Epiktetos Kimdir? Antik dönem Yunan filozofu olan Epiktetos hayatı, biyografisi, düşünceleri, felsefesi ve eserleri ile ilgili bilgi.
Hayatı
Milâttan sonra 60 yılında doğduğu tahmin edilen bir Eski Yunan filozofudur. Asıl adı bilinmiyor. Henüz küçük bir çocukken bir Romalı’ya köle olarak satılmıştı. «Epiktetos» kelimesi Yunanca’da «elde edilmiş» anlamına gelir. Epiktetos, Roma’da felsefe okumak imkanlarını bulmuştu. Günün birinde kölelikten kurtulunca felsefe öğretmenliği yapmaya başladı. 90 yıllarında Roma İmparatoru Domitian bütün filozofları İtalya’dan kovunca Epiktetos da Nikopolis’e gitti, orada stoik felsefe ilkelerini öğretmeye başladı.
O, Stoacılık okulunun sonraki yıllarının en etkili öğretmenlerinden biriydi ve bazıları tarafından Stoacıların en büyüğü olarak kabul ediliyor. Stoacılığın orijinal erken eserlerinden çok azı günümüze ulaştığı için, onun yazıya dökülmüş öğretileri de hareketi anlamamız için önemli bir kaynaktır.
Çok az şeye sahip, çok basit bir hayat yaşadı. Bildirildiğine göre güçlü bir konuşmacıydı ve bilgisi ve bilgeliği ile ünlüydü. Bazı haberlere göre, zamanında Platon’dan daha popülerdi ve imparator Hadrian (diğer seçkin şahsiyetler arasında) onu kayırdı ve Nikopolis’teki okulunu ziyaret etmiş olabilir. Hiç evlenmedi ve çocuğu olmadı ve uzun yıllar yalnız yaşadı, ancak yaşlılığında bir arkadaşının oğlunu (başka türlü ölmek zorunda kalacaktı) evlat edindi ve onu kendi oğlu gibi büyüttü. Epiktetos MS 135 civarında Niğbolu’da öldü.
Epiktetos
Felsefesi
Bilindiği kadarıyla, Epictetus’un kendisi hiçbir şey yazmadı ve eserinden geriye kalan her şey öğrencisi Arrian tarafından MS 104-107 civarında aslına sadık kalınarak kopyalandı. Ana eser “Söylemler”dir (ki orijinal sekiz kitaptan dördü günümüze ulaşmıştır) ve bu çalışmanın popüler bir özeti olan “Enchiridion” (veya “Kılavuz”).
Stoacı felsefe okulu Epictetus’tan yaklaşık 400 yıl önce kurulmuştu ve Zeno of Citium ve Chrysippus of Soli’nin (MÖ 280-207) orijinal eserlerinden çok azı hayatta kaldı. Bu nedenle, orijinal doktrinleri ne kadar koruduğunu ve ne kadar yenilik yaptığını ve uyarladığını söylemek zor olsa da, Stoa felsefesi hakkındaki bilgimizin çoğu Epictetus’tan geliyor.
Epiktetus, önceki Stoacılara göre Etik’e (Mantık ve Fizikten daha az) daha fazla odaklandı ve Stoacılığın felsefeyi Etiğe indirgeme eğilimini mantıklı bir sonuca getirdi. Stoacı öğretmenin rolünü, öğrencilerini şeylerin değişmez ve dokunulmaz doğasını keşfetmeye teşvik etmek olarak gördü. Şeylerin doğası iki kategoriye ayrılır: münhasır gücümüze tabi olanlar (örneğin, yargı, dürtü, arzu, isteksizlik vb.) ve olmayanlar (örneğin, sağlık, maddi zenginlik, şöhret). , vb.). Ataraxia’nın nihai hedefine (sakin ve toplanmış bir ruh hali) ulaşmak için filozof, üzerinde biraz kontrol sahibi olduğu şeylere konsantre olmalı ve hayatımızdaki (üzerinde kontrolümüz olmayan) dış nesnelerden etkilenmemelidir.
Stoacılar esasen materyalistti ve Tanrı, evrendeki diğer tüm maddelerle kusursuz bir şekilde karışan ve maddeyi farklılaşmamış “maddelerden” çevremizde gördüğümüz çeşitli biçimlere dönüştüren bir tür ateşli nefes olarak düşünüldü. Her insanın zihni, kelimenin tam anlamıyla Tanrı’nın bir parçasıydı ve her birinin sahip olduğu akılcılık, bu nedenle, Tanrı’nın akılcılığının bir parçasıydı. Doğayla uyum içinde yaşamak ve kaderin getirdiği her şeyi kabul etmek de önemli Stoacı ilkelerdi. Epictetus, her şeyin olduğu gibi olmasını istemeyi öğrenirsek, mutlu olmayı asla bırakamayacağımızı savundu.
Epiktetos’un felsefesi, Tanrı’ya güvenmek, vicdanın sesini dinlemek, insanların kardeşçe yaşamaları esasına dayanıyordu. Öğrencilerinden Arrian, Epiktetos’un öğrettiklerini sonradan iki kitap halinde toplamış, Epiktetos’un felsefesi hakkında bu kitaplardan bilgi edinmek kabil olmuştur.
Kaynak – 2
Epiktetos; Romalı filozoftur (Frigya/ Hierapolis İS 50 ? – Nikopolis 130 ?). Neron’un azatlı kölesi Epaphroditos’un kölesiyken derslerini izlediği stoacılardan etkilendi. Efendisinin ona işkence ederken ayağını burduğu sırada yalnızca “kıracaksınız” dediği, biraz sonra bacağı kırılınca da “ben demedim mi?” diye sözünü tamamladığı söylenir. Efendisi ölünce özgürlüğünü kazandıysa da köle, tutsak anlamına gelen adını değiştirmedi. İS 90’larda İtalya’ dan kovulunca Nikopolis’e yerleşen Epiktetos, bir kuramcı olmaktan çok felsefesini yaşayan kişidir. Ona göre; kuram, yaşam içindir, yaşamın bir aracıdır.
İnsanı mutlu kılan, şeylerin kendisi değil, insanların onlara ilişkin edindiği kavramdır. Bu nedenle mutluluk istencin işidir. Stoacılığın önde gelen düşünürlerinden bir olan Epiktetos, görüşleriyle köleliğin edilgin karşı çıkışının sözcüsü olurken Hıristiyanlığı da etkiledi. Yazılı eser bırakmadı; öğrencisi Arianus Flavius, onun düşüncelerini Düşünceler ve Söyleşiler (Ditribai Enkheridion) adıyla kitaplaştırdı.
