Ülkeler Rehberi Fransa – Fransa ile ilgili bilgi, başkenti, ekonomisi, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi
Fransa Hakkında Bilgi
FRANSA;
Yüzölçümü: 547.026 kilometrekare.
Başkenti: Paris.
Dil: Fransızca.
Din: Hristiyan (% 81 Katolik), Müslüman (3 milyon), Musevi, Ortodoks.
Para birimi: 1 Fransız frangı =100 santim.
Başlıca kentleri: Lyon, Marsilya, Lille, Bordeaux, Toulouse, Nantes, Nice, Toulon, Grenoble, Brest, Dijon, Le Mans, Angers, Clermont-Ferrand, Limoges, Amiens, Nimes, Tours.
Batı Avrupa’da devlettir. Kuzeyden Manş Denizi, batıdan Atlas Okyanusu, güneyden Akdeniz, kuzeydoğudan Belçika, doğudan Almanya ve İsviçre, güneydoğudan İtalya, güneybatıdan İspanya ile çevrelenir.
Yüzey Şekilleri;
Kuzeydoğuda Belçika ve Almanya’nın bir bölümüyle olan kesimi dışında, sınırları doğal engellerle belirlenen Fransa’nın, batıda Biscay Körfezi, Atlas Okyanusu ve Akdeniz’e kıyısı vardır. İspanya ile olan sınırı Pireneler, İtalya sınırı Avrupa’nın en önemli dağ kütlesi olan Alpler ile belirlenirken, İsviçre’den Jura, Almanya’nın güney kesiminden de Voilar ile ayrılır. Ülkenin yükseltisi, güneyde ve doğuda artar. Kuzeydoğudan güneybatıya doğru çekilecek bir çizgi, bu yükselti özelliğine göre, ülkeyi iki bölgeye ayırır: Çizginin üst kesiminde kalan alçak yaylalar, kıyı ovaları, alt kesiminde yer alan farklı yükseltideki tepeler, dağlık alanlar. Bu kesimdeki dağlık görünüm, Akdeniz kıyısındaki oldukça dar bir düzlük şeridin yanı sıra Almanya sınırından başlayıp batıya doğru bir eğri çizerek Pireneler‘e kadar uzanan bir çöküntü alanıyla kesintiye uğrar.
Jeolojik olarak incelendiğinde, ülkede üç farklı yüzey yapısı gözlenir; Masif Santral, Armorikan Masifi gibi kalıntıları; Paris Havzası, Akitanya Havzası, Batı düzlükleriyle örneklenen ovalar; güney, güneydoğuda Pireneler, Alpler ile örneklenen geç, parçalanmış dağlarla bunlar arasında uzanan dar vadiler. 90 bin kilometrekarelik alanıyla ülkenin 1/6’sını kaplayan Masif Santral, zamanımızdan 345-225 milyon yıl öncesine rastlayan Hersinyen dönemde ortaya çıkmış dev bir kütledir. Sert granit değişim kayalarından oluşmuştur. Güneyde Carcasson Çöküntüsü ile Pireneler’den, doğuda Rhone Vadisi ile Alpler’den ayrılır, Morvan Dağları ile Almanya sınırındaki Vojlar’a bağlanır.
Büyüklüğü nedeniyle yapısal açıdan kendi içinde dört bölüme ayrılır. Kuzeybatı bölümü, doğuya doğru basamaklar biçiminde 1.000 m’ye kadar yükselir, volkanik Auvergne Dağları’nda son bulur. Orta bölüm Masifin yüksek noktası Puy de Sancy’yi (1.885 m), hemen ardından ikinci sırayı alan Puy de Dome’u (1.464 m) içerir. Güney bölümü kalkerden oluşmuş, derin yar ve kanyonlarla parçalanmış bir yayladır. Masifin öteki kesimleri pek çok ırmağa kaynaklık etmesine karşın, güney bölümü kıraçlığıyla özellik kazanır. Morvan-Montagnes-Noires arasında kalan doğu bölümü genellikle ağaçlıktır.
İkinci büyük yaşlı kütle olan Masif Armorikan, gerek kaya yapısı, gerek oluşum dönemi açısından Masif Santral ile benzerlik gösterir. Kuzeybatıda Bretagne Yarımadasının içlerine kadar sokulurken, doğuda Normandiya, güneyde de Vendee’ye kadar uzanır. En yüksek noktası Collines des Perche’dir (417 m). Ardenler ve Vojlar, ülkenin doğusunda yer alan yaşlı kütlelerdir.
