Alaeddin Eretna Kimdir? Eretnaoğullarının Kurucusunun Hayatı

Alaeddin Eretna kimdir? Alaeddin Eretna hayatı, kısaca biyografisi, Eretna Beyliği’nin kuruluşu ve dönemi hakkında bilgi.

Alaeddin Eretna

Alaeddin Eretna Kimdir?

Alaeddin Eretna; Eretna Beyliği’nin kurucusudur (?-1352).

Anadolu Selçuklularının yıkılışından sonra Anadolu topraklarının büyük bir bölümüne egemen olan İlhanlı hükümdarı Ebu Sait Bahadır Han, 1317’de Anadolu’ nun yönetimini Çobanoğullarından Timurtaş’a bıraktı. Timurtaş da babasının öldürülmesi üzerine Mısır’a kaçarken yerine Alaattin (Alaeddin) Eretna’yı vekil bıraktı.

Eretnaoğulları Beyliği Kurulması

Alaeddin 1335’te İlhanlılarla olan bütün bağlarını kopardı ve bağımsız Eretnaoğulları Beyliği’nin temelini attı. 1338’den sonra Mısır Memlûk Sultanı Melik Nasır’ın egemenliğini kabul etti ve onun adına para bastırdı. Ancak Alaeddin onun ölümünden sonra “sultan” unvanıyla kendi adına para bastırmaya başladı ve Anadolu’da Moğolların bağımsız mirasçısı oldu (1341).

Sivas ve Kayseri’yi kurduğu beyliğe başkent yaptı; Erzincan, Ankara, Tokat, Amasya, Samsun, Konya’yı ele geçirdi ve büyük bir üne kavuştu. 1343’te Çobanoğullarıyla yaptığı savaşı kazandı ve büyük ganimetler elde etti. Yerine küçük oğlu Gıyasettin Muhammed geçti.

XIV. yüzyılda Orta Anadolu’da kurulmuş bir Türk devletidir. Kısa sürmüş, fakat tarihte önemli bir yer almıştır.

Bir İlhanlı komutanı olan Alâettin Eretna Bey, 1327’de İlhanlılar’ın Anadolu genel valiliğinde vekâleten bulunuyordu. Orta Anadolu’da bağımsız kalmak isteyen Eretna, 1335’e kadar bağlı olduğu İlhanlılar’ın yerine, 1343’e kadar 5 yıl Memlûkler’e bağlı olarak, İlhanlılar’la ilgisini kesti. Devlet 1343’ten 1380’e kadar da tamamen bağımsız olarak yaşadı. 4 hükümdar yetiştiren Eretna Devleti’nin başkenti önce Sivas’tı, sonra Kayseri’ye nakledildi. Devlet bugünkü Erzurum, Erzincan, Tokat, Yozgat, Amasya, Samsun, Ankara, Niğde, Kayseri, Sivas, Gümüşhane, Giresun illerinin toprakları üzerinde kurulmuştu.

Eretna Bey’in yeğeni olan Mutahharten Bey, 1375 yıllarından 1404’e kadar Erzincan Beyi, 1379 sıralarında Erzurum Beyi olmuş, Erzincan’ı 1401 temmuzundan 1402 temmuzuna kadar Yıldırım Bayezit’e kaptırmış, fakat Timur tarafından gene yerine iade edilmiştir; Timur-Yıldırım çekişmesinde, Osmanlılar aleyhinde çok çalışmıştır.

Eretna Bey bilgin olduğu gibi, oğlu, torunu, torununun oğlu da bilginleri korumuşlardır. Sonuncu hükümdar II. Mehmet Bey, önce Selçuklu hanedanından, Şebinkarahisar valisi Kılıç Arslan Bey’in, sonra da ünlü Kadı Burhanettin Ahmet‘in naipliği altında birkaç ay tahtta kalabildi. Devlete onun veziri (başbakanı) olan Kadı tarafından son verildi, yerine pek kısa devam edecek olan Kadı Burhanettin Devleti kuruldu.