Dört Halife Devri sonrası halifelik makamının geçtiği Emeviler döneminde yaşanan olaylar ve savaşlar ile ilgili olarak maddeler halinde konu anlatımının olduğu sayfamız.
EMEVİLER (661 – 750)
• Hz. Ali’nin ölümünden sonra Küfeli Müslümanlar Hz. Ali’nin oğlu Hasan’ı halifeliğe seçtiler. Muaviye de Şam’da halifeliğini ilân etti.
Hz. Hasan, hem Muaviye’yi yenemeyeceğini bildiğinden hem de kardeş kanı dökülmesini istemediğinden halifeliği bazı şartlarla Muaviye’ye devretti.
• Muaviye ile başlayan Emeviler Devri’nde hilafet merkezi Mekke’den Şam’a nakledildi ve halifelik babadan oğula geçen bir saltanat haline getirildi.
• Bu devirde İslam Devleti, Bizans ve Sasaniler’in uygulamalarından yararlanılarak tam teşekküllü, usul ve teşrifatı gelişmiş bir “Arap Devleti” haline geldi.
• Muaviye devrinde, Kuzey Afrika’yı ele geçirmek isteyen Doğu Romalılar, Araplar tarafından yenilgiye uğratıldı. Ayrıca, istanbul kenti iki kez kuşatıldı.
• İslam donanması Rodos ve Girit adalarını vurdu.
• Kuzey Afrika’nın fethine devam edildi. Tunus ele geçirildi.
• Muaviye ölünce yerine oğlu Yezid halife olarak göreve başladı (680).
Kerbelâ Olayı (681)
• Yezid’in halifeliğini kabul etmek istemeyenler, Hz. Ali’nin oğlu Hüseyin’in öncülüğünde isyan ettiler, Mekke’ye haber göndererek Hüseyin’in halife olarak tanınmasını istediler.
• Küfe’ye doğru maiyetiyle yola çıkan Hüseyin’in yolu, Kerbelâ’da kesilerek Hüseyin ve yanındakiler şehit edildi.
• İslam tarihinde Kerbelâ Olayı (10 Ekim 680) olarak bilinen bu olaydan sonra Müslümanlar, arasındaki siyasî ayrılıklar şiddetlendi.
• Yezit devrinde Kuzey Afrika’daki fetihler devam ederken öte yandan İslam orduları Maveraünnehir ve Türkistan’a girerek Buhara’ya kadar ilerlediler ve Türklerle savaşa başladılar.
• Abdülmelik bin Mervan dönemi, Emevilerin en parlak devri oldu. Bu dönemde İslam orduları;
a. İspanya’nın büyük bir bölümünü,
b. Hindistan’ın bazı kesimlerini,
c. Buhara, Semerkant, Harezm, Fergana ve Taşkent’i ele geçirdi.
İSPANYA’NIN FETHİ
• Emeviler devrinde, Kuzey Afrika’daki İslam kumandanlarından Tank Bin Ziyad komutasındaki bir ordu ispanya’ya geçti (711).
• Vizigot Krallıgı’nı yenen Tarık Bin Ziyad, kısa sürede İspanya’nın tümünü ele geçirerek Pirene Dağları’na kadar ilerledi.
• İspanya, Emevilerin bir eyaleti haline geldi ve merkezden gönderilen bir vali tarafından yönetilmeye başlandı.
• Pirene Dağları’nı aşarak Fransa’ya giren Emeviler, Puvatya Savaşı’nda Fransızlara yenilerek geri çekildiler (732).
EMEVİ DEVLETİNİN YIKILMASI
Dünya’nın en büyük imparatorluklarından biri olan Emevi imparatorluğu ancak 90 yıl varlığını sürdürebildi.
Yıkılma Nedenleri
a. Kendi soylarına aşırı bağlı oluşları
b. Şiilerin çalışmaları
c. Arapların Peygamber ailesine olan bağlılıkları
d. Abbasoğulları’nın çalışmaları
e. Arap olmayan Müslümanları dışlamaları (Türkler, İranlılar vb.), onlara baskı uygulamaları, vergilerini ağırlaştırmaları
f. Emevi hanedanı arasındaki taht kavgaları.
• Emevilerden memnun olmayanları etrafına toplayarak büyük bir ayaklanmayı başlatan Horasanlı Ebumüslim, Irak’a girerek Abbasoğullarından Ebu’l-Abbas Abdullah’ı halife ilan etti.
• Emevi Hükümdarı II. Mervan’ın Irak üzerine gönderdiği ordunun yenilmesi üzerine Emevi Devleti yıkıldı (750)
• Böylece “Abbasiler Dönemi” başladı.