Ardenler’in geniş bir bölümü, Belçika ve Almanya içlerine uzanır.
Kıvrılmış tortul kayalardan oluşan Ardenler (ortalama yükseltisi 650 m), Meuse ve Sambre ırmaklarının açtığı derin vadilerle parçalanmış durumdadır. Alsace Ovası’nın batısında yükselen Vojlar (en yüksek noktası, güney kesiminde 1.424 m ile Mt. Guebwiller) sık ormanlarla kaplıdır. Fransa’daki düzlüklerin büyük bir bölümünü içeren Paris Havzası, Artois, Ardenler, Vojlar ve Burgundi yaylaları; Morvan Dağları, Normandiya tepelikleriyle çevrelenmiştir. Lire Vadisi ile Paris arasında yer alan Beauce, Seine Irmağı’nın kuzeyinde Brie, Valois Soissonnais, Vexin, verimli ovaların başlıcalarıdır.
Havzanın doğu ve güneydoğu kesimleri, “cuesta” olarak bilinen, katı ve yumuşak toprak katmanlarının birbirini izlemesiyle oluşan özel bir yüzey yapısı gösterir. Batıda Armorikan Masifi ile birleşen havza, güneybatıya doğru Loire Irmağı boyunca verimli ovalarıyla sürer. İkinci büyük düzlük olan Akitanya Havzası, güneyde Pireneler, doğu, kuzeydoğuda Masif Santral’in eğimli yamaçlarıyla çevrelenir. Atlas Okyanusu kıyısı oldukça düz ve alçaktır. “Landes” olarak bilinen bu kıyı geniş kumluklarla kaplıdır; daha önce bataklık durumunda olan geniş bir yerey parçası ağaçlandırılarak yeniden kazanılmıştır.
İspanya sınırında 450 km boyunca uzanan Pireneler, Alpin dağ hareketleriyle gençleşip yükselen bir hersinyen oluşumdur. 18 km’ye ulaşan en geniş yeri, orta kesimine rastlar; Pirenelerin en yüksek noktası Pico de Aneto (3.404 m) da bu bölümde kalmasına karşın, İspanya sınırları içindedir. Atlas Okyanusu’nun ılıman etkisi altındaki Batı Pireneler, geniş çayırlık ve sık çalılıklarla; Orta Pireneler’in kar ve buzla örtülü doruklarının etekleri kayın ve köknar ormanlarıyla kaplıdır. Pireneler’in Akdeniz ikliminin etkisindeki batı bölümünün yamaçlarında zeytin ve üzüm bağları, yükseklerde seyrek ağaçlıklar göze çarpar. Alp Dağları’nın ancak bir bölümü Fransa sınırları içindedir. Avrupa’nın en yüksek noktası olan Mont Blanc (4.810 m), Fransız Alpleri üzerindedir. Fransız Alpleri; Kıyı Alpleri, Provence Alpleri, Duphine Alpleri, Savoie Alpleri biçiminde sıralanır. Kıyıdan başlayarak yükselen bu kütleler, Mont Blanc’da doruğa varırlar. Kıtadaki en büyük sürekli kar ve buzul kütlesi doruk ve çevresindedir. Bazı buzullar da hâlâ hareket halindedir.
Pireneler gibi doğal bir engel oluşturan Alpler’in kuzey kesiminde bir çöküntü alanının varlığı, buradan geçişi kolaylaştırır.
Fransa’da, tek başına birer ırmak olabilecek büyüklükteki suların birleşmesiyle geniş su sistemleri oluşmuştur: Ren, Seine, Loire, Garonne, Rhone. Ayrıca, bu sistemler dışında kalan çok sayıda ırmak da vardır. Tuna’dan sonra Avrupa’nın ikinci uzun ırmağı olan Rahine’in 200 km’lik bölümü Fransa’ dadır. (160 km’si Almanya sınırını oluşturur); ırmağın iki önemli kolu Meuse ve Moselle, Paris Havzası’nı akaçlar. Paris Havzası’nda Langres Yaylası’ndan doğan, Manş Denizi’ne dökülen Seine’in (776 km) akışı doğal olarak çok düzenli olduğundan ulaşıma elverişlidir.
