Fıtık nedir, nasıl ve neden meydana gelir? Fıtık nerelerde olur, belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır? Fıtık tedavisi hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Fıtık; İç organlardan birinin bulunduğu yerden ya biraz, ya da bütün bütün çıkıp ur gibi dışarı fırlamasına fıtık (kavlıç) denir. Bu duruma gelen organlar kendilerini örten çeperin, zarın aralığından, ya da yarığından, deliğinden dışarı çıkarlar. Birçok organların fırladıkları yere göre ayrı ayrı fıtıkları vardır.
Bağırsakların, daha başka karın organlarının kasıktan, erkeklik bezi torbalarından, göbekten, göbeküstü bölgeden fırlamaları en çok rastlanan fıtık çeşitleridir. Ayrıca, pek seyrek rastlanmakla birlikte beyin, akciğer, diyafram gibi çeşitli organlarda da fıtık olabilir.
Çocuklarda Fıtık
Bir yaşına kadar olan çocukların hemen hepsinde kasık fıtığı başlarsa da bunlar çabucak geçer, kendiliğinden iyi olur. Bu gibi fıtıklar ancak ağlama, öksürme gibi sebeplerle meydana çıkınca fark edilir, kısa bir süre fıtık bağı kullanmakla bozukluğun önü alınır. Bunlar çocukta doğum öncesi yaradılışın kolaylaştırdığı özelliklerdendir. Çocuklarda kasıktaki büküntünün üstünde olan, öteki fıtıklardan daha sık rastlanan asıl kasık fıtığı birçoklarında hem sağda, hem solda olur. Bu gibi fıtıklar çeperlerdeki doğal deliklerin halkalarının gevşekliğinden ileri gelir. Kasık büküntüsünün altındaki oyluk fıtığı daha az, kasık fıtığının ancak
onda biri kadar seyrek olarak görülür.
Çocukluktan sonraki fıtıklar, daha çok, 20 yaşlarında belirir. Bunların çoğu delikanlıların askerlik muayenelerinde anlaşılır. Fıtık askerliğe engel olabilirse de, kanunlara göre, fıtıklılar parasız olarak ameliyat edilir, iyi olduktan sonra askerliklerini yaparlar.
Erkekler Daha Çok Fıtık Olur
Erkekler, gördükleri işler, bu işlerdeki zorlamalar dolayısıyla, kadınlardan daha çok fıtık olurlar.
Yapılan incelemelere göre erkeklerin %30’u fıtık olur. Bu arada, iri yapılı, karın bölgeleri uzun kimseler fıtığa ötekilerden daha çok uğrarlar. Kadınlarda, daha çok, göbek fıtığı görülür. Göbekiçi halkasından dışarı çıkarak deri altında beliren bu fıtığa şişman kadınlarda hemen hemen küçük çocuklardaki fıtık kadar sık rastlanır. Göbeküstü fıtığı karın boşluğu ile göğüs boşluğunu birbirinden ayıran diyaframda damarlarla sinirlerin geçmesi için bulunan 2 santimlik aralıktan ya karın zarının (peritonun), ya da bağırsakların dışarı fırlamasından ileri gelir.
Fıtık Neden Olur?
Fıtığın başlıca sebebi, bünye bakımından karın çeperi kaslarının zayıflığıdır. Bu durum fıtığa zemin hazırlar, bazı hareketler de fıtığı meydana getirir. Ağır yük kaldırmak, ağır beden hareketleri yapmak, boğmaca gibi şiddetli öksürüklerde karna gelen basınç bu sebeplerin başlıcalarıdır. Süreğen kabızlık dolayısıyla devamlı ıkınma sonunda da fıtık olabilir. Şişmanlık sonucu kasların gevşeyip kuvvetini kaybetmesi, fazla zayıflık sonucu kasların kuvvetsiz düşmesi de fıtığa yol açabilir.
