Elektroskop Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? Ne Zaman Nasıl Davranır?

3
Advertisement

Elektroskop ne demektir? Elektroskop nasıl çalışır, ne işe yarar, özellikleri hakkında bilgi. Hangi yük altında nasıl davranır? Elektroskop neyi gösterir?

Elektroskop; bir elektrik yükünün varlığını ve cinsini belirten araçtır. Genellikle metal bir şişenin üzerine monte edilmiş iletken bir küreden oluşur. Küre, şişenin ağzından geçerek altın ya da alüminyumdan yapılmış yapraklara ulaşan bir iletkene bağlanmıştır. Metalle iletken ise sülfür gibi yalıtkan bir maddeyle şişeden ayrılır. Elektroskop yüklü olmadığı zaman şişe yüzeyindeki bir pencereden altın yaprakların dikey bir konumda birbirine değdiği görülür. Üstteki küreye herhangi bir elektrik yükü verildiğinde, alttaki iki yaprak da aynı yükle yükleneceğinden birbirinden uzaklaşacaklardır. Küre topraklandığı anda ise elektroskop nötr (etkisiz) duruma geçeceğinden yapraklar kapanır. Zıt yük yüklendiğinde; önce kapanıp ters yönde yüklendiğinde yeniden açılırlar. Aynı cinsten yük verildiğinde ya biraz daha açılır ya da biraz kapanarak o durumda kalırlar. Çeşitli biçimlerde üretilmelerine karşın tüm elektroskopların yapımı aynı cinsten elektrik yüklerinin birbirini itmesi ilkesine dayanır. Çok daha duyarlı olan topraklı elektroskoplar ve elektrik miktarını ölçebilen elektrometreler elektroskop çeşitlerindendir. Günümüzde yaygın biçimde kullanılan bir başka elektroskop tipi olan cep elektroskopları ise X ışınları, radyoaktif maddeler, nükleer enerji üreteçleriyle çalışan elemanlarca kullanılır.

ELEKTROSKOP

elektroskop

Bir cismin yüklü olup olmadığını, yüklüyse yükünün cinsini belirleyen araçtır.

elektroskop-1

  • Cisim ve elektroskop aynı tür yüklüyse yaklaşma sonucu “Yapraklar biraz daha açılır”.

elektroskop-2

Advertisement
  • Cisim ile elektroskop zıt yüklü ise yapraklar;
  1. Biraz kapanabilir
  2. Tam kapanabilir
  3. Tam kapanıp tekrar açılabilir.

elektroskop-3

  • Elektroskop ile zıt yüke sahip cisim topuza dokundurulursa yapraklar;
  1. Biraz kapanabilir
  2. Tam kapanabilir
  3. Tam kapanıp tekrar açılabilir.

elektroskop-4

Elektroskop ile aynı cins yüke sahip cisim topuza dokundurulursa yapraklar;

  1. Biraz daha açılabilir
  2. Aynı açıklıkta kalabilir
  3. Biraz kapanabilir

Hiç bir elektroskop tek bir işlemle önce açılıp sonra kapanamaz.

elektroskop-1

Elektroskop cisimlerin yüklü olup olmadıklarını ve yüklerinin türünü öğrenmek amacıyla kullanılan bir araçtır. İyi bir elektroskopta yapraklar iyi iletken hafif ve kolay hareket edebilir cam veya metal kabın ise havası iyice boşaltılmış veya topraklanmış olması gerekir. Elektroskop basitçe şöyle çizilir:

Advertisement

Elektroskop Basit Çizimi

Yüksüz bir elektroskop şekilde görüldüğü gibi yaprakları kapalıdır. Elektroskop topuzuna yüklü bir cisim dokundurulursa iletken gövde yükleri çabucak yapraklara da iletir. Aynı tür yüklenen yapraklar birbirini iterek açılır. Yapraklarda ne kadar fazla yük bulunursa itme kuvveti de büyür ve yapraklar o kadar çok açılır.


3 yorum

Leave A Reply