Floresans Olayı Nedir, Nasıl Oluşur? Floresan Madde, Fosforesans Nedir?

0
Advertisement

Floresans nedir? Floresans olayı nasıl olur? Floresans özellikleri, Floresans ampül hakkında bilgilerin yer aldığı sayfamız.

Floresans;

Bazı özel bileşikler üzerine gelen belirli dalga boyunda olan ışınlar bu bileşikler üzerinden dalga boyu başka olan ışınlar halinde yansırlar. Bu olaya Floresans olayı denir. Bu olayı meydana getiren maddelere de Floresan madde adı verilir.

Kristal halindeki birçok cisimleri elektron veya alfa tanecikleriyle bombardıman edersek veya bu kristaller üzerine ultraviyole, X ışınları gönderirsek cisimlerin parıldadıklarını görürüz. Bu durum ışınlar kesildikten sonra ela devam ederse fosforesans olayı adını alır.

fosforesans

fosforesans – Kaynak: pxhere.com

Flüoresans ışınlarının dalga boyları daima kendilerini meydana getiren ışınların dalga boylarından büyüktür. Meselâ bazı beyaz bezlere sarı ışın düşürürsek kırmızı ışın meydana gelebilir, yeşil ışına elimizi tutarsak sarı renk görülebilir.

Fotoelektrik olayında bir metal üzerine düşürülen ışık fotonu bir elektron tarafından alınarak kendisine eşit kuvvette tekrar atılır. X ışınları olayında da bu görülür. Flüoresans olayında ise durum değişiktir. Bu olayda fotonun kuvveti yok edilemez, daha az tekrarlanan bir ışınım (radyasyon) haline geçer, gözümüze görünür.

Einstein’in Kuantum Teorisinde açıklanan bu olayı bir örnekle gösterelim: Biri büyük, biri küçük iki bilârdo topundan küçüğünü büyük topa çarptıralım, çarpma etkisiyle büyük top biraz hareket ederken küçük lop da eskisinden daha az bir hızla ters yönde yansır. Foton küçük top olarak alınırsa, büyük top olan elektrona çarpınca kuvvetinin bir kısmını elektronu hareket ettirmeye harcarken kendi gücü de azalır. Bu azalma yavaşlayan bir ışınım şeklinde görülür. Bu teoriyle flüoresans olayı açıklanmıştır. Floresans olayı yardımı ile bugün X ışınları gibi görünmeyen ışınları göstermek mümkün olmuştur.

Advertisement

Yağlar ve birçok petrol bileşikleri mavi Floresans renk verirler. Yaprak yeşili olan klorofil kırmızı; esmer turuncu renkli fluoressein adlı bileşik de yeşil ışık vererek yayar. Bu özelliklerden faydalanılarak Floresan lâmbalar yapılmıştır.

Floresan Ampul

Çeşitli renklerde veya gündüz ışığına yakın renkte ışık veren ampuldür. Bir cam tüpün iç yüzüne flüoresan bir bileşik sürülür. Tüpün iki ucunda da madenden yapılmış birer elektrot vardır. Bu elektrotların bir ucu elektrik kaynağına, bir ucu da starter denen otomatik bir anahtara bağlıdır. Verilen gerilimle başlangıçta açık olan starter kapanır. Akım bir elektrottan, starterden sonra da öteki elektrottan geçerek devresini tamamlar.

floresan

Kaynak: pixabay.com

Elektrotlar geçen akımın etkisiyle yeter derecede ısınınca elektron yanmaya başlar. Bu sırada starter de kendiliğinden açılır, tüpün İçinde iki elektrot arasında bir deşarj doğar. Bu deşarj ışığı içindeki ultraviyole ışınlar tüpün çeperlerindeki Floresan maddeyi uyarır. Böylece bir Floresans olayı meydana gelir.

Tüpe sürülen Floresan cismin yapısına göre değişik renkte ışık elde edilir. Mavi ışık için kalsiyum tungstat, mavi-beyaz ışık için magnezyum tungstat, yeşil ışık için çinko silikat, pembe ışık için de kadmiyum borat kullanılır. Tüpün içinde argon gazı ile civa buharı vardır. Bu maddelerin hemen hepsi zehirli olduğu için, bu gibi lâmbalar kırılınca dikkatli davranmak gerekir.

Flüoresan ampuller, yardımcı donanımlarıyla birlikte hazırlanırlar. Gerilim kaynağından önce balast denen bir araç bağlanır. Balast, tüpün içindeki akımın sonsuz olarak artmasını Önler. Balastlar 110 veya 220 voltluk, ampuller ise genel olarak 110 voltluk olarak yapılırlar. Floresan ampuller alternatif akımla çalışırlar. Doğru akımla çalışmaları için özel bağlantılar gerekmektedir.

Advertisement


Leave A Reply