Feodalite Nedir? Ortaçağda Feodalitenin Ortaya Çıkışı ve Özellikleri

Feodalite ne demektir? Feodalite nasıl ortaya çıkmıştır, nedenleri, nitelikleri ve özellikleri hakkında bilgi.

Ortaçağ’da Avrupa’da uygulanan yönetim sistemine “Feodalite (Derebeylik)” adı verilmektedir. Vasal, süzeren ilişkisi üzerinde kurulmuş, tek üretim aracı toprak olan ve temeli eşitsizliğe dayanan bir toplum düzenidir.

Kaynak : pixabay.com

FEODALİTENİN ORTAYA ÇIKIŞ NEDENLERİ:

1. Kavimler göçünün Avrupa’ya etkisi.
2. Özellikle Batı Roma İmparatorluğunun yıkılması. V. Yüzyılda Avrupayı istila eden Germen ve Slav kavimleri Batı Roma İmparatorluğunu yıktı.
3. Avrupa’da VIII. yüzyıl sonuna kadar siyasi belirsizlik ve kargaşa dönemi, yerini Fransa’da Şarlman’ın oluşturduğu Karolenj imparatorluğuna ve Katolik kilisesinin etkisine bıraktı. Şarlman, sınırlarda tampon bölgeler oluşturmuş, imparatorluğu bölgelere ayırarak, başlarına dük, kont, ünvanlı yöneticiler göndermiştir.
4. IX. ve X. yüzyılda Normanların (İskandinavyalı uluslar) Avrupa’yı istila etmesi sonucunda, güçlü merkezi iktidarlar zayıfladı. Otorite geniş topraklara kurulmuş şatoya ve savaşçı bir askeri güce sahip olan derebeylerin elinde toplandı.
5. İslam dünyasının Akdeniz‘i kontrol altına alması.

FEODALİTENİN NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ:

1. Feodal sistemde; toprağın asıl sahibi olan Süzeren (üstün güç sahibi) adı verilen derebeyi ile onun koruyuculuğu altında bulunan ve emirleri doğrultusunda savaşan bir “vasal” vardır.

2. Vasallar süzerene yeminle bağlı bulunurlar, süzerenden bu bağlığa karşılık toprak alırlardı. Bağış olarak vasal’a verilen bu topraklara “Fiyej” (Tımar) denirdi.

3. Kralların elindeki yetkiler çok sayıdaki derebeyi arasında paylaşılmıştır.

4. Senyör adı verilen derebeyi hem toprağın hem de onu işleyen çiftçinin sahibidir. Ekonomik, siyasal, hukuksal bütün alanlarda asıl gücü elinde tutmaktadır.

5. Bu yapının temelinde, serf adıyla anılan toprağa bağlı köylülerin üretimini senyörlerin denetlemesi ve üretim fazlasına el koyma olgusu vardır.

6. Senyörler kendilerinden güçlü olan bir başka senyöre ya da krala bağımlıdır. Ama kralların elinde senyörlere boyun eğdirecek bir merkezi güç yoktur.

7. Senyörlerin yanında, kilisede tüm Avrupa ülkelerinde örgütlenmiştir. Kilise, Afaroz (kişileri dinden atma) Enterdi ilan etme (bir ülkeyi yöneticileriyle beraber cezalandırma. Dini görevlerin durdurulması) gibi silahları kullanarak halkı denetim ve etkisi altına alıyordu.

8. Feodalite döneminde sosyal sınıflar vardır. Bunlar:

• a) Soylular (Senyörler): Bu sınıftakiler Dük, Kont, Baron, vikont, Şövalye olarak sıralanan soylu kişiler. Siyasal ve askeri hakları var, başka iş yapmazlar.
• b) Rahipler: Kilise ve papalık teşkilatı. Büyük zenginlikler elde eden rahipler, din ve devlet işleriyle uğraşmışlardır.
• c) Burjuvalar: Sanat ve ticaretle uğraşanlar.
• d) Köylüler: İkiye ayrılır.  Serbest köylüler ve Serfler, Toprağa bağlı yarı köle halk. Siyasal, sosyal, ekonomik hiçbir haklan yoktur.

9. Ticaret hayatı tamamen gerilemiş tek üretim aracı topraktır.

10. Bilimsel ve akılcı düşünceyi rededen dine dayalı düşünce sistemi skolastik düşünce egemendir. Bilimsel gelişmeler durmuştur. (Aristo mantığına dayalı.) Yeniçağ’da başlayan Hümanizm, Rönesans, Reform hareketleri skolastik düşünceyi yıkmıştır.

11. Hayatı kontrol altında tutan din sana-tıda etkilemiştir. Dini yapılatın minarisinde ve süslemesinde Romen Tarzı ve Gotik Tarzı görülür.

12. İtalyan şehir devletlerinde, Ortaçağ Avrupa’sının Derebeylik sistemi etkin değildir.