El Nedir? Sözlük Anlamı

1. Kolun bilekten parmak uçlarına kadar olan, tutmaya ve iş yapmaya yarayan bölümü
“El var, titrer durur, el var yumuk yumuk / El var pençe olmuş, el var yumruk” – Z. O. Saba
2. Sahiplik, mülkiyet
“Elimdeki bütün parayı bu eve yatırdım.”
3. Kez, defa
“İki el silah sesi duyuldu.”
4. İskambil oyunlarında oynama sırası
5. İskambil oyunlarında her bir tur
“Kış geceleri arkadaşlar arasında bir el poker çevirmek de keyiftir.” – P. Safa
6. Bazı nesne ve araçların tutmaya yarayan bölümü
“Kapı eli.”

1. Yakınların dışında kalan kimse, yabancı
“Kâtip benim ben kâtibin, el ne karışır!” – Halk türküsü

1. Ülke, yurt, il
“Çöller, Yemen ellerinden beter imiş.” – A. Gündüz
2. Halk, ahali
3. Oba, aşiret
“Kalktı göç eyledi Afşar elleri / Ağır ağır giden eller bizimdir” – Dadaloğlu

Bir iş veya hareketin birçok kez yapılması ile kazanılan özellik, ustalık, maharet
“Kıştan kalan ateşsiz mangalı el alışkanlığı neticesi birkaç kere karıştırdıktan sonra…” – R. N. Güntekin

Elin, bilekle parmaklar arasındaki iç bölümü

Elde taşınabilen ve pimi çekilerek ateşlenen küçük tip bomba
“Çok sayıda tabanca, mavzer mermisi ile bir sandık el bombası, altı Alman mavzeri buldu.” – N. Cumalı

Yıkanırken elde tutup su püskürtmeye yarayan araç

Çok uzakta olmayan, elin ulaşabileceği uzaklık

Elektrik feneri
“El fenerimle çayırlıkta koşuyorum.” – A. Ağaoğlu

Eşyanın makine kullanmadan yapılan bölümlerine harcanmış işçi emeği
“El işçiliğine ve çiftçiliğe rağbet göstermediler.” – N. F. Kısakürek

Herhangi bir konuda basit konuları ve bilgileri içeren kitapçık

İzmarit balığı için kullanılan olta

Elde ve cepte taşınabilen küçük sözlük

Elde taşınabilen telsiz

1. İşe alışmış olma durumu
2. El işlerini yapmakta yetkinlik

Kesinlikle gerçekleşecek şey

1. Bedence kusursuz olan, sakat olmayan (kimse)
“Söyledikleri aklıma yattı, eli ayağı düzgün, iyi bir Türk kızı bulup evlenebilir, geç de olsa çoluk çocuğa karışabilirdim.” – A. Ümit
2. İffetli, namuslu (kimse)

Cömert

Çabuk iş gören, hamarat (kimse)
“Bu iş eli çabukların işidir, eli ağır olanlar gitsinler hamal olsunlar.” – M. İzgü

1.Boş, işsiz (kimse)
2. Çaresiz (kimse)

Çocukların birbirine el değdirerek diğer arkadaşını ebe yapma amacıyla oynadıkları bir oyun

Şirret, edepsiz, kavgacı (kimse)

Fırsat buldukça öteberi aşıran, hırsız (kimse)

Yüzüne bakılır, güzel (kimse)
“Helal süt emmiş, kıvracık, eli yüzü düzgün, terbiyeli, edepli kızcağız.” – E. E. Talu

Çabuk iş gören (kimse)

Küçük beyaz çiçekli bir yıllık bir bitki (Anastatica hierochuntia)

Kolayca alınabilecek yerde, hazırda

Önceden haşlanarak hazırlanmış yağsız etin üzerine yoğurt ve çırpılmış yumurta karışımının dökülüp fırında pişirilmesiyle yapılan bir yemek

1. Bir işi çabuklukla yapabilme ustalığı
“Hep aynı numara, sen bize göstereceksen başka el çabukluğu göster.” – M. İzgü
2. Hilesini kimseye sezdirmeden yapabilme
3. Hokkabazın başvurduğu yöntem
“Genel anlamıyla ise her türlü gözbağcılık, el çabukluğu gösterileridir.” – M. And