Yine Paris Havzası’n-dan doğan Aube, Marne, Ouse ile Masif Santral’ın kuzeyinden doğan Yonne, Seine ile birleşerek geniş bir ağ oluştururlar. Fransa’nın en uzun ırmağı olan Loire (1.020 km), Masif Santral’de Gerbier de Jonc Dağı’ndan doğar, önce kuzeye, sonra batıya yönelerek, bu haliçle Atlas Okyanusu’na dökülür. Ulaşımı oldukça sınırlıdır. Garonne (575 km), Pireneler’in İspanya sınırı içinde kalan orta bölümünden doğar, Akitanya Havzası içinde akarak büyük bir haliçle Atlas Okyanusu’na dökülür.
Başlıca kolları olan Tarn, Lot ve Dordogne, Masif Santral’den kaynaklanırlar. Kollarıyla birlikte tüm Garonne sistemi, tehlikeli akıntıları nedeniyle ulaşıma uygun değildir. Cenevre (Leman) Gölü’nden çıkan, Fransa sınırları içinde akarak bir deltayla Akdeniz’e dökülen Vojlar’dan çıkan Saone, İsere, Drome, Durence olan Rhone’un (813 km) akışı, bulunduğu bölgeye ve mevsimlere göre çok farklılık gösterir. Rhine’e bir kanalla bağlanan ırmağın üzerinde birçok baraj kurularak hem hidroelektrik enerji eldesine, hem de sulamaya elverişli kılınmakla birlikte, ağır tonajlı teknelerin ulaşımına yine de uygun değildir. Fransa’da çok sayıda göl bulunmasına karşın bunlar çok küçüktür. Ülkenin en büyük gölü, İsveçre ile paylaştığı Cenevre’dir (% 40’ı Fransa’da).
İklim Bitki Örtüsü ve Hayvanlar;
Fransa, kuzey kutbuyla ekvator arasında orta yere rastlayan konumuyla genelde ılıman kuşak içinde yer alır. Ancak, yereyin yükseltisi, denize olan uzaklığı birbirinden değişik iklim bölgeleri ortaya çıkarır. Eski çağlarda hemen tüm düzlük ve yamaçları kaplayan orman örtüsü çok uzun süredir toprağın insanlarca işlenmesi sonucu, ülke alanının 1/5’i oranına inmiştir. Fransa’nın Akdeniz ve Atlas Okyanusu kıyıları, denizin ılımanlaştırıcı etkisi altındayken iki kıyı arasında kalan alanın genişliği nedeniyle iç kesimler ve doğudaki yükseltiler kara iklimi etkisindedir. Yereyin geniş düzlükler biçiminde olduğu Batı Fransa’da yıllık ortalama sıcaklık 11°C dolayındadır.
Buna karşılık gerek yoğun nem, gerekse batı rüzgârları nedeniyle, Bretagne Yarımadası’nda günlük sıcaklık değişiklikleri çok belirgindir. Bitki örtüsü de, yılın 200 gününe dağılan yağışlara bağlı olarak gür otlaklar ve fundalıklarla yamaçlarda sık ormanlıklardan oluşur. Bu ormanlarda en çok görülen ağaç türü meşedir. Bölgenin iklimi, Manş Denizi ve Kuzey Denizi kıyısına gidildikçe serinlerken güneye doğru yazla kış arasındaki sıcaklık ayrılığı büyür. Paris Havzası’nda yıllık sıcaklık ortalaması çok yükselerek 12°C’ye varır. Güneybatıya inildikçe yazların daha sıcak ve kurak olduğu yarı tropikale yakın bir iklime geçilir. Yağış en çok sonbahar ve kışın düşer.
Doğal bitki örtüsü; çam türleri dikenli çalılardan oluşurken, insan ürünü bağlara ve zeytinliklere de sık sık rastlanır.
Ülkenin iç ve doğu kesimlerinde genellikle kara iklimi görülmekle birlikte, Okyanus etkisinin ulaştığı alçak bölgelerde kışın sıcaklık sıfırın altına düşmez. Masif Santral’ın yüksek kesimleriyle Alp yöresinde kış mevsiminde kar haftalarca yerde kalır. Buraların bitki örtüsü kayın ormanlarıdır. Kışları sıcaklığın ortalama 8°C olduğu güneyde, Akdeniz iklimi, Rhone Vadisi içlerine kadar etkisini duyurur. Kurak geçen yaz aylarına karşılık güz ve bahar aylarında, 850 mm’yi aşan yoğun yağış görülür. Egemen bitki örtüsü maki, Doğu Pireneler, Kıyı Alpleri’nin yukarı yamaçları zeytinlik ve bağlıktır.
