Fırtına çeşitleri nelerdir? Sıralı halde fırtına çeşitlerinin isimler ile birlikte haklarında kısa açıklamaların yer aldığı sayfamız.
Irak’ta Bir Kum Fırtınası
Kum Fırtınası :
Kum ve toz fırtınaları kurudur, yani bunlarla beraber yağış olmaz. Kum fırtınaları çöllerde olur. Şiddetli rüzgarlar kum taneciklerini beraber sürükler, uçururlar. Gündüzün çöllerin birdenbire ısınması sıcak havanın yükselmesine sebep olur. Bu sıcak havanın yerine hücum eden soğuk havanın meydana getirdiği rüzgar çöllerde sık sık kum fırtınalarına yol açar. Rüzgarların taşıdığı kumlar en küçük bir engelle karşılaşınca oraya yığılırlar. Çok geçmeden orada bir kum tepeciği meydana gelir. Bu tepeciklerin çöllerde sık sık yer değiştirdiği görülür. Fırtınalar çöllerin kumunu çöl sınırının ötesine de taşırlar. Bu yüzden, zamanla, çöllerin çevresindeki verimli topraklar kumlar altında kalmıştır. Çöllerde esen küçük bir rüzgar bile çok ince kum zerreleri taşır.
Kar Fırtınası
Toz Fırtınası :
Bazan kurak bir bölgenin üzerinden esen rüzgar buradan sürüklediği toz zerrelerini kilometrelerce uzağa taşır. Genel olarak, kurak mevsimlerde olan toz fırtınaları toprağın verimli üst tabakasını alıp götürmesi bakımından çok zararlıdır. 1930 yıllarındaki kuraklık sırasında ABD’nin güneybatı kesiminde birçok verimli toprak, toz fırtınaları yüzünden, işe yaramaz hale gelmişti. 1902’de Cezayir’de başlayan bir toz fırtınasının taşıdığı toz bulutlarının İngiltere’ye kadar geldiği tespit edilmiştir. Toz fırtınaları ormanı kalmamış, bitki örtüsü kaybolmuş yerlerde olur.
Kar Fırtınası (Tipi) :
Kar yağarken hafif bir rüzgarın esmesi yağan karları da beraber sürükler. Bazen, yeni yağmış, donmamış yumuşak karları sürükleyen rüzgarlar da kar fırtınasına yol açar. Barınak olmayan yerlerde kar fırtınasına yakalanmak yolcular için tehlikelidir. Boğulmaya bile neden olur. Bazı kar fırtınalarının yığdığı karlar kara ve demiryollarını kapatabilir.
Kasırga :
Kuvvetli fırtınalara, bilhassa çok hızlı esen rüzgarlara “kasırga” diyoruz. Bu çeşit fırtınalar ağaçların dallarını sökecek, çatılardan kiremitleri uçuracak kadar şiddetlidir. Ancak, genel kullanışı ile “kasırga” sözü daha çok, ekvatora yakın bölgelerde olan, döne döne yer değiştiren fırtınalar anlamına gelir.
Hortum Nasıl Oluşur?
Kiklon ve Hortumlar :
Kiklon fırtınaları, alelade fırtınaların aksine, çoğunlukla, binlerce kilometre karelik bir alanı kaplarlar. Bu fırtınalarda rüzgarlar bir alçak basınç merkezine doğru eser. Dünyanın dönüşü bu rüzgarlara etki yaptığı için akış yönleri helezonidir.
Bazan yanlış olarak “kiklon” denilen hortumlar, çoğunlukla bildiğimiz şimşekli fırtınalara yol açan şartlar çok şiddetli olduğu zaman meydana gelir. Bir noktadan hızla yukarı doğru yükselen havanın etrafından zıt yönlere esen rüzgar orada yukarı doğru yükselen bir çevriye yol açar. Merkezkaç kuvvet havayı merkezden ötelere doğru atar; bu, ortada bir alçak basınç noktası meydana getirir. Buradaki basınç normalin onda biri kadardır. İşte, bu alçak basınç noktası, üzerinden geçtiği yerlerde korkunç bir emme etkisi yapar. Evlerin çatıları uçar, mantarlar kendiliğinden şişelerden fırlar, pencereler dışarıya doğru patlar. Hortumun tam etrafındaki rüzgarın hızı saatte 480 km. yi bulur. Normal fırtınalarda rüzgarın ancak saatte 50-60 km. hızla estiği düşünülürse, bunun ne korkunç bir şey olduğu kolayca anlaşılır. Yalnız, bir hortumun genişliği birkaç yüz metreyi geçmez. Hortum denizde olursa havaya doğru bir su sütunu yükselir. Bu, gemiler için çok tehlikelidir.
Tayfunlar :
Tropik iklimlerde kiklon fırtınaları akılların alamayacağı kadar büyük bir kuvvet kazanır. Fırtınaların en yıkıcı olanı bunlardır. Bu fırtınalar daima açık denizde başlar, engin denizlere doğru ilerler. Bu arada adaları, yarımadaları da sıyırırlar, bazen karaya da girdikleri olur.
Atlas Okyanusu sularında meydana gelen bu tip kiklon fırtınalarına “kasırga”, Büyük Okyanus’un batısında olanlara da “tayfun” denir.
Kiklon kasırgaları karada ve denizde şiddetli hasarlara sebep olur. Bunların meydana getirdiği dalgalar bazen şehirleri basar, sayısız can kaybına yol açar. Kasırgalar daha çok, Atlas Okyanusu’nda, Afrika’nın batısında, bazıları da Meksika Körfezi veya Karayib Denizi’nde başlar. Büyük Okyanus’ta da Filipinler çevrelerinde olur.
