Folik asit nedir? Folik asitin insan vücudundaki görevi, eksikliği durumunda ortaya çıkan şikayetler, yetersizlik belirtileri ve ihtiyaç miktarı hakkında bilgi.
Folik Asit Yetersizliği
Folik Asit; Latince “foluim” yaprak sözcüğünden alınmıştır. Folik asit bazı çalışmalarında B12 vitamini ile yakından ilişkilidir. Örneğin, B12 ile birlikte vücuda oksijen taşıyan kırmızı hücrelerde görevleri vardır.
Folik asit, B12 vitamini ile birlikte sağlıklı sinir sisteminin devamlılığı için gereklidir. Ayrıca beyin fonksiyonu için önemli olan belirli organizma kimyasını oluşturmakta katkısı vardır. Folik asit RNA-DNA nın oluşumu için gereklidir.
Folik asit ince bağırsakların başlangıcında emilir oradan da uzun süre depolanabileceği karaciğere gider.
Günlük Gereksinim: Yetişkinlerde 2 mikrogramdır.
Folik Asidin Yetersizlik Belirtileri
Folik asidin eksikliği megaloblâstik (megaloblâstic anemia) anemiye neden olur. Bu durumda kırmızı kan hücrelerinin büyüklük ve biçimleri bozulur.
onların yaşama süreçleri normal kan hücrelerinden çok daha kısadır. Kırmızı kan hücrelerinin sayısı azalır.
Bir kısım kan hücresi tam uygun şekle gelmeden kana karışır. Bu durumda kemik iliğinin çalışması hızlanır (Kan kemik iliğinde yapılmaktadır.). Gelişmemiş toplumlardaki küçük çocuklarda ve hamilelerde çok görülür.
Megaloblâstik anemi belirtileri şunlardır:
- a. Huzursuzluk
- b. Uyuşukluk
- c. Yorgunluk
- d. Nefes darlığı
- e. Renk solukluğu
- f. Zihinsel rahatsızlıklar, unutkanlık ve şaşkınlık.
Aneminin B12 yetersizliğinden mi yoksa folik asit yetersizliğinden mi olduğu çok önemlidir. Çünkü her ne kadar aşırı doz folik asit kanın normale dönmesini sağlayabilirse de bu sinir uçlarının daha fazla bozulmasını gizleyebilir. Sinir uçlarının bozulması B12 vitamini yetersizliğinin özelliğidir.
Bebeklik döneminin başında çabuk büyüme söz konusu olduğu için folik asit çok önemlidir.
Yiyeceklerde devamlı yanlış pişirme yöntemleri uygulanması folik asit yetersizliğine yol açar. Ayrıca devamlı ince bağırsak rahatsızlığı olanlarda da eksiklik vardır. Bilinçsizce ilâç almak, karaciğer hastalıkları, B12 vitamini eksikliği, troid bezindeki aksaklıklar, C vitamini yetersizliği de folik asit yetersizliğine neden olan etkenlerdir. Folik asit, şizofreni vb. hastalıkların tedavisinde kullanılagelmiştir.
Folik asit eksikliğinin sebepleri nelerdir?
Kan bozukluğu durumu : Talasemi hastalığı ve orak hücre hastalığı gibi hastalıkların yaşanması, metabolizmada kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarların) azalmasına yol açmaktadır. Bu gibi durumlarda da normal seviyelerde bünyeye alınan folik asit vitamini yetersiz gelebilmektedir.
Hamilelik durumu : Hamileliğin yaşandığı süreçlerde hamile kadınların vücutlarına aldıkları folik asit vitamini, direkt olarak bebeğin gelişimine gitmektedir ve hamile kadının kendi metabolizması için gerekli olan folik asit miktarında yetersizlikler yaşanmaktadır. Özellikle hamilelik sürecinin ilerleyen zamanlarında bu durum annede ve bebekte muhtemel bir folik asit durumu eksikliği yaratabilmektedir.
Bazı ilaçların kullanımı : Bir takım mide ilaçlarının içeriği bünyede folik asit vitaminiyle etkileşime girerek bağırsaklarda bu vitaminin emilimini zorlaştırmaktadır. Bu yüzden özellikle folik asit eksikliği yaşayan bireyler için kullanılan ilaçların prospektüsünü okumadan bu ilaçların kullanılmaması önerilmektedir.
İnce bağırsakta yaşanan sorunlar : Crohn adı verilen hastalık ve çölyak hastalığı gibi hastalıklar bünyede ince bağırsağın yerine getirmesi gereken emilimin azalmasına sebep olmaktadır. Bu azalma durumu yüzünden de vücutta folik asit eksikliği meydana gelmektedir.
Folik asit vitamini içeren yiyeceklerle yetersiz beslenme : Metabolizmada folik asit vitamini eksikliği yaşanmasının en büyük ve başlıca sebebi yetersiz folik asit beslenmesidir. Özellikle çok fazla alkol tüketen kişilerde ve yetersiz beslenme yaşayan yaşlılarda bu durum daha fazla görülmektedir.