Hayvan türleri, Batı Avrupa faunasından çok az değişiklikler gösterir. Dağlarda bozayı, dağsıçanı, dağtavşanı, dağfaresi; ormanlarda karaca, yaban-domuzu, sansar, tilki, gelincik, samur, çakal, sincap, oklukirpi, tavşan, kurt; su kenarlarında susamuru, kunduz, porsuk; ırmaklarda alabalık; Akdeniz kıyılarında İstakoz, karides, kerevit gibi kabuklular ve çeşitli ötücü, yırtıcı kuşlar.
Ekonomisi;
Tarım.
Toplam 55 milyon hektar alanın 18 milyon hektarı tarıma elverişli topraklar, 12.3 milyon hektarını otlaklar, 1.3 milyon hektarını bağlar, 14.6 milyon hektarını ormanlar, 8.8 milyon hektarını kıraç topraklar oluşturur. Buğday, arpa, şekerpancarı, mısır, patates, yulaf. Tarihsel önem taşıyan bağların, yaklaşık yarısı Akdeniz kıyısında yer alır. En kaliteli şarap yapımında Bourdeaux ve Bourgogne ilk sıraları alır. Meyve (yumuşak, taş çekirdekli, sert kabuklu, turunçgil, üzümsü meyveler) üretimi de önemlidir. Ayrıca, tıbbi bitkilerle özel parfüm bitkileri de yetiştirilir (turunç ağacı, gül, yasemin, menekşe, nane ve lavanta).
Hayvancılık.
Sığır, koyun, domuz, keçi, at, kümes hayvanları başlıca hayvan varlığını oluşturur. Yıllık balık üretimi 515 bin ton, kabuklu deniz hayvanları üretimi 225 bin tondur. Balıkçılık, büyük ölçüde Atlas Okyanusu’ nda yapılır.
Doğal Kaynaklar.
En önemli doğal kaynaklar kömür ve demirfilizidir. Kömür üretimi, kuzeybatıda yoğunlaşmıştır. Belçika sınırı ve Pas de Calais’ nin yanı sıra, Loire, Cevennes, Blanny, Aquitaine, Provance, Auvergne ve Dauphne bölgelerinden yılda 31 milyon ton maden kömürü, 3 milyon ton linyit çıkarılır. En zengin demirfilizi yatakları Lorraine, Normandiya, Pireneler, Anjou’dadır. Dünya üretiminin % 3′ ünü oluşturan kaynaklar, düşük niteliklidir.
Yıllık üretimi 1.6 milyon ton olan boksit, adını Arles yöresindeki “Le Baux” Köyü’nden alır. Masif Santral Bölgesi’ nde yapılan uranyum üretimi ise yılda yaklaşık 2.400 ton olup, dünya üretiminin % 5’ini oluşturur. Lorraine ve Jura dağlarından elde edilen tuz yılda 6 milyon, Alsace’da bulunan potas tuzları 2.07 milyon tonu bulur. Ham petrol, doğal gaz üretimleri sınırlıdır. Yüzölçümünün % 25.5’ini kaplayan ormanlardan yılda 29 milyon metreküp orman ürünü elde edilir.
Kaynak – 2 (Daha Kısa)
Fransa Avrupa’nın üçüncü büyük ülkesidir. Rusya birinci ve Ukrayna ikinci sıradadır. Fransa, zengin bir kültürel geleneğe ve çalkantılarla dolu bir tarihe sahiptir.
Yüzölçümü: 547.030 kilometrekare
Başkenti: Paris
Dili: Fransızca
Para Birimi: Euro
Fransa, düzlüklerin ve küçük tepelerin hakim olduğu bir manzara sergiler. Üç sınırında yüksek sıradağlar bulunur; Kuzeydoğuda Vojlar, güneybatıda Pireneler ve güneydoğuda Fransa’nın en yüksek noktası Mont Blanc’ın (4.807 metre) bulunduğu Alpler.
