Ferman Nedir? Fermanların Özellikleri, Fermanda Bulunması Gerekenler

0
Advertisement

Ferman nedir ferman ne anlama gelir? Bir fermanda olması gereken maddeler nelerdir, fermanın özellikleri hakkında bilgi.

ferman

Ferman

Osmanlı imparatorluğunda padişahın ağzından yazılmış emirlere “ferman” denir. Aslında “hatt-ı hümayun” lar gibi bizzat padişahın emri olmayıp onun adına Divan-ı Hümayun‘un yani hükümetin çıkarttığı emirnamelerdir.

Ferman; Osmanlılarda padişahın verdiği, uyulması gereken hükümleri içeren yazılı buyruk. Farsça emir, irade, buyruk anlamındaki sözcük, İslâmlık benimsendikten sonra İlhanlılar tarafından deyimleştirildi, daha sonra Osmanlılara geçti Selçuklular ve Memlûklarda aynı anlamda olan Arapça “tevki” deyimi kullanılmıştır.

Osmanlılarda “emr-i şerif” ya da daha yaygın olarak “ferman-ı humâyun” da denilirdi. Osmanlı devlet örgütünde hüküm, biti, misal, tevki, nişan, berat, menşur, yarlıg ve söz gibi sözcükler de aynı anlamda kullanıldı. Fermanlar yedi bölümden oluşurdu: Ferman ya da aynı anlamdaki sözcüğün anılması; buyruğun gönderildiği kişinin adının belirtilmesi; fermanın gönderiliş nedeni; ferman gönderilmesinde padişahın isteğinin o kişiye emredilmesi; yapılacak işin belirtilmesi; bu işin bitirilmesi için dilek; tarihin ve gönderildiği yerin adı. İlgili makama göre divan-ı hümayun kalemlerinden birinde yazılan fermanlar padişahın tuğrasıyla mühürlendikten sonra ya elden, ya da ulakla gönderilirdi.Tanzimat’tan sonra (1839) fermanın yerini “irade” aldı.

Bir fermanda şu özelliklerin mutlaka bulunması lazımdı:

Advertisement
  1. Bahis konusu emrin bir “ferman” olduğunun zikri,
  2. Fermanın gönderildiği kişinin adına, rütbesine göre hitap şekli,
  3. Fermanın yollama veya verilme sebebi,
  4. Bu yollama veya verilmenin padişahın iradesi olduğu,
  5. Yapılması emrolunan işin açık bir ifadeyle anlatılması,
  6. Verilen işin ne suretle yapılması istenildiği,
  7. Fermanın gönderilme tarihi,
  8. Gönderildiği yerin adı.

Fermanlarda Arap harflerinin Türkler’e mahsus şekillerinden olan “dîvanî” yazı kullanılırdı.

Ferman Nedir? Sözlük Anlamı

  • “Ferman” 1. Buyruk, emir
    2. Osmanlı Devleti’nde padişahın verdiği, uyulması gerekli hükümleri taşıyan yazılı buyruk, yarlık
    “İstanbul’dan çıkar padişahın fermanı / Gökte döner mızrağının yalmanı” – Halk türküsü
  • “ferman çıkarmak ”
    1. padişah tarafından herhangi bir konuda emir verilmek
    2. yetkili bir kimse tarafından buyruk verilmek
  • “ferman dinlememek ”
    yasa, kural, yol yöntem tanımamak
  • “ferman sizin ”
    “siz nasıl isterseniz öyle olsun” anlamında kullanılan bir söz
  • “ölüm fermanı ”
    Bir kimsenin öldürülmesini bildiren yazılı belge


Leave A Reply