El yazması ne demek? El yazması nedir? El yazması ile ilgili olarak genel bilgilerin kısaca verildiği sayfamız.
Elle yazılmış kitaplara «el yazması» denir. Baskı makinelerinin icadından önceki çağlarda kitaplar elle yazılırdı. Bunları kitapların yazarları kendileri yazdığı gibi, başkaları da aslından kopya ederek çoğaltırlardı.
El yazması kitaplarda yazıların okunaklı, güzel, özenli olmasına dikkat edilir, ayrıca sayfalar süslerle, yaldızlarla bezenirdi. Eski kitaplar hep el yazması eserlerle doluydu. Bugünkü büyük kitaplıklarda da eskiden kalma birçok değerli kitaplar vardır.
El yazması eserlerin en değerlileri Doğu’da yazılmıştır. Palmiye yapraklarından, bambudan elde edilen ince levhalar üzerine ince fırçayla, kamış kalemle yazılan bu yazıların büyük sanat değeri vardı. Aralarında balmumu levhalar üzerine yazılı olanları da bulunurdu.
Batı’da el yazması kitaplar M.Ö. II. yüzyıla kadar hep papirüs üzerine yazılmakta devam etti,.o tarihten sonra parşömen kullanılmaya başlandı. Parşömen boru gibi kat kat burulur, bir değnek üzerine sarılırdı. Değneğin iki ucu parşömenin enini pek az geçer, bu da tomarın elde çevrilmesini kolaylaştırırdı. Parşömenin uzunluğu belirli değildi, bazıları on iki, on üç metreye varırdı. Parşömen enine, sayfalara, sütunlara ayrılmıştı. Böylece yazıyı okuyan kimse, önündeki parça bittikçe tomarı çevirirdi. Orta-çağ’da yazılar parşömenin uzunlamasına yazılmaya başlandı.
Eski Yunanlılar ve Romalılar’da kitapları çoklukla kölelere kopya ettirirlerdi. Bu işte kullanılan insanların sayısı çok olduğu için kısa zamanda birkaç bin nüsha kitap yazmak mümkün olurdu.
Zamanla el yazmaları uzun kâğıtlar üzerine değil de, dört köşe kesilmiş tabakalar üzerine yazılmaya başlandı. Bunlar üst üste konularak ciltlenebiliyordu. Avrupa memleketlerinde rahipler ve yardımcıları manastırlarda- eski kitapları kopya ediyorlar, yenilerini yazıyorlardı. Buna rağmen kitaplar hem çok pahalıydı, hem de bollâşmamıştı. Baskı makinelerinin icadından sonra elle kitap yazma yavaş yavaş bırakıldı. Bunların yerini kalıplarla, ayrı ayrı harflerle, daha sonra da dizgi makineleriyle dizilip basılan kitaplar aldı.
