Etnoloji Nedir? Etnoloji Bilimi Neyi İnceler? İlgi Alanları ve Amacı Nedir?

0
Advertisement

Etnoloji ne demektir? Etnoloji bilimi neyi inceler, özellikleri, çalışma şekilleri, tarihçesi hakkında bilgi. Etnolojinin ilgi duyduğu konular ve amacı nedir?

Etnoloji; halkları inceleyen bilim; budun bilimdir. İnsan ırklarını bunların nereden geldiğini, nasıl geliştiğini, yeryüzündeki yayılışını, aralarındaki bağlantıları inceleyen bilim dalına etnoloji denmektedir. Etnografya gibi etnoloji de arkeoloji, tarih, antropoloji vs. bilimlerinden faydalanır. İnsanoğlu dünyanın değişik bölgelerinde değişik şekillerde yaşaya yaşaya sade huy, karakter bakımından değil, yapı bakımından da farklılaşmış, ırk ve ya soy dediğimiz ayrılıklar ortaya çıkmıştır. Etnoloji bu gibi dallanıp budaklanmaları da ele alır.Terim, kullanılmaya başlandığı 19. yüzyıldan bu yana birkaç kez anlam değiştirdi.

Bilim adamları kültürel bir biyoloji (dirim bilim) yaratığı olarak insanoğlunu inceleme konusuyla ilgilenmeye başladıklarında etnoloji (Yunanca insan soyu anlamına gelen “ethnos” sözcüğünden türemedir) terimi kullanıma girdi. Paris’te (1839), New York’ta (1842) ve Londra’da (1844) kurulan etnoloji dernekleri dünya haklarını incelemek için yöntemler aramaya başladılar.

Avrupa’da biyologlar, antropoloji terimini benimseyerek halkları inceleme soruna kendi araştırı yöntemlerini uyarladılar. 1859′ da Paris’te kurulan Antropoloji Derneği, yalnızca insanoğlunun yapısıyla ilgilendi ve Alman bilim adamları 1869’da Berlin’de Antropoloji, Etnoloji ve Tarih Öncesi Derneği’ni kurdukları zaman bu ayırımı onayladılar. Ancak. 1863’te öncekinin yerine Londra Antropoloji Derneği kurulduğunda, İngiliz bilim adamları ayrılıklara oranla ortak yönleri vurguladılar. Orada antropoloji; etnolojiyi, tarihöncesini ve fiziksel antropolojiyi içeren bir bilim alanının genel terimi oldu. Bu kullanım ABD ye ve İngilizce konuşan öteki ülkelere de yayıldı. Etnoloji çalışmaları genelinde olaylara dayalı olmaktan çok kurgusaldı. Giderek daha çok etnografya bilgisi elde edildikçe, etnologlar da kültürel insanın doğasını kaptama yöntemlerini bu doğrultuda kesinleştirme olanağını buldular.

Etnoloji sistematik olarak inceler ve farklı insan halklarının özellikleri arasında aşağıdakiler gibi farklı yönlerden karşılaştırmalı ilişkiler kurmaya çalışır:

  1. Kültürel çeşitlilik: Etnoloji, kültürü bir çoğulluk olarak ve doğaya karşıt olarak kavrar . Bu nedenle, kültür çalışması, insan toplumlarında her iki boyutu birleştiren ve ayıran ilişkilerin analizini ve ayrıca insanda neyin evrensel olduğunu ve davranışlarında neyin keyfi olduğunu açıklığa kavuşturmayı gerektirir ve bunların doğa yasalarını birleştirdiği bağlantılar üzerinde bir yansıma üretir.
  2. Farklı toplumlar arasındaki akrabalık ve etkileri.
  3. Kültürlerin veya medeniyetlerin geçim ve ekonomik sistemleri .
  4. Din ve aşkın sembolik ifade.
  5. Aile organizasyonu , sosyal ve politik sistemler .
Vietnam Etnoloji Müzesi

Vietnam Etnoloji Müzesi

Etnolojinin Amacı

Etnolojinin temel amacı bizden farklı görünen uzak insanları tanımaktır (21. yüzyılın klasik şehir toplumları). Bu amaç yeni bir şey değil, çünkü Herodot gibi klasik dünya tarihçileri , Persler veya Mısırlılardaki geleneklerin farklılıklarını ve nadirliklerini zaten tanımladılar. Ya da Marco Polo ve Orta Çağ’da Asya’da yaptığı seyahatlere ne demeli? Ya da Amerika’nın işgal edildiği ve sömürgeleştirildiği dönem olan insanı tanıma ve öğrenmeye yönelik antroposentrik ilgiyi eklediğimiz Rönesans‘ta uyandırılan ilgi.

Advertisement

Tarihiyle ilgili olarak, 19. yüzyılın sonlarına doğru Amerika Birleşik Devletleri’nde ( Franz Boas ) ve Almanya’da ( Leo Frobenius ) iki etnoloji okulunun kurulduğuna dikkat edilmelidir. İlki, Kuzey Amerika yerlilerinin folkloru üzerine çalışmalar yaptı ve kültürel alanlar teorisini gün ışığına çıkardı, ikincisi ise “kulturkreis” (kültürel bölge) ifadesini tanıttı. Daha sonra işlevselci okullar ( Bronnisław Malinowski ve Alfred Reinaldo Radcliffe-Brown tarafından yönetilen ) ve kültürlerarası çalışmalar (Murdock, Whiting ve Edward Burnett Tylor tarafından ) geldi.

İlgili yazarlara gelince, esas olarak Fransız etnolojisinin babası olarak kabul edilen Fransız sosyolog ve antropolog Marcel Mauss’tan bahsedebiliriz. Durkheim’ın yeğeni ve öğrencisi, Armağan Üzerine Deneme’nin yazarıdır. Arkaik Toplumlarda Mübadelenin Şekli ve Nedeni (1925).


Leave A Reply