Erzurum İli Hakkında Bilgi, İlçeleri, İklimi, Bitki Örtüsü ve Yüzey Şekilleri

0
Advertisement

Erzurum ili nerededir? Erzurum ilinin ilçeleri, iklimi, bitki örtüsü, yüzey şekilleri, özellikleri ile ilgili bilgi.

Palandöken

Erzurum Palandöken kayak tesisleri

  • Yüzölçümü: 25.066 km2.
  • İlçeleri: Merkez, Aşkale, Çat, Hınıs, Horasan, Ilıca, İspir, Karaçoban, Karayazı, Köprüköy, Narman, Oltu, Olur, Pasinler, Pazaryolu, Şenkaya, Tekman, Tortum, Uzundere.

Büyük bölümü Doğu Anadolu Bölgesi’ nin Erzurum-Kars ve Yukarı Murat-Van bölümlerinde (kuzeyde küçük bir kesimi Doğu Karadeniz, güneybatıda, küçük bir kesimi Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat bölümündedir) kalan il ve bu ilin merkezi kenttir. 40° 15′-42°35′ doğu boylamlarıyla 39°10′-40°57′ kuzey enlemleri arasında kalan il topraklan, kuzeyden Rize ve Artvin; doğudan Kars ve Ağrı; batıdan Erzincan ve Bayburt; güneyden Muş ve Bingöl illeriyle çevrilidir.

Yüzey Şekilleri;

Türkiye’nin en dağlık ve engebeli yöresinde yer alan Erzurum topraklarının % 64’ünü dağlar, % 32’sini yaylalar, % 4’ünü ovalık alanlar oluşturur. Kuzeyde, Doğu Karadeniz Dağları’nın dış sırasının en doğu ucunu oluşturan ve üzerlerinde 3.000 m’yi aşan doruklarla (Üçdoruk Tepesi 3.709 m, Kırklar Dağı 3.552 m, Kaçkar Dağı 3.932 m, Mihrap Dağı 2.950 m, Akdağ 2.662 m) Rize Dağları; batıda, yine aynı dağların iç sırasını oluşturan Kop (2.918 m), Mescit (3.239 m), Dumanlı (2.447 m), Kılıçkaya (2.679 m); güneyde Bingöl Dağları (2.886 m); doğuda Karasu Aras Dağları (2.854 m), Ardahan Yaylası Gâvur Dağı (3.200 m), Dumlu Dağı (3.169 m) güneyinde Palandöken Dağı (3.176 m) başlıca yüksekliklerdir.

Hakkı Atamulu'nun Erzurum'da yapmış olduğu Atatürk Heykeli

Hakkı Atamulu’nun Erzurum’da yapmış olduğu Atatürk Heykeli

Doğu-batı doğrultusunda uzanan ve Orta Anadolu’ya doğru geniş bir yay çizen dağlar, Erzurum sınırlarında birbirlerine çok yaklaşırlar. Karasu, Aras ve Çoruh ırmaklarının yukarı çığırlarınca sulanan il topraklarında, deniz düzeyinden yükseltisi 1.750-2.000 m arasında değişen Erzurum (520 km2), Pasinler (420 km2) ve Aşkale ovaları, kalın alüvyon tabakalarıyla kaplı verimli tarım alanlarıdır. Mescit Dağı’nın batı yamaçlarından doğan Çoruh Irmağı (466 km, 442 km’si Türkiye sınırları içinde), batıda Gümüşhane topraklarına geçer, önce kuzeye, daha sonra doğuya kıvrılarak yeniden Erzurum’a girer.

Çoruh Vadisi boyunca doğu doğrultusunda akarak Artvin’e yönelir. Bingöl Dağları’nın kuzey yamaçlarından doğan ve çevre dağlarından inen sularla beslenen Aras Irmağı (1.509 km, Türkiye sınırları içindeki uzunluğu 548 km), Pasinler Ovası’nın doğusunda Hasankale, Horasan’ın doğusunda Zivin çaylarını alarak Kars topraklarına geçer. İl merkezinin kuzeyindeki Dumlu Dağı’ndan doğan Karasu Irmağı (460 km) ise, Erzurum, Aşkale ovalarını sular. Kop ve Mayram dağları arasındaki dar, derin boğazları aşarak Erzincan’a girer. İlin başlıca ve en önemli gölü, kuzeyde Tortum Gölü (18 km2), geniş tabanlı derin bir vadinin göçükle tıkanması sonucu oluşmuştur. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan gölün, doğusunda bir yay çizen Tortum Çayı, Artvin il sınırı yakınında 50 m yükseltideki Tortum Çağlayanı’nı oluşturur.