Birbirinin elini tutarak

Demokrasi

Duran bir taşıtı, bulunduğu yerde sabitleştirmek veya hareket imkânını engellemek için kullanılan ve elle yönetilen fren

1. Makine kullanmadan yapılan örgü, dikiş vb. el ürünü
2. Okullarda kâğıt, mukavva, tahta vb. ile yaptırılan çalışmalar
3. İşleme

Kolayca vazgeçilir, atılır şey

Kertenkele

Elle yapılan şaka
“Ama el şakası filan yapmadı benimle. Haddine mi düşmüş?” – H. Taner

Yedi veya on birer kişilik iki takım arasında yalnızca elle oynanan, topu karşı takımın kalesine atmaya dayanan oyun, hentbol

1. Kalemle yazılan yazı
“İlk önce ikisinin el yazısını elde edeceğiz, sonra bu mektupla karşılaştıracağız.” – A. Gündüz
2. Harflerin bitiştirilerek yazılmasıyla oluşan bir yazı türü

Bir kişiden ötekine
“Bebek, yaşlı ve büyüklerin odalarında gönül şenliği olarak elden ele taşınmaya başlandı.” – A. Kutlu

Şirret, edepsiz, kavgacı (kimse)

1. İşi olmayan, boş gezen (kimse)
2. Yoksul

Maddi olarak sıkıntıda olan (kimse)

Nerede ise olacak, çok yakında olması beklenilen
“Eli kulağında, ya bugün çalar kapıyı ya yarın çalar.” – M. İzgü

1. Uğurlu, bereketli
“Hiç ister miyim ben eli nimetli efendiciğimi kaptırayım o cilvebazlara?” – O. C. Kaygılı
2. Kazancı iyi olan

Düşünceli, kaygılı olan (kimse)
“Biraz küskün, daima eli şakağında.” – Y. Z. Ortaç

Elle yapılan işlerde becerikli (kimse)
“Çocuğun, saraçlık işlerine eli çok yatkın olduğu için amcasına asıl bu yolda yardım ederdi.” – Halikarnas Balıkçısı

Düzgün
“Sıkılmadan beklerseniz belki yine bir eli yüzü temiz parça dinlersiniz.” – S. Erez

Bıktırıcı, usandırıcı durum karşısında kullanılan bir azarlama sözü

Gizlice
“Bu husus el altından soruldu.” – A. Kabaklı

Kurulama ve temizleme işlerinde kullanılan bez
“Ruhsar Hanım, biri sabunlu, öbürü sadece ıslak iki el beziyle dönmüştü.” – A. İlhan

İçine özel eşya konulan, günlük işlerde veya kısa gezilerde kullanılan çanta
“Ben üstümdeki elbise ile ve el çantamdaki iki çorapla kaldım.” – A. Gündüz

1. isim Elde yapılan iş
2. Bu çalışmanın karşılığı
“El emeği olarak bir milyon lira aldık.”

Sadist

El ve yüzü yıkadıktan sonra kurulamak için kullanılan havlu, küçük havlu

Herkesin kolaylıkla yararlanması için herhangi bir konuda, pratik amaçlarla hazırlanan kitap, manuel

El yıkamak için kullanılan sabun

El, yüz yıkanırken su dökünmek veya içinde sabunlu su hazırlanıp el temizlemekte kullanılan tas

Yardımcı, yamak
“Konaktayken hiç olmazsa el ulakları vardı.” – H. R. Gürpınar

Basım tekniğinin gelişmediği dönemlerde elle yazılmış kitap
“Bir el yazması kitap buldum, görülmeye değer.” – N. Hikmet

Cömert
“Eli pek açık ve eğlenceye biraz fazla düşkündü.” – S. Ali

Halı ve kilimlere yapılan, ellerini beline koymuş insan figürünü andıran bir motif türü, eliböğründe, koçboynuzu

1. Ahşap yapılarda çıkmaların altına eğik ve aralıklı olarak konulan ahşap destek
2. Halı ve kilimlerde kullanılan eski bir motif türü, elibelinde

1. Geçimi iyi olan (kimse)
2. Cömert (kimse)

Mecbur

Eli açık, cömert (kimse)

