Franz Kafka Kimdir ve ne yapmıştır? Dönüşüm’ün yazarı ünlü yazar Franz Kafka’nın hayatı, biyografisi, eserleri ve edebiyattaki yeri.
Franz Kafka
Franz Kafka; Almancayı kullanan Çek yazarıdır (Prag 1883-Viyana/Kierling 1924).
Yahudi kökenlidir. 1901’de Prag’daki Alman Üniversitesi’nde Alman Dili ve Edebiyatı öğrenimine başladıysa da babasının zorlamasıyla hukuka geçti ve 1906’da doktorasını tamamladı. 1908’de bir sigorta şirketinde çalışmaya başladı. Orta halli bir memur yaşamı sürdü, 1917’de vereme yakalandı ve hastalığı nedeniyle 1922’de erkenden emekli edildi. Yalnız, içine dönük bir insan olan ve değeri sağlığında anlaşılmayan Kafka’nın yaratısının ana motifi kişisel sorunlarıdır. Yaşamı boyunca güçlü bir babanın baskılarını üzerinde duydu.
Bu sorunu 1919′ da kaleme aldığı Brief an den Vater’de (Baba’ya Mektup) aydınlatmaya çalıştıysa da, 61 kitap sayfası tutan bu “mektubu” ona hiçbir zaman gönderemedi. Yayımlanmamış eserlerinin ölümünden sonra yakılmasını dostu Max Brod’a vasiyet ettiyse de Brod bu sözü tutmadı ve onları dünya edebiyatına kazandırdı. Kafka’nın dışavurumculuğa yakın, kimi zaman da gerçeküstücülüğe yaklaştırılan düzyazısı, aslında hiçbir üslubun tanımına sığmaz. Çok yönlü bir yoruma açık olan eserlerinde bireyin bilinmez gizli ve her yerde hazır olan güçlere karşı (bunların arasında kişilik dışı devlet yetkisi de yer alır) umarsızca savaşımı ana tema olarak alınır.
1914-1915’te yazdığı ve başeseri sayılan romanı Dava (Der Prozess) 1925’te yayımlandı. 1922’de yazdığı ve 1926’da yayımlanan son romanı Şato (Das Schloss) da bir önceki kadar ünlüdür. Kafka, kendi anlayamadığı yasalarla yönetilen bir dünyayla boş yere uzlaşmaya çalışan insan ruhunun yalnızlığını dile getirdi. Çağdaş insanın zamanını ve gücünü tüketen çalışma yüzünden özel yaşamına, yakın çevresine bile yabancılaşmasını, varlığını çepeçevre saran korku ve bunalımı, bürokrasinin insan kişiliğini hiçe sayması günümüzde “Kafkaesk” (Kafka’ya özgü) sözcüğüyle anlatılır.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Franz Kafka Hakkında Gerçekler
- Hukuk fakültesinden mezun olduktan sonra, bir yıl boyunca alışılmış bir şekilde ücretsiz bir pozisyonda çalıştı. Çıraklık tipi bir pozisyonda hukuk memuru olarak çalıştı.
- Ücretsiz yılın ardından, Franz bir İtalyan sigorta acentesinde bir iş buldu, ancak bir yıldan az kaldı çünkü yazmaya zaman vermedi.
- Franz Kafka, İşçi Kaza Sigortası Enstitüsünde işe başladı ve 1917’ye kadar bu işte kaldı. Tüberküloz hastalığına yakalandı ve hastalık izni almak zorunda kaldı.
- Tüberkülozu nedeniyle Franz 1922’de emekli oldu.
- Franz Kafka, aynı kadınla, Felice Bauer ile iki kez nişanlandı. Hiç evlenmediler.
- Tüberküloz hastalığına yakalanmadan önce bile Franz, depresyon, migren, uykusuzluk ve kaygı gibi sağlık sorunlarından muzdaripti.
- Franz Kafka yaşamı boyunca çok şey yazmasına rağmen, hayattayken yazılarının sadece küçük bir kısmı yayınlandı.
- Franz Kafka’nın en popüler kısa öyküsü (ve en çok satan öyküsü) The Metamorphosis (Dönüşüm) başlığını taşıyordu ve 1912’de yayınlandı.
- 1913’te Franz Kafka’nın Arabuluculuk adlı kısa öykü koleksiyonu yayınlandı.
- 1914’te Franz Kafka’nın Kanun Öncesi adlı kısa öyküsü yayınlandı.
- Franz Kafka, hepsi ölümünden sonra yayınlanan üç roman yazdı. Amerika’yı 1912’de yazdı. 1927’de yayınlandı. Davayı 1914’te yazdı ve 1925’te yayınlandı. Kale’yi de 1922’de yazdı ve 1926’da yayınlandı.
