün olmaz, o da vaktinde bulunmaz
    kişi yalnızca kendi kazancına güvenmeli, başkasının yardımını beklememelidir.
  • ***elden vefa, zehirden şifa
    zehirden şifa beklenilmeyeceği gibi yabancılardan da yardım ve iyilik beklenmez.
  • ***ele verir talkını (telkini), kendi yutar salkımı
    kendisinin inanmadığı ve tutmadığı öğütleri başkalarına kolayca verir.
  • ***eli boşa “ağa uyur” derler; eli doluya “ağa buyur” derler
    armağansız gelen kişiye yüz verilmez, armağanla gelen kişi ise güler yüzle ve saygı ile karşılanır.
  • ***elin ağzı torba değil ki büzesin
    başkalarının söyleyeceklerine engel olamazsınız.
  • ***elinle ver, ayağınla ara
    ödünç aldığı şeyi geri vermeyi geciktiren veya vermeyenler için söylenen bir söz.
  • ***göz terazi, el mizan
    elle tartıp ağırlığı, gözle bakıp hacmi tahmin edebiliriz.
  • ***harman yel ile, düğün el ile
    her işin gerçekleşmesi birtakım koşulların bulunmasına bağlıdır.
  • ***her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan
    sonunu düşünmeden sana zararı dokunma olasılığı bulunan davranışlarda bulunma.
  • ***içi beni yakar, dışı eli (seni) yakar
    dış görünüşü ile başkalarının hoşuna giden bir şeyin veya durumun gerçekte kötü yönleri olabilir.
  • ***iki el bir baş içindir
    ancak kendi geçimini sağlayabilenler, başkalarına yardım edecek bir durumda değildir.
  • ***iş anlatılıncaya kadar baş elden gider
    kızışmış bir kavgada veya herhangi bir olayda meram anlatmaya fırsat kalmadan olacak olur.
***iti an, taşı eline al (çomağı hazırla)
saldırgan biriyle karşılaşmas olasılığı bulunan kimse kavgaya hazır olmalıdır.
  • ***iyilik et kele, övünsün ele
    bir kişinin beğenilmeyen yönlerini düzelt, onu herkesin övüneceği duruma getir.
  • ***kadının yüzünün karası erkeğin elinin kınası
    yolsuz ilişkiler kadınlar için hoş karşılanmadığı hâlde erkekler bu gibi ilişkilerden övünme payı çıkarırlar.
  • ***kasım yüz elli, yaz belli
    işin zor yanı atlatıldıktan sonra gerisi nasıl olsa gelir.
  • ***kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu
    sen başkasına kötülük yapma yolunu tutarsan başkası da sana kötülük yapma yolunu tutar.
  • ***kısmet ise gelir Hint’ten Yemen’den, kısmet değilse ne gelir elden
    Tanrı bir şeyi size kısmet etmişse o mutlaka size gelir, kısmet etmemişse yapacak bir şey yoktur.
  • ***koyunu yüze yetir, el onu bine yetirir
    kimi insan, başkaları hakkında abartarak konuşmaya bayılır.
  • ***kör (kesmez) bıçak ele (yavuz), iş bilmeyen avrat dile (yavuz)
    kör bıçak işe yaramaz ama insanın elini keser; iş bilmeyen kadın da çok konuşmaktan başka bir şey yapmaz.
  • ***maşa varken elini ateşe sokma
    başka birine yaptırabileceğin tehlikeli işe kendin girişme.
  • ***meramın elinden bir şey kurtulmaz
    bir şey yapmaya azmeden ve ona dört elle sarılan kişi, kesinlikle başarıya ulaşır.
  • ***miras helal hele (ele) al demişler
    miras, alabildiği takdirde mirasçının hakkıdır.
  • ***ne verirsen elinle o gider seninle
    insanın bu dünyada yaptığı bir iyiliğin ahirette karşılığını göreceği düşünülür.
  • ***ortak gemisi yürümüş, elti gemisi yürümemiş
    bir erkeğin karıları birbirleriyle anlaşabilirler ancak kardeşlerin karıları geçinemezler.
  • ***ölürse yer beğensin, ölmezse el beğensin
    çocuğun öldüğünde iyi anılması, yaşarken de beğenilir bir kişi olması için anne baba çocuklarının eğitimine çok önem vermelidir.
  • ***önce iğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı ele
    başkasına zararı dokunacak bir davranışı yapmadan önce iyi düşün, kendi kendini eleştir.
***sabanın tutağına yapışan el aç kalmaz
çiftçilik yapan veya çalışan aç kalmaz.
  • ***selin ağzı tutulur, elin ağzı tutulmaz
    doğal yıkımlara karşı önlem alınır ama söyledikleri yalan yanlış olanı susturmaya kimsenin gücü yetmez.
  • ***sofrada elini, mecliste dilini sakla
    topluluk içinde kendini denetle, aşırı davranışlarda bulunmaktan kaçın, açgözlülük ve gevezelik etme.
  • ***şahin küçük ama payını ele vermez
    küçük olmak güçsüz olmak demek değildir, kendilerinden büyük olandan daha güçlü olan küçükler de vardır.
  • ***tek elin nesi var, iki elin sesi var
    başarıya ulaşmak için birlik olmak gerek.
  • ***testi kırılsa da kulpu elde kalır
    zarar da etse varlıklı bir kimse büsbütün yoksul kalmaz.
  • ***tıngır elek tıngır saç, elim hamur karnım aç
    çalışmalarımla başkalarına yarar sağlıyorum ancak bundan kendim yararlanmıyorum.
  • ***tilki tilkiliğini anlatıncaya kadar post elden gider
    bir gerçeği anlatıncaya kadar çoğu kez başa gelmedik şey kalmaz.
  • ***uğruluğa gitsen, insafı elden koma
    kötülüğün bile sınırı vardır.
  • ***var eli titremez
    varlıklı kimse, uzun boylu düşünmeden hayırlı işlere yardım eder.
  • ***var evi kerem evi, yok evi verem (elem) evi
    varlıklı ailenin durumu konuk ağırlamaya, gereken yerlere yardım etmeye, armağanlar vermeye elverişlidir; yoksul ailenin evinde sıkıntı ve dertten başka bir şey bulunmaz.
***veren el, alandan üstündür
yardımını esirgemeyen, eli açık olan kimseye herkes saygı gösterir.
  • ***veren eli herkes öper
    yardımını esirgemeyen, eli açık olan kimseye herkes saygı gösterir.
  • ***yad elde beylik sürmeden, yurtta züğürt gezme yeğdir
    gurbete düşmüş bir insan, ne denli varlık içinde bir yaşam sürüyor olsa da doğup büyüdüğü yeri arar.
  • ***yılana yumuşak diye el sunma
    kişi, yumuşak huylu görünen herkese aldanmamalı, daima tehlikeli bir durumla karşılaşabileceğini düşünmelidir.

