Erikson’un kuramı ile ilgili bilgiler ve bu bilgiler ışığında psikososyal gelişim kuralı ile ilgili temel bilgilerin yer aldığı yazımız.
Erikson ve Psikososyal Gelişim Kuramı
Diğer gelişim kuramlarında olduğu gibi insan gelişimini dönemler olarak inceleyen uzmanlardan birisi de Erikson’dur. Freud’un kuramından farklı olarak çocukluk döneminin yanı sıra ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerine yer vermiştir. Bununla birlikte insan gelişiminde kültürel, sosyal ve çevresel etkenlerin önemine vurgu yapmıştır.
Erikson kuramının dayandığı temel düşünceler şunlardır;
- Temel olarak insanların temel ihtiyaçları aynıdır.
- Benlik ya da egonun gelişimi temel ihtiyaçların karşılanması ile oluşmaktadır.
- Gelişim dönemler halinde meydana gelir.
- Her dönem gelişim için fırsatlar sağlayan bir krizle veya psikososyal problemle nitelenir.
- Farklı dönemler bireyin güdülenmesinde farklılıklar oluşturur.
Erikson’un psikososyal gelişimi sekiz döneme ayırmakta ve her dönemde aşılması gereken psikososyal problemler ve krizler bulunmaktadır. Herhangi bir dönemin başarılı bir şekilde aşılması, önceki dönemin başarılı atlatılmasına bağlıdır.
Kaynak: pixabay.com
0-1 yaş
Bu dönemde temel güvene karşı güvensizlik krizi yaşanmaktadır. Bunun sonucunda ya güvenli ya da güvensiz bir şekilde bağlanma gerçekleşmektedir.
2-3yaş
Bu dönemde özerkliğe karşı şüphe ve utanç krizi yaşanmakta ve bunun sonucu olarak özerk olma ve kişisel olarak bağımsızlık kazanmada başarı ya da başarısızlık yaşanmaktadır.
3-5 yaş
Bu dönemde girişkenliğe karşı suçluluk krizi yaşanmakta ve bunun sonucu olarak toplum tarafından onaylanarak, istenilen hedeflere yönelme ya da bunun tam tersi yaşanmaktadır.
6-11 yaş
Bu dönemde çalışkanlığa karşı aşağılık krizi yaşanmaktadır. Bunun sonucu olarak bireysel ve toplumsal bilinç yeterliliği kazanma ya da kazanamama sonucu ortaya çıkmaktadır.
Erinlik ve ergenlik
Bu dönemde kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası yaşanmaktadır. Olumlu ya da olumsuz benlik algısı kazanma yine bu krizin bir sonucudur.
Genç yetişkinlik
Bu dönemde yakınlığa karşı yalnızlık krizi yaşanmaktadır. Bunun sonucunda başkalarıyla ya olumlu ya da olumsuz sosyal ilişkiler kurulmaktadır.
Orta yaş
Bu dönemde üretkenliğe karşı durgunluk krizi yaşanmaktadır. Aile, toplum ve insanlığın gelişimi için ya olumsuz ya da olumsuz değerler üretilmektedir.
Kaynak: pixabay.com
İleri yetişkinlik
Bu dönemde benlik bütünlüğe karşı umutsuzluk krizi yaşanmaktadır. Bunun sonucunda hayattaki iyi ve kötü olaylar ile birlikte ölüme karşı benlik bütünlüğünü koruyarak geliştirme ve bunun sonucunda ya başarı ya da başarısızlık yaşama sonucu yaşanmaktadır.
Yukarıda belirtilen dönemler, yaşanan problemler ve krizler incelendiğinde öğretmenlerin önemli görevlerinin bulunduğu görülmektedir. Örneğin, ilkokul dönemindeki bir öğrenciyi düşünelim. Okula yeni başlamış ve aşması gereken problemi başarılı olmaktır. Eğer öğretmenler onlara başarabileceği görevler verir ve başarılı olmaları için gerekli destek hizmetini sunarlarsa öğrenciler başarılı olma duygusunu yaşayacak ve bu dönemi başarılı bir şekilde atlatacaklardır. Bu olayın tersi de mümkündür. Öğrencilerden üst düzeyde beceri beklenir ve yaptıklarının hiçbirisi beğenilmez ise bu olayın tam tersi de yaşanabilmektedir.