- Franz Kafka’nın eserlerinin çoğu, Franz’ın ölümünden sonra, Franz’ın iyi bir arkadaşı olan Max Brod tarafından yayınlandı. Franz Kafka, Max’ten öldükten sonra yazısını yok etmesini istemişti ama Max onu görmezden geldi ve çalışmasını yine de yayınladı.
- Franz Kafka öldüğünde, sadece az sayıda okuyucu onun kim olduğunu biliyordu. Yazıları Alman edebiyatını etkilemeye devam etti ve II.Dünya Savaşı sırasında çok popüler oldu.
- Kafka, eserlerinde meçhul örgütler, gizemli otorite ve egemen bürokrasiye dair yazılar yazdı. Kafka’nın yazması nedeniyle “Kafkaesk” adı verilen yeni bir terim icat edildi.
- 1988’de Franz Kafka’nın el yazması The Trial kitabı 1,98 milyon dolara satıldı.
- Franz Kafka 3 Haziran 1924’te Viyana yakınlarında öldü. Ölüm nedeni açlık olarak kaydedildi, çünkü boğazındaki ağrı yemek yemesini imkansız hale getirdi. Parenteral beslenme henüz mevcut değildi.
- Franz Kafka evlenmedi ve bilinen bir çocuğu yoktu.
Başlıca roman ve öyküleri
Betrachtung (Gözlem) 1913, Değişim (Die Verwaldung) 1916, Ceza Sömürgesi (In der Strafkolonie) 1919, Ein Landarzt (Bir Köy Doktoru) 1919, Bir Açlık Şampiyonu (Ein Hunger Kunstler) 1924, Amerika (öl. s. 1927), Beim Bau der Chinesischen Mauer (Çin Seddi’nin Yapımı Sırasında) öl.s. 1931, Taşrada Düğün Hazırlıkları (Hochzaitsvorbereitungen auf dem Lande) öl. s. 1953, Bir Savaşın Tasviri (Beschreibung eines Kampfes) öl. s. 1954. Ayrıca Tagebücher 1910-1923; öl. s. 1951, Millena’ya Mektuplar (Briefe an Milena) öl. s. 1952; Gesammelte Werke (Toplu Eserler) yayımlayan M. Brod; 11 cilt, 1951-1974.
Başlıca eserlerinin özetleri:
Dava
Dava, eser, bütün olayların çevresinde geliştiği tek kişinin, 30 yaşlarında çalışkan ve bekâr bir bankacı olan Joseph K’nın kişisel serüvenini anlatır.
Ev sahibesi (Frau Grubach), avukatı (Huld), ressam tanıdığı (Titolerlli) vb gibi adları geçen birkaç kişi dışında görevleriyle anılanlar (papaz, müfettiş, bekçi, savcı, mahkeme, görevlileri, cellatlar…) Joseph K.’nın bilinçaltında-ki korku, sanı, kaygı, kararsızlık, kuşku gibi ruhsal durumlarının simgesidirler. Konu; belli olmayan bir suçla tutuklanan ama duruşmalar sırasında yaşama iradesi sınırlanmayan Joseph K.’nın saray ve mahkeme karşısındaki çaresiz savunması, yıllar süren boşuna çırpınışlardan sonra cellatları emriyle bıçaklayıp öldürülüşüdür. Bir yıl süren bu dayanılmaz işkenceyle önüne geçilmez sonuç, eleştirmelerce dinsel ve ruhsal açıdan çeşitli yorumlarla değerlendirilmiş, genelde “Çağımızın doğurduğu kaygıları en etkin biçimde anlatan eser” olarak nitelenmiştir.
Şato
Şato, roman kahramanı toprak ölçüsü K. Bir kış akşamı bir köye gelir. Köy, civardaki tepede bulunan şatoya aittir. K. arazi ölçümü çalışmaları için şatodan çağırıldığını bildirir (öne sürer), boş yere şatoya kabul edilmeye çalışır. Durmak ve yorulmaksızın köylüler arasında kendisine yardımcı arar. Şatonun kayıtsız koşulsuz etkisi, en küçük görevlisini bile başına buyrukluğu, köylüler için doğal bir durumdur. Garson kız Frieda da (şatonun efendilerinden birinin metresi, şimdi de K.’nın sevgilisi) ona yardımcı olmaz. K. sonunda şatonun sekreterlerinden biriyle konuşma olanağı bulur. Sekreter K.’ya onun işiyle ilgili başvuruda bulunacağı yolunda söz verirse de, K. artık o kadar bitkindir ki, yorgunluktan uyuya kalır. Roman parça olarak kalmıştır. M. Brod, dostu Kafka’nın toprak ölçüsüne, yorgunluktan ölmeden önce, köyde kalma izni verilmesiyle eseri bitirmeyi amaçladığını söyler.
