Fikret Otyam kimdir? Kültür ve sanat hayatımızda önemli bir yeri olan ünlü ressam, gazeteci ve yazar Fikret Otyam’ın hayatı, eserleri ve başarıları.
1998 yılında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü alan Fikret Otyam, Anadolu’nun sevgilisiydi ve her fırsatta tasvir etmeye ve anlatmaya çalıştı. Ünlü Türk ressam, gazeteci ve yazar Fikret Otyam‘ın çalışmaları daima Anadolu halkından esinlenmiştir. Bir gazeteci olarak Anadolu halkının kaderini yazdı. Yerel halkın samimi anlarını kendi bakış açısından fotoğraflarken, cumhurbaşkanlığının önceki resmi konutu olan Çankaya Konağı gibi önemli yerlerin duvarlarını süsleyen resimlerinde birçok Anadolu unsurunu yansıtıyordu. İşte hikayesinin bu arkaik toprakta nasıl başladığı ve sanatının ruhuyla harmanlandığı hikayesi.
Fikret Otyam
Erken dönem
Fikret Otyam, 19 Aralık 1926’da Orta Anadolu’nun Aksaray ilçesinde doğdu. Altı kardeş arasında üçüncü oldu. Annesi Naciye Hanım ev hanımıydı, babası Vasıf Bey ise emekli olduktan sonra eczane işleten bir askerdi. Vasıf Bey, Türkiye’nin ikinci cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile Yemen’deki Osmanlı kampanyası ve Kurtuluş Savaşı gibi birçok savaş yaptı. Konya’daki İkinci Ordudan emekli oldu.
Fikret Otyam’ın iki kardeşi Nedim Vasıf ve Nusret Kemal de sanatçıydı. Nedim Vasıf besteci ve şefken Nusret Kemal şiir yazdı. Fikret Otyam ilk olarak Aksaray’da okudu. Ortaokuldaki Fransızca öğretmeni emekli bir asker Haşim Bey, resim ve fotoğraf sevgisine yol açan eski moda bir kamera hediye etti. Fikret Otyam’ın ağabeyi Nedim Vasıf ona fotoğraf tekniğini öğretti. Adana ilinden başkent Ankara’ya giderken öğle yemeği için yoldaşının Aksaray’daki evinde duran İsmet İnönü’nün fotoğrafını çektiğini hatırladı.
Ayrıca çizmeyi ve boyamayı, farklı yüzeyleri ve boyaları denemeyi severdi. Fikret Otyam lise için yatılı olarak Kayseri‘ye taşındı. Bu arada Aksaray Halkevi’nde ilk kişisel sergisini duvar boyası kullanarak kontrplak üzerine yaptığı resimlerle açtı. Fikret Otyam’ın lise eğitimi II. Dünya Savaşı nedeniyle sık sık kesildi. Kayseri ve Ankara’daki okullara devam etti ve o tarihte eğitim bakanlarından Hasan Ali Yücel’in oğlu, ünlü çevirmen ve şair olacak Can Yücel ile tanıştı ve onunla arkadaş oldu.
Foto muhabiri ve ressam
1940’larda Türk resim stillerini, doğayı farklı şekillerde çağdaş bir yorumla tasvir ederek etkileyen bir grup ressam olan Newcomers’a ait ünlü bir ressam Neşet Günal, daha sonra Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin resim bölümünde öğrenciydi. İstanbul, şimdi Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Fikret Otyam’a İstanbul’da sanat eğitimi alabileceğini söyledi.
Liseyi bitirdikten sonra Fikret Otyam İstanbul’a taşındı. 1945 yılında Güzel Sanatlar Akademisi’ne katıldı ve iki yıl İbrahim Çallı atölyesini takip etti. Ayrıca, Türkiye’deki folklorik resmin lideri Bedri Rahmi Eyüboğlu‘ndan eğitim aldı.
Fikret Otyam İstanbul’da gazeteci olarak hayatını kazanmaya başladı. Gazetecilik kariyerine, 1990’lı yıllara kadar Türk basınının merkezi olan eski Osmanlı hükümet binasına atıfta bulunan Babıali’deki Cihat Baban’ın Son Saat’i ve Ziyad Ebuzziya adlı bir gazetede başladı. Ayrıca 1950’lerde birçok ünlü yazarın kitap kapaklarını tasarladı. Fikret Otyam aynı dönemde foto muhabirlik gezilerine başladı. Gide Gide, Topraksızlar, Ha Bu Diyar ve Ey Samandağ Samandağ.
Fikret Otyam
Fikret Otyam, 1953 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünden mezun olduktan sonra ünlü çağdaş ve gerici karşıtlığı ve insani değerleri savunması ile ünlü ideolog Falih Rıfkı Atay’ın Dünya gazetesinde köşe yazarlığı ve genel yayın yönetmen yardımcılığı yaptı.
Fikret Otyam 1953’te evlendi ve kızı Elvan 1954’te doğdu. Daha sonra askerlik görevini Ankara’da resim öğretmenliği yaparak bitiirdi. Askerlik sonrası Ulus gazetesinde çalıştı. 2014 yılına kadar Son Saat, Ulus, Dünya ve Cumhuriyet’in de aralarında bulunduğu günlük gazetelerde 58 yıl gazetecilik yapmaya devam etti. Fikret Otyam, 1977’de ikinci kez evlendi ve Döne ve İrep adında iki kızı oldu.
Fikret Otyam çağdaş, laik, Atatürkçü, gerici karşıtı ve solcu bir yazardı. Namuslu, şerefli ve gurur kaynağımız olan gazetecilerden Abdi İpekçi’nin bir terör saldırısında öldürülmesinin ardından Fikret Otyam işini bırakmaya ve güneydeki sakin bir Antalya köyüne taşınmaya karar verdi.
Sakin bir yaşam
Antalya’dan 30 kilometre uzaklıktaki bir köyde bir yazlık inşa edilen Fikret Otyam, son gününe kadar eşi Filiz ile orada yaşadı. Aydınlık haftalık gazetesi için köşe yazıları yazmaya devam etmesine rağmen, gerçek tutkusu resim yapmaktı. Sanatı diğer ressamların ki kadar yüksek sayılmasa da, Anadolu köylülerinin resimlerini yapmaktan hoşlanıyordu. Tarzı akıl hocası Bedri Rahmi Eyüboğlu’na yakın. Resimleri ayrıca Turgut Zaim ve Namık İsmail gibi diğer folklorik sanatçıların etkilerini göstermektedir.
Geleneksel kıyafetler giyen kadınlar gibi Anadolu unsurları Fikret Otyam’ın resimlerinin temelini oluşturuyordu. Fikret Otyam’ın Antalya‘daki hayatı, ideolojik olarak meşgul olanın dinamizminden ziyade bir ülke sanatçının yaşamının huzurunu yansıtır. Seyahat kitaplarını yayınladı ve sanatsal temellere ve resimlere katıldı.
Öte yandan Fİkret Otyam, dezavantajlı bir grup olarak gördüğü Anadolu Alevileri’ne politik sempatisini gösterdi. Bazı resimleri Alevi köylüler için üzüntüsünü yansıtıyor. İç Anadolu’nun Nevşehir ilinin Hacıbektaş ilçesinde Aleviler için bir ritüel merkezi olan Cemevi’nin kurulmasına yardımcı oldu. Fikret Otyam, 9 Ağustos 2015’te 88 yaşında Antalya’da böbrek yetmezliğinden öldü ve vasiyeti üzerine Hacıbektaş Cemevi mezarlığına gömüldü.