Elle yapılan işlerde becerikli (kimse)
“Çocuğun, saraçlık işlerine eli çok yatkın olduğu için amcasına asıl bu yolda yardım ederdi.” – Halikarnas Balıkçısı

Eli işe yakışır, yatkın (kimse)

Elinden çabuk iş çıkmayan (kimse)

Sunumun birkaç satıcı tarafından yapıldığı ve bu az sayıdaki satıcının birbirlerinin üretim kararlarından etkilendiği piyasa türü, oligopol

Elle sürülen taş, toprak vb. taşımaya yarayan, tek tekerlekli ve iki kollu, küçük araba

Bir iş yapmak için birleşme, beraberlik, dayanışma
“Yeni tiyatro binası projesini el birliğiyle şimdilik bir tarafa bıraktırdık.” – R. N. Güntekin

El gücüyle çalıştırılan ve kahve, baharat vb.ni öğütmeye yarayan bir tür küçük değirmen

Güreşte, kolunu hasmın boynuna getirip başparmağı gırtlağa, dört parmağı da enseye geçirerek hasmı yıkmaya dayalı bir oyun
“Çok sert elenselerle, tırpanlarla birbirlerini hırpaladılarsa da bastıramadılar.” – N. Atsız

Avuç içindeki çizgilere göre bakılan fal

El ile dağıtılan yazılı duyuru

Marangozluk işlerinde kullanılan küçük keser

Bilimsel toplantılarda dinleyicilere bildiriyle ilgili dağıtılan kısa notlar

El tezgâhlarında bir yardımcı araç kullanarak yapılan işlerin hepsi

Cep telefonu

Ustalık, el alışkanlığı, maharet

1.Görmeden, elle yoklayarak
“El yordamıyla ilerlemeyi sürdürürken, sanki karanlıkta bir gedik açılıyor, bir yerlerden içeriye ışık vuruyor.” – A. Ümit
2. Fazla bilgi olmadan, deneme yanılma yoluyla
“Ben de el yordamıyla çıkacağım bu yolculukta, yanıma neler alacağımı şöyle kaydettim.” – T. Uyar

1. Yavaş iş gören, ağırelli
“Bu iş eli çabukların işidir, eli ağır olanlar gitsinler hamal olsunlar.” – M. İzgü
2. Vurunca çok acıtan (kimse), ağırelli

Acıtmadan, tedirgin etmeden iş gören (cerrah, diş hekimi, berber vb.)

Kavgacı, şirret, dayak atmayı seven (kimse)

Cimri
“Senin gibi elleri sıkı birkaç pansiyonerimiz daha vardır.” – H. R. Gürpınar

Usta, belli bir işte becerikli, mahir (kimse)

Heyecanlı bir biçimde
“Evine görücü gelecek kız tarafı strese girer, eli yüreğinde hazırlık yapardı.” – Ü. Dökmen

Hamarat, titiz, çalışkan (kimse)

Birini oyalayıp ondan gizli olarak

Yabancı kimse

1. El, yabancı
“Eloğlunun keyfinin kâhyası değiliz.” – N. Hikmet
2. Damat
3. Koca

Herkes, yabancılar
“El âlemin ne diyeceği bir yana, benim yerimde sen olsan ne yapardın?” – T. Buğra

Çok yabancı
“Köyün dışında yedi kat el gibi yaşıyor, herkese hakaretle bakıyor, pazara indiği zaman kendine verilen selamı bile almıyordu.” – Ö. Seyfettin

1. Geçimi sağlamak için çalışılan yer
2. Bir kızın gelin olarak gittiği ev
“El kapısı kızcağızın öyle canına yetmiş ki soğan ekmeğe bile razı.” – H. Taner
3. Yabancı ülke

1. Gelin
2. Kadın, eş

Yabancı yer, gurbet

Bir kimsenin doğup büyüdüğü yerden başka yer
“Bu gurbet ellerde candan usandım / El kahrını çekmede ömrüm puşt oldu” – Halk türküsü

Türklerin yaşadığı toprak

1.Baba ocağından uzak yerler, gurbet
2. Yabancı kimseler, yabancılar
“Yiğidin başına bir iş gelirse / Onu yad ellere açıcı olma” – Karacaoğlan