Aton Kimdir? Eski Mısır Tanrılarından Aton’un özellikleri, Ahenaton’un firavunluğu dönemi ve Aton’a verilen önem, hikayesi, hakkında bilgi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Aton
- Aton güneş kursuydu ve güneş tanrı Ra ile bağlantılıydı.
- Yeni Krallık Döneminin başlarında şahin başlı bir adam olarak Ra-Horakheti biçimine dönüştü.
- Daha sonra insan biçimli tüm simgelerden sıyrıldı ve hayat verici ışınları dışarıya doğru uzanan güneş kursu biçimindeki simgeye dönüştü.
- Ahenaton’un firavunluğu sırasında Aton’un bütün yaratılışın başlangıcı olduğu inancı gelişti.
- Amon figürünün yerini alan Aton’un Mısır’daki ana tanrı olma durumu bu firavunun döneminden sonra ortadan kalktı.
- Tanrıların taçlarında çoğu kez Aton’un güneş kursu yer aldı.
Resmen Ra’nın bir veçhesi sayılan Aton güneş kursu tanrı taçlarında sıklıkla yer alan bir unsurdu. Yeni Krallık döneminde Aton ayrı br güneş tanrısına dönüştü. Firavun 4. Tutmosis ona taparken, torunu 4. Amenhotep daha da ileri gitti. Kendi adına Ahenaton (Aton’un hizmetine amade) olarak değiştirdi ve her türlü tapınağı güneş kursuna sabitledi. Diğer tanrılara adanmış tapınakları kapattı ve Amon’un güçlü ruhban sınıfını dağıttı.
Ahenaton’un firavunluğunun ilk yıllarında, Aton şahin başlı Ra-Horakheti biçimine büründü. Daha sonra Ahenaton bu simgeden vazgeçerek, ışıklar halinde yeryüzüne inen güneş kursunu benimsedi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Aton kültünde bu tanrı evrensel yaratıcı olarak görüldü. Ancak onu tanıyabilecek tek kişi firavundu. Diğer tanrıların gizli kapaklı tapınaklarının tersine, Aton’a adanmış tapınaklar çatısızdı ve bu düzen fiilen güneşe dönük sunuları açıkta bırakırdı. İnanışa göre güneş batınca yeryüzüne ürkütücü bir karanlık çöker ve canlılar ertesi şafağa kadar birer ölü gibi uyurdu.
Amarna Kenti
Ahenaton kendini Aton’a adayınca, başta Amon olmak üzere diğer ilahlara tapınmayı reddetti. Bu nedenle başkenti Teb’deki Amon tapınaklarından, Teb ve Memfis’in tam ortasında el değmemiş bir ovaya taşıdı. Orada “Aton’un ufku” anlamına gelen Amarna adlı yeni bir kent kurdu ve kenti ebediyen bu tanrıya adadı. Dolayısıyla Ahenaton’un başta kaldığı yıllar kentin adına atfen Amarna dönemi olarak bilinir.
Kısaca Aton
Aton; Eski Mısır güneş tanrısıdır. Daha önce Amon-Ra’ya tapınan Tep rahipleri çok güçlüydüler. Amon-Ra güneş tanrısı Ra ile insan başlı Amon’u kişiliğinde birleştiren bir tanrıydı. Tanrılar kralı olmasına karşın, Amon-Ra yine de çok tanrılı Mısır inancında, aralarında firavunların da bulunduğu birçok tanrıdan bir tanesiydi. Ancak Aton’a tapınılmasını özendiren IV. Amenophis onu tek tanrı saymakla alışılmadık tek tanrıcılık inancını da getirmiş oldu. Onun buyruğuyla Mısır’ daki tüm taş yazıtlardan Amon-Ra adı silindiği gibi, “tanrılar”ı çoğul olarak anmak da yasaklandı. Aton, betimlerinde ışınlı bir güneş diski olarak temsil edildi.
