Fiziksel olay nedir, nasıl gerçekleşir? Fiziksel olaylara örnekler, çeşitleri ve fiziksel olayların özellikleri hakkında bilgi.
Bardağın kırılması fiziksel olaydır
Fiziksel Olay Nedir?
Bir olayın “fiziksel olay” tarifi içine girmesi için olay sırasında geçen değişmelerin atomdan daha küçük mertebeye inmemesi gereklidir; yani, fiziksel bir değişmede atom parçalanması yoktur. Olay sırasında olaya konu olan bütün cisimler çeşitli şekilde değişikliğe uğrayabilir veya parçalanabilirler. Fakat hiçbir zaman temel özelliklerini kaybetmez, başka bir cisim haline gelmezler.
Suyun Buharlaşması Bir Fiziksel Olaydır
Fiziksel olaya bir örnek olmak üzere suyun ısıtılmasını alabiliriz. Bilindiği gibi su 100 santigrad derecesine kadar ısıtılırsa kaynar ve buhar haline geçer. Dış görünüş bakımından su şekil değiştirmiştir. Fakat bu sadece suyun “sıvı” halinden “gaz” haline geçmesinden ibarettir, atom mertebesinde bir değişme olmamıştır. Su molekülü ile, subuharının molekülü aynı yapıdadır. Gerçekten de, su buharını soğutursak yeniden su halini alır. Demek ki suyun ısıtılarak buhar haline sokulması bir fiziksel olaydır.
Kimyasal Olaydan Farkı
Bir su molekülünde iki hidrojen molekülü, bir oksijen molekülü vardır. İkinci bir deneyde çeşitli işlemlerden sonra su molekülünün hidrojeni ile oksijenini ayırdığımızı düşünelim. Bu artık fiziksel bir olay değil, kimyasal bir olaydır. Çünkü su özelliği ortadan kalkmış ve onun yerine oksijenle hidrojen ortaya çıkmıştır.
Böylece, olayın fiziksel veya kimyasal olmasına göre fizikle kimya birbirinden ayrılır. Bununla birlikte, gene de fizikle kimya birbirine yakın, hatta bazı yerlerde ortak inceleme alanları gösteren iki bilim dalıdır. Hele son zamanlarda atom yapısı üzerinde yapılan son araştırmalar bu iki bilim dalını yeniden birbirine yaklaştırmıştır.
Buraya kadar anlatılanlara dayanarak fizik için şu tarifi verebiliriz:
Fizik, bütün cisimlerin şeklini, bulunduğu yeri, fiziksel özeliklerini, fiziksel değişmelerini inceler; bu değişmelerin sebeplerini araştırır; sebeplerle sonuçlar arasındaki bağıntıları ortaya koymaya çalışır.
Fiziksel ve Kimyasal Değişimler
Yemek tuzu (NaCl) saf suda çözünürse, gözle görülmez hale gelir. Homojen karışım (Çözelti) oluşur.
Çözeltinin suyu buharlaştırılırsa, geriye yemek tuzu kalır. Elde edilen yemek tuzu başlangıçtaki tuzdan farksızdır. (Yapısında herhangi bir değişiklik olmamıştır).
Su ısıtılırsa su buharı, soğutulursa buz (Katı) haline geçer. Su buharı yoğunlaştırılırsa, buz eritilirse yine başlangıçtaki su elde edilmiş olur. Verilen örneklerde olduğu gibi bir madde için; çözünme, hal değiştirme, şekil değiştirme vb. değişmelere FİZİKSEL DEĞİŞME DENİR.
- ► FİZİKSEL DEĞİŞMEDE Atom, molekül gibi tanecikler aynı kalır. Maddenin yapısında bir değişiklik olmaz.
- ► Su molekülü 2 Hidrojen, 1 Oksijen atomundan oluşur (H2O).
- Buz → Su → Su buharı hallerinde su molekülleri aynı kalır. (FORMÜLÜ DEĞİŞMEZ.)
- Fiziksel değişimde sadece su moleküllerinin birbirine göre durumları değişmektedir.
- Maddelerin birbiriyle etkileşerek yeni özellikte madde oluşturmaları olayına KİMYASAL DEĞİŞME DENİR.
- ► Kimyasal değişme ancak kimyasal tepkime sonucu olur.
ÖRNEK:
1) Kömür (C), Oksijen gazıyla tepkimeye girerse (Tam yanma sonucu) karbondioksit gazı (CO2) oluşur. Kömür, karbon (C) atomlarından oluştuğu halde, karbondioksit gazı ise bir karbon (C) ve 2 oksijen (O) atomundan oluşmuş moleküllerdir. Karbondioksit molekülleri, karbon ve oksijen atomlarından yapı olarak farklıdır.
2) Su elektroliz edilirse;
tepkimesine göre hidrojen ve oksijen gazlan elde edilir. Oluşan gazlar sudan farklı özellik gösterirler.
- ► Fiziksel ve kimyasal değişmeler sırasında enerji değişimi olur.
- ► Kimyasal değişmelerdeki enerji değişimi fiziksel değişmelerdekine göre daha fazladır.