Öpülecek El Isırılmaz:

ANAFİKİR : Saygı gösterilmesi gereken kimse incitilmemelidir.

Kimi insanlar kendilerini toplum için, toplumun mutluluğu için feda eder, kişisel çıkarlarından çok başkalarının çıkarı için çalışmayı amaç edinir. Bu gibi kişilerin en büyük ödülü toplumun onlara karşı göstereceği yakın ilgi, sevgi ve saygıdır. Gösterilen sevgi ve saygı onların çalışmalarını sürdürmeleri için bir itici güç olur. Ancak kimi kendini bilmez kişiler, böyle kişileri çekemez, onların üzülmelerine yol açacak çalışma ve davranışlarda bulunurlar; kendilerini tatmin etme yoluna giderler. Toplumun çıkarma aykırı olan bu gibi davranışları önlemeli, saygı görmesi gereken bu gibi insanların beklediği saygıyı vermek için ne gerekliyse yapılmalıdır.

Alet İşler El Övünür:

ANAFİKİR: Araç olmadan insan kusursuz iş yapamaz.

İnsanlar, alet kullanmaya başladıktan sonra, uygarlığı yaratmışlardır. Hatta bu yüzden tarih çağları ilk kullanılan aletlere göre adlandırılmıştır. Çünkü insanlığı, yine insanın yaptığı aletler geliştirmiştir. İnsanı da tanımlamak için «alet kullanan varlık» denmesinin nedeni budur. İnsanın yaptığı kusursuz işler hep kullandığı aletler sayesinde olmuştur. Aletleri de yaratan insan olmakla birlikte, elde ettiği başarıda, aletlerin rolü küçümsenemez. Aleti kullanarak mükemmel işler yapan kişinin yaptığıyla övünmek hakkıdır.

Advertisement

1 Yorum

Leave A Reply