ÇİFTÇİ BİR MİLLET
Fransa, tarımda Avrupa’nın önde gelen ülkesidir. Toprağı ve iklimi, genelde; ürün yetiştirmek için uygundur. Ülkenin kuzeyi soğuk ve nemlidir (aylık ortalama yağış miktarı yaklaşık 33 mm dir). Güneyi kuru ve sıcaktır (yazın sıcaklıklar 25 santigrat derecenin üzerindedir). Fransız çiftçiler buğday, arpa, yulaf, keten, şekerpancarı ve meyve-sebze yetiştirir, sığır ve koyun beslerler. Fransa şarabı ve peyniri ile ünlüdür ve yemekleri beğenilir ve tüm dünyada taklit edilir.
BAŞKENT PARİS
Paris, başkent olmasının yanı sıra, sanat ve moda merkezidir. Nüfusun yaklaşık %6’sının yaşadığı Paris, en büyük şehirdir. 2.000 yıllık uzun tarihi sonucunda, eski ile yeni yapılar iç içedir. Ziyaretçiler; Louvre Müzesi, Napolyon’un Mezarı, Nötre Dame Katedrali, Eyfel Kulesi ve diğer turistik yerleri görmek için gelirler.
FRANSA’DA YAŞAM
Ormanlık alanlara ve kırsal bölgedeki yeşil örtüye rağmen; Fransa’da insanların dörtte üçü kasabalarda ve şehirlerde yaşamaktadır. İnsanlar; kaldırım kafelerde ve lokantalarda buluşur ya da hoşça geçirmek için bowling oynarlar. Fransa’nın tutulan sporları arasında; bisiklet yarışları, futbol, rugby ve tenis yer alır. 14 Temmuzda Bastil Günü’nde Fransız Devrimi’nin başlangıç kutlamalarının yapıldığı ulusal gün) geçiş törenleri ve konuşmalar yapılır.
Fransızların filmlere de konu olmuş meşhur Moulin Rouge kulübü.
BİR SANAYİ DEVİ
Paris’ten sonra, Fransa’nın en büyük şehirleri; Marsilya (önemli bir liman kenti), Lyon, Toolouse ve Nice’dir. Fransa, oldukça gelişmiş bir sanayi ekonomisine sahiptir. Fransız fabrikalarında çok fazla sayıda mal üretilir. Otomobiller, uçaklar, kimyasallar, makineler ve tekstil gibi ürünlerin ya? sıra balıkçılık ve madencilik de önemli bir yere sahiptir. Fransa ayrıca; parfüm ve zarif kıyafetler gibi lüks mallarda da uluslararası bir üne sahiptir. Avrupa’nın en hızlı trenleri, Fransa şehirleri arasında yol alır ve çağdaş bir yol sistemi düzenlenmiştir.
ANTİK ZAMANLAR
Antik zamanlarda Fransa, Kelt topraklarının bir parçasıydı ve Galya olarak adlandırılırdı. Julius Caesar tarafından fethedilen Fransa, 15. yüzyılda, Batı Roma İmparatorluğunun yıkılışına kadar, 500 sene Batı Roma İmparatorluğunun bir parçası oldu. Bir Alman kavmi olan Franklar bölgeyi işgal ederek imparatorluklarını kurdular. Fransa adı bu kavimden gelmektedir (Frankların ülkesi).
ÇALKANTILI BİR TARİH
Fransa 9. yüzyılda bağımsız bir ülke oldu ama Fransız Akademisi’nin kuruluşuna (1630) kadar ortak bir dili yoktu. İspanya ve İngiltere ile yapılan savaşlarla ve açgözlü, beceriksiz kralların iktidarıyla, Fransa çalkantılı bir tarihe sahiptir. 1789 devrimiyle kral ve birçok şey değiştirildi. Napoleon Bonaparte döneminde (1799-1815), Fransa Avrupa’ya egemen oldu. Fransa; İki dünya savaşında da büyük zararlar görüp, insan kaybına uğradı. Ancak; bu zor dönemleri aşarak Avrupa Birliği’nin kurucu üyesi ve dünya ilişkilerinde güçlü bir ses oldu.
DÜNYA GENELİNDE
Fransa’nın, ayrıca; denizaşırı kolonilere sahipti. Bu nedenle günümüzde; Quebec (Kanada) ve Kuzey Afrika gibi çok farklı bölgelerde, Fransızca ve Fransız kültürüyle karşılaşılmaktadır. Bugün, dünyanın bir çok yerinde, halen Fransa’ya bağımlı olan coğrafyalar mevcuttur. Fransa’nın 170 km güneydoğusunda bulunan Korsika Adası, Fransa’ya aittir.
