Coğrafyada epirojenik hareketler denilince ne anlamalıyız? Epirojenik hareketler nedir ne demektir? Konu ile ilgili genel bilgi yazısı.
Epiro kıta, kara; jenes ise oluşum anlamına gelmektedir. Buradan da anlaşılacağı gibi epirojenik hareketler kara ve deniz oluşumu hareketleri; daha doğrusu, yer kabuğunun geniş alanlı yaylanma hareketleridir.
Bu hareketler sonucunda yeryüzünün geniş bir kesimi denizler altında kalabileceği gibi, eskiden deniz olan bir yer, yükselme ya da denizlerin çekilmesi ile kara haline dönüşebilir. Bu hareketler sonucunda dünyadaki kara ve deniz dağılışında önemli değişiklikler meydana gelir.
Epirojenik hareketler, türlü nedenlerle oluşabilir.
• Kıta hareketleri ve
• Kıtaların üzerindeki yükün (ağırlığın) artması ya da azalması
bu nedenlerin başında gelir. Örneğin, buzul çağında iskandinavya Yarımadası ve Kanada üzerinde 1-2 km kalınlığında bir buz tabakası vardı. Sonradan buzulların erimesi ile bu karalar üzerindeki yük azaldı. Böylece içe gömülmüş olan bu kara parçalan, yükselmeye başladı. Bu yükselme, bugün de yavaş yavaş devam etmektedir.
Milyonlarca yıl boyunca dış güçler tarafından; karalardan koparılıp, taşman milyonlarca tonluk taş, toprak ve çeşitli materyaller okyanus diplerinde toplanarak karaların yükünün azalmasına neden olmaktadır. Böylece hafifleyen karalar, simanın kaldırma kuvveti etkisiyle yükselmeye uğramaktadır. Karalar yükselince deniz seviyesi gerilemekte, deniz altındaki alanlar kara haline gelmektedir. Karaların yükselmesi sonucunda deniz seviyesinin gerilemesi olayına regresyon denir.
Karalardaki volkanik olaylar sonucu çıkan milyonlarca tonluk materyal, karaların yükünü arttırmaktadır. Ayni şekilde yine büyük iklim değişiklikleri sonucu oluşan buzullaşma ile milyonlarca tonluk ağırlık birikmektedir. Karaların yükünün artmasına bagiı olarak taş küre simaya daha fazla batar ve karalarda genel bir çökme meydana gelir. Karaların çökmesine bagiı olarak deniz suyu, karaya doğru ilerler ve bazı kara alanları deniz suyu altında kalır. Böylece transgresyon denilen denizlerin, karaya doğru ilerlemesi olayı görülür.