erzurumİklim ve Bitki Örtüsü;

Bölge genelinde olduğu Erzurum da kara ikliminin etkisi altındadır. Günlük ve yıllık sıcaklık farkları yüksektir. Kışlar, sert, soğuk ve uzun; yazlar ılık ve kuraktır. Yıllık sıcaklık ortalamasının 6°C olması, sert kara ikliminin özelliğini yansıtır. En soğuk ay ocak (ortalama -8.6°C), en sıcak ay ağustostur (ortalama 19.6°C). Kış mevsiminde aralık, ocak, şubat aylarında sıcaklık 0°C’ nin altındadır. Yaz mevsiminde ise sıcaklık 30°C’nin üzerine çok ender çıkar. Bugüne kadar ilde ölçülen en yüksek sıcaklık 34°C (1954), en düşük sıcaklık -30.1°C’dir (1954). 0°C altında gün sayısı 154, -1°C altında gün sayısı 61, 30°C üzerindeki gün sayısı ise 8’dir.

Advertisement

Yıllık ortalama yağış tutarı 452.8 mm’dir. En yüksek yağış dönemi ilkbahar (ortalama 60 mm), en düşük yağış dönemi yaz (24.7 mm) mevsimlerinde gerçekleşir. Yağışların yükseltiye bağlı olarak değişiklik gösterdiği ilde en yağışlı ay mayıs (73.5 mm), en kurak ay ağustostur (18.6 mm). Ortalama yağışlı gün sayısı 120.4, kar yağışlı gün sayısı 49, karla örtülü gün sayısı 113, donlu gün sayısı 154’tür. Egemen rüzgâr yönü güneybatı (lodos) olmakla birlikte, yer yer batı ve doğu rüzgârları da eser.

Bitki örtüsü açısından oldukça yoksul olan ilde, yüzyıllar boyunca yerleşim ve tarım alanları açılması sonucu, yeşil alanlar bozkıra dönüşmüştür. Orman örtüsü, kuzey ve kuzeydoğudaki dağların yüksek kesimlerinde yoğundur. Ortalama 2.000 m dolayında ağaççık biçimindeki meşe topluluklarıyla başlayan orman alt sınırı, daha yıkanlarda yerini sarıçamlardan oluşan iğneyapraklı ormanlara bırakır. 2.600 m’de son bulan orman üst sınırından sonra alpin bitkileri (dağ çayırları) başlar. Ormanların il yüzölçümündeki toplam payı ancak % 6’dır.

Cağ kebabı

Erzurum Cağ Kebabı

Ekonomisi;

İlde temel ekonomik etkinliği tarım ve hayvancılık oluşturur. Ancak, il topraklarının dağlık ve engebeli oluşu, iklim koşullarının elverişsizliği nedeniyle, ekili-dikili alanlar yüzölçümün yalnız % 11’ini kaplar. Tahıl üretiminde ilk sırayı buğday ve arpa; baklagil üretiminde fiğ ve fasulye alır. Patates, Türkiye üretiminn % 5.6’sını karşılar. Ekimi yapılan başlıca endüstri bitkisi şekerpancarıdır. Sebzecilik fazla gelişmemiştir. Üretim yöre gereksinimini karşılar (karpuz, kavun, hıyar, domates, kabak vb; yaprağı yenen sebzelerden lahana, ıspanak, marul; baklagil sebzelerden fasulye, barbunya fasulye, bakla; yumru ve kök sebzelerden soğan, havuç, turp, sarmısak). Meyvecilik ve bağcılık da sebze üretimi gibi sınırlıdır (elma, armut, kayısı, ceviz, dut, üzüm, vişne).

Türkiye’nin en önde gelen hayvancılık bölgesinde (Kuzeydoğu Anadolu) yer alan Erzurum, canlı hayvan ticaretinin de merkezidir. Otlak alanların, yüzölçümün % 52’sini kapladığı ilde, birçok ilin tersine, büyükbaş hayvancılık önemlidir. Başta İstanbul, Ankara, Adana, Kayseri olmak üzere büyük merkezlere canlı hayvan satılırken, Erzincan, Kars, Ağrı gibi çevre illerden kesimlik hayvan gelir. Kümes hayvancılığı ve arıcılık hızlı bir gelişme içindedir. Yılda 111.650 arı kovanından 1.060 ton bal elde edilir.


Leave A Reply