Victor Grignard kimdir? 1912 yılında Grignard reaktifi ve reaksiyonunu keşfederek Nobel Kimya Ödülünü almış Fransız kimyagerin hayatı ve başarıları
Victor Grignard (Kaynak : wikipedia.org)
Francois Auguste Victor Grignard (6 Mayıs 1871 – 13 Aralık 1935) , her ikisi de karbon-karbon bağlarının oluşumunda önemli olan Grignard reaktifi ve Grignard reaksiyonunu keşfetmesiyle Nobel Ödülü’nü kazanan bir Fransız kimyager ve üniversite profesörüdür.
Hayatı ve Başarıları
Grignard bir yelkencinin oğluydu. Karakteri alçakgönüllü ve arkadaşça bir tavır sergiliyor olarak tanımlanmıştır. Matematik alanında uzmanlaşmaya çalıştıktan sonra, Grignard 1892’de askere alınmadan önce giriş sınavlarında başarısız oldu. Bir yıllık hizmetten sonra Lyon Üniversitesi’nde matematik eğitimi almak için geri döndü ve sonunda Licencié derecesini aldı. Aynı yılın Aralık ayında kimyaya geçti ve Profesörler Philippe Barbier (1848–1922) ve Louis Bouveault (1864–1909) ile çalışmaya başladı. Alkil halojenürler , aldehitler , ketonlar ve alkenlerden alkolleri sentezlemeye çalıştılar. Grignard, aldehit/ketonun, magnezyumun düşük verimle sonuçlanan alkil halojenür ile reaksiyona girmesini engellediğini varsaymıştır. Hipotezini önce bir susuz eter çözeltisine alkil halojenür ve magnezyum talaşlarını ekleyerek ve ardından aldehit/keton ekleyerek test etti. Bu, reaksiyonun veriminde ciddi bir artışa neden oldu.
Birkaç yıl sonra Grignard, ara maddeyi izole edebildi. Magnezyum talaşları, izobütil iyodür karışımını ısıtmış ve karışıma kuru etil eter eklemiş ve bir reaksiyon gözlemlenmiştir. Ürün, Grignard reaktifi olarak bilinir. Adını ondan alan bu organo-magnezyum bileşiği (R-MgX) (R = alkil; X = Halojen), ketonlar, aldehitler ve alkenlerle kolayca reaksiyona girerek kendi alkollerini etkileyici verimlerle üretir. Grignard, 1900 yılında şimdi kendi adını taşıyan sentetik reaksiyonu ( Grignard reaksiyonu ) keşfetmişti. 1901’de Grignard, “Thèses sur les combinaisons organomagnesiennes mixtes et leur application à des synthèses d’acides, d’alcools et d” başlıklı doktora tezini yayınladı. Doktora konusu ise “hidrokarbürler”dir. 1909’da Nancy Üniversitesi’nde organik kimya öğretim görevlisi oldu ve 1910’da profesörlüğe terfi etti. 1912’de Paul Sabatier (1854–1941) ile birlikte Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü.
Birinci Dünya Savaşı sırasında , Sorbonne Üniversitesi’nde Georges Urbain ile kimyasal savaş ajanları, özellikle fosgen üretimi ve hardal gazı tespiti üzerine çalıştı. 1918’de Grignard, sodyum iyodürün hardal gazı için bir savaş alanı testi olarak kullanılabileceğini keşfetti. Sodyum iyodür, hardal gazını, hardal gazından daha kolay kristalleşen diiyododietil sülfüre dönüştürür. Bu test, bir metreküp havada 0,01 gram kadar az hardal gazı tespit edebildi ve savaş alanında başarıyla kullanıldı. Almanya’daki muadili, Nobel ödüllü bir başka kimyager olan Fritz Haber‘dir.
