Étienne Bonnot de Condillac kimdir? Étienne Bonnot de Condillac hayatı, biyografisi, felsefesi ve eserleri hakkında bilgi.
Étienne Bonnot de Condillac; Fransız filozofudur (30 Eylül 1714, Grenoble, Fransa – 3 Ağustos 1780, Lailly-en-Val, Fransa). Din adamı olması için eğitildi. Daha sonra ilgisini felsefe alanında yoğunlaştırdı. Paris’te Diderot, Jean Jacques Rousseau, Fontenelle gibi düşünürlerle ilişki kurduysa da onu en çok etkileyen John Locke’un görüşleri oldu. 1758’de Kral XV. Louis tarafından oğlu Ferdinand’a öğretmen olarak Parma’ya gönderildi.
Kaynak: commons.wikimedia.org
1768’de Fransız Akademisi’ne seçildi. Bundan sonra kendisini tümüyle çalışmalarına verdi. İçe dönük, çekingen doğasına uygun olarak Paris’ten ayrılarak bir köyde yaşamaya başladı. Öğretisini açık ve yalın bir anlatıyla sunması, sistemli düşünmesi Fransa’da büyük etki yaptı; görüşleri bir ara, üniversitelerde Descartes felsefesi yerine okutuldu ve Fransa’nın resmi felsefesi olarak benimsendi.
Felsefede çıkış noktası olarak J. Locke’un görüşlerini aldıysa da daha sonra kendi görüşlerini ortaya koymaya başladı. Locke, bilgilerimizin kaynağını düşünce ve duyum olarak ortaya koyarken o, yalnızca tek kaynağın olduğunu, düşünmenin de öteki ruhsal olaylarda olduğu gibi duyuma bağlı olduğunu savundu. Ona göre, ruhta olup biten her şey duyumlara bağlıdır, duyumların biçim değiştirmeleriyle ortaya çıkmışlardır, görüşünü ünlü heykel örneğiyle açıklamaya girişti. Tasarladığı bu heykel, içte bizim gibi yaşamakta, ancak dışını saran mermer nedeniyle hiçbir duyum alamamaktadır.
O nedenle öteki ruhsal özellikleri de bulunmaz. İşte böyle duyumsuz olan bu heykele dış dünyadan ilkin koku, tat alma vb duyumlar verilir. Burada örneğin gül koklatıldığında heykelin bilincinde yalnız bu koku var olacaktır. Daha sonra verilecek öteki kokuları algılayan heykel bellek, dikkat, zekâ gibi özelliklerini kurar. Bu örneğiyle bilgimizin nasıl oluşturduğunu ortaya koymaya çalışan Condillac, duyumlara indirgenmeyen hiçbir bilgi ya da yetinin bulunamayacağını savunur.
Ancak her şeyi duyuma bağlamakla maddeyi temel almaz. Maddenin yer kaplama, bölünebilme gibi özellikleri olmasına karşın duyumlayamaz, duyumlamayı ancak ruh sağlar. Bu nedenle maddecilikten ayrılan Condillac, duyumculuk kuramıyla Lavoisier, Laplace gibi bilim adamlarım, Hartley, Condorcet, Bentham gibi düşünürleri etkiledi. Ayrıca çağdaş ekonomi bilimine değer ve kazanç kuramlarıyla katkıda bulundu.
Étienne Bonnot de Condillac
Başlıca eserleri:
Essai sur VOrigine des Connaissances Humaines (İnsan Bilgilerinin Kaynağı Üzerine) 1746; Traite des Systèmes (Düşünce Sistemleri Üzerine İnceleme) 1749; Traite des Sensations (Duyumlar Üzerine İnceleme) 1754; Logique (Mantık) 1780; ölümünden sonra eksik olarak yayımlanan la Langue des Calculs (Hesapların Dili) 1798.