Bu noktalar daima gözönünde bulundurulmalı, vücudu zorlayıcı hareketlerden sakınmalıdır. Fıtığı hazırlayıcı sebepler vücut zorlanmadıkça, çoğunlukla bir tehlike göstermezse de, ıkınma, zorlanma, ağır kaldırma gibi hareketler üzerine fıtık kolayca ortaya çıkabilir.
Kaynak: pexels.com
Fıtığın Belirtileri ve Tedavisi
Fıtık kendini kusmalarla, karın ağrıları ile, mide, barsak bozuklukları ile belli eder. Tehlikeli duruma girmiş olan bir fıtık kasıkta şiddetli ağrılarla, koparırcasına sancılarla başlar. Bu ağrılar çabucak bütün karna yayılır, bulantılar, kusmalar bir türlü durmaz. Önceleri mideden gelen kusmuklar sonraları safra, daha sonra dışkı olarak çıkar, çok kötü kokar. Karın sert, şişkin, hasta halsiz, bitkindir. Kele kusmada dışkı gelince fıtık çok tehlikeli durum almış demektir.
Boğulmamış, iltihaplanmamış fıtıklar ağrısızdır, deride bir renk değişikliği de yoktur.
Bağırsak fıtıkları küçükse, geri itilerek, kasık bağı ile bastırılarak tedavi edilebilir; büyükseler ameliyata başvurmak gerekir. Hattâ, kasık bağları ile tedavi usulü son yıllarda bırakılmış gibidir, küçük, büyük bütün fıtıkların ameliyatla tedavisi daha uygun görülüyor. Karın içi barsak fıtıkları, beyin fıtığı, akciğer fıtığı, diyafram fıtığı ancak ameliyatla tedavi edilebilir.
Genel olarak, bütün fıtıklar, bağırsak tıkanmaları, fıtık boğulması yaparsa tehlikeli olurlar. Bunun için, gecikmeden ameliyat edilmelidirler; yoksa, bu sıkışan parçaların kangren olması ölüme kadar yol açabilir.
Sıkışıp boğulmaya uğramamış fıtıklar sindirim bozuklukları, sancılar dışında zararsız kalabilirse de, ileride, her hangi bir sebepten dolayı tehlikeli bir duruma yol açabilir. Bunun için, fıtığın her şeklinde derhal tedavisine geçilmelidir.
Fıtık tedavisinde kasık bağı ancak bazı durumlarda, hekim salık verirse kullanılmalı, nasıl kullanılacağını da bu işte bilgisi olan uzman bir kimse göstermelidir. Bu arada, ancak fıtık eski yerine itildikten sonra bağ konulmalı, bu bağın basıncı fıtığı ezmemelidir. Öte yandan, kasık bağları deride zararlı etkiler, iltihaplar yapabilir. Bunun için, hekim lüzum göstermedikçe kasık bağı kullanmamalıdır.
Kısaca Fıtık Nedir? – Kaynak 2
Vücudumuzda iç organlardan bir parçanın, daha çok bir bağırsak kısmının, karın çeperini geçip deri altında ur gibi şişkinlik meydana getirmesine “fıtık” (kavlıç) denir.
Fıtıklar, en ziyade kasıkta, göbekte, makat yakınında, karın boşluğunu göğüs boşluğundan ayıran etten perdede (diyaframda), belkemiğinde meydana gelir. Bazı fıtıklar elle bastırılınca içeriye kaçarlar. Bazılarında ise fıtık içeriye kolaylıkla itilemez. Bazen, bilhassa küçük olduğu zaman, fıtık dışarı çıktıktan sonra şişer, deliğin darlığından dolayı boğulmuş bir hal alır. O zaman karında veya fıtığın bulunduğu yerde şiddetli ağrılar, bulantılar, kusmalar olur, derhal ameliyat edilmezse fıtık kangren olup hastayı ölüme götürür. Bu bakımdan, ufak fıtıklar çok tehlikelidir.
Fıtıkların rahatsızlık vermesini önlemek için bu şişkinlikleri içeri itip o şekilde tutacak özel bağlar kullanılır. “Kasık bağı“, “fıtık bağı” denilen bu bağlar her zaman faydalı olmaz. En iyi çare ameliyat olmaktır.